Εχθρός της Φύσης ο άνθρωπος

Μόνος και… έρημος σε έναν άδειο από ζωή πλανήτη κινδυνεύει να μείνει ο άνθρωπος, καθώς χιλιάδες είδη άγριας ζωής απειλούνται άμεσα με εξαφάνιση. Η ανθρωπότητα εξακολουθεί να σπαταλά το φυσικό κεφάλαιο της Γης και να υποβαθμίζει το περιβάλλον, με αποτέλεσμα η κατάσταση του «γαλάζιου πλανήτη» και της βιοποικιλότητάς του να είναι πλέον οριακή, με δραματικές συνέπειες για το σύνολο των έμβιων όντων.

Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης 2012», η οποία συντάσσεται κάθε δύο χρόνια από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF, σε συνεργασία με τη Ζωολογική Εταιρία του Λονδίνου και το Παγκόσμιο Δίκτυο Αποτυπώματος, η οποία καταδεικνύει ότι από το 1970 μέχρι σήμερα έχει σημειωθεί ραγδαία μείωση των ειδών κατά σχεδόν 30%, με τα τροπικά είδη να έχουν δεχτεί το ισχυρότερο πλήγμα που φτάνει σε ποσοστό μείωσης το 70%. «Σε παγκόσμιο επίπεδο, η έκθεση του WWF καταγράφει τον ανησυχητικό ρυθμό απώλειας της βιοποικιλότητας σε περιοχές του πλανήτη με χαμηλά εισοδήματα, συχνά σε βιολογικά πλούσιες τροπικές χώρες. Την ίδια στιγμή, οι πολίτες του οικονομικά αναπτυγμένου κόσμου ζουν σε έναν ψεύτικο παράδεισο που τροφοδοτείται από την υπερβολική κατανάλωση και τις υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα», λέει στον «Ε.Τ.» η Θεοδότα Νάντσου, Συντονίστρια Δράσεων Περιβαλλοντικής Πολιτικής του WWF Ελλάς.

Ο «Ζωντανός Πλανήτης» υπολογίζει τις διακυμάνσεις στην κατάσταση των οικοσυστημάτων, παρακολουθώντας περισσότερα από 2.600 είδη, ενώ ο δείκτης του οικολογικού αποτυπώματος φανερώνει πως οι απαιτήσεις μας σε φυσικούς πόρους είναι πλέον μη βιώσιμες.

Εξαφανίστηκαν 7 στις 10 τίγρεις

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πληθυσμός της τίγρης στην Ασία έχει μειωθεί κατά 70% σε λιγότερο από 40 χρόνια, με εξίσου υψηλό ποσοστό να καταγράφεται στη μείωση που παρουσιάζουν διάφορα τροπικά είδη, πολύτιμα για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας και της υγείας του πλανήτη μας. Αντίστοιχα πολλά είδη καρχαριών κινδυνεύουν άμεσα με εξαφάνιση, καθώς τουλάχιστον 120 εκατομμύρια αλιεύονται κάθε χρόνο, τροφοδοτώντας είτε τις ασιατικές κουζίνες, είτε εταιρείες φαρμακευτικών ειδών, ανατρέποντας έτσι την ισορροπία των Ωκεανών με αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλη την τροφική αλυσίδα.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει επίσης κατηγορίες ζώων που χάθηκαν ολοκληρωτικά λόγω ανθρωπογενών παραγόντων που ξεκινούν από την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, μέχρι την υπεραλίευση, όπως το δελφίνι «Μπαϊτζί», το οποίο ζούσε εδώ και χιλιάδες χρόνια στον ποταμό Γιανγκτσέ της Κίνας και έχει πλέον εξαφανιστεί την τελευταία τριετία. Ένα παράδοξο στοιχείο που αναδεικνύει η έρευνα είναι η αύξηση που παρουσιάζουν ορισμένα είδη στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική, γεγονός όμως που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ανακήρυξη προστατευόμενων περιοχών που επέτρεψαν την ανάκαμψη ορισμένων ειδών και όχι στη γενικότερη αλλαγή της συμπεριφοράς του ανθρώπου προς τη Φύση.

Το οικολογικό αποτύπωμα

H Ελλάδα αποδεικνύεται και στον τομέα του Περιβάλλοντος «κακός μαθητής», με το οικολογικό της αποτύπωμα να είναι πολύ υψηλότερο του παγκόσμιου μέσου όρου, καθώς καταλαμβάνει την 5η θέση στην Ε.Ε. και κατατάσσεται στην 22η θέση παγκοσμίως σε σύνολο 149 κρατών που εξετάζονται στην έκθεση. Σύμφωνα μάλιστα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, αν όλοι οι πολίτες του κόσμου κατανάλωναν τους φυσικούς πόρους, όπως το νερό, τόσο όσο οι Έλληνες, τότε θα απαιτούνταν σχεδόν 3 πλανήτες για να καλυφθούν οι ανάγκες μας. «Παρά το γεγονός πως η κρίση αναμένεται να φέρει πρόσκαιρη μείωση στην κατανάλωση ενέργειας και προϊόντων από τα οικονομικά χειμαζόμενα νοικοκυριά, εντούτοις διαπιστώνουμε ότι κυρίως σε πολιτικό επίπεδο το περιβάλλον αντιμετωπίζεται ως αρνητικό εμπόδιο στην ανάπτυξη και όχι ως συγκριτικό πλεονέκτημα και πλούτος για πραγματικά βιώσιμη έξοδο από την οικονομική κρίση», αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Νάντσου και συμπληρώνει: «Ειδικά σε αυτή την πολύ δύσκολη για τη χώρα χρονική στιγμή  απαιτείται γενναία στροφή προς μια περιβαλλοντικά και κοινωνικά υγιή αναπτυξιακή πορεία, η οποία δεν θα ποντάρει στη λεηλάτηση του φυσικού θησαυροφυλακίου της Ελλάδας, αλλά θα βασιστεί σε αυτό για να οικοδομήσει μια ουσιαστικά βιώσιμη οικονομία».

Οι 10 χώρες με το μεγαλύτερο οικολογικό αποτύπωμα ανά κάτοικο είναι το Κατάρ, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Δανία, οι ΗΠΑ, το Βέλγιο, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Ολλανδία και η Ιρλανδία.

Λύσεις υπάρχουν, βούληση όμως;

Η έκθεση προτείνει λύσεις, ώστε οι ανθρώπινες δραστηριότητες να επανέλθουν εντός των ορίων αντοχής του πλανήτη: «Οι λύσεις βρίσκονται σε τομείς όπως η μείωση του όγκου και της ποσότητας των απορριμμάτων, η αποτελεσματικότερη διαχείριση των υδάτων και η χρήση καθαρών και άφθονων πηγών ενέργειας, όπως ο αέρας και ο ήλιος», καταλήγει ο Τζιμ Λιπ.