Exploring with a... submarine the U-133, the German U boat that sank off Aegina Island, Greece, in 1942

The wreck of U-133, broken in two, after hitting a mine off Aegina Island, Greece.
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

Few people have the opportunity to dive a WW2 U Boat wreck, the feared weapon of nazi Germany.

Submersible Commander and scuba diver Kostas Katsaros from Athens, Greece, is one of the few persons in the world who has dived the nazi U Boat U-133, which was lost on March 14, 1942 with all hands, close to Aegina Island, Greece, both as a Submersible Commander, as well as a scuba diver.

Sonar image of the U-133 wreck.
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

German submarine U-133 was a Type VIIC U-boat built for nazi Germany's Kriegsmarine for service during World War II. 

She was laid down on 10 August 1940 by Vegesacker Werft, Bremen-Vegesack as yard number 12, launched on 28 April 1941 and commissioned on 5 July that year. 

View from the inside of "Thetis"
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

U-133 sank after striking a mine, off Aegina Island, Saronic Gulf, Greece, on 14 March 1942, with all hands lost.

Marine growth on U-133
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

At 17:00 hrs on 14 March 1942 U-133 left her base at Salamina Island, Greece. Only 2 hours later she hit a mine off Aegina Island, broke in two and immediately sank with all hands. 

"Thetis" submersible hovers over the wreck of the nazi submarine U-133, sunk off Aegina Island, Greece (PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

The German commander of the 23rd Flotilla stated after the incident that U-133 was lost due to a navigational error that led the U Boat through the minefield.

 Commander Kostas Katsaros with "Thetis"
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

Submersible Commander Kostas Katsaros describes his experience diving at the U Boat wreck both as a submariner and a scuba diver: 

" I first dived U-133 on March 27, 2010 with the diving team of Antonis Grafas. After much reading on the tragic fate of U-133 and her crew at last I had the submarine wreck right before my eyes.

I didn't stop shooting photos, while my mind  was full of images and stories from this terrible weapon of the era. 

The mixed feelings of awe and admiration about the tragedy that happened right there were a unique experience. 

Unfortunately, time inexorably passed quickly and after spending a bottom time of 25 minutes at 78 metres depth, I had to slowly begin my ascent to the surface. 

On November 12, 2010 I had another dive at the U-133, but this time with a... submarine, the submersible "Thetis", of the Hellenic Centre for Marine Research .

Diving with a submarine to see a submarine wreck is a quite memorable experience. Feelings of joy were overwhelming, as this time I was seated comfortably in the submersible, without time constraints that scuba divers face.

Submersible Commander Kostas Katsaros with HCMR colleague Leonidas Manoussakis

I could see all of the wreck's details, the severed bow resting on the stern, the conning tower, the cannon and many objects around U-133 I did not have the time to examine while scuba diving there a few months before. 

What attracted my interest was the open hatch of the conning tower, confirming the fact that the ill -fated U Boat was on the surface when it hit the mine that destroyed her.

"Thetis" at a depth of 311 metres (PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

After spending over an hour around the wreck a voice over the submarine's intercom said "Permission to surface granted".

Usually, as the Submersible's Commander I am the one to request permission to surface, but in that case, the surface vessel "AEGEO" gave the permit, as if implying "OK, you've spent enough time at the wreck, now get back to the surface".

Submersible THETIS 

The manned submersible THETIS was constructed, in 1999 in France by the company COMEX S.A, to very high technical specifications and has great potential for a wide range of scientific activities. 

The conning tower of U-133
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

It has a wide optical field, with distinct advantages over previous submersibles using older technologies. 

"Thetis" hovers next to the wreck of U-133
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

It is fitted with light projectors of advanced technology specially equipped for photography and cinematography. In addition it has a special intercom system for communication with the research vessel AEGAEO of which it forms an integral part. 

Lights on U-133
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

Services

Support in national programmes

Searching for, location and recovery of shipwrecks and submerged objects

Inspection of pipelines and cables

Research of underwater areas

Support in European and International scientific programmes

Support in underwater archaeological research.

Front view of "Thetis" Submersible
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

Submersible THETIS Equipment

She has a modern sonar echo sounder of high resolution which provides high standards of safety in terms of visibility, and it is particularly effective for the location of wrecks, communication systems (UHF, VHF, underwater telephone), a special com system with the R/V AEGAEO, navigation systems, cameras and powerful lights for photography and cinematography.

Submersible Commander Kostas Katsaros

She is equipped with 2 robotic arms (5 and 3 axis of movement) for its many applications and range of activities, with the possibility of lifting objects of up to 100 kg in weight. 

"Thetis" is ready for another dive, off "AEGEO" the HCMR's ship
(PHOTO CREDIT: Kostas Katsaros)

For the atmosphere control she is equipped with the appropriate gas meter instruments. She is also equipped with cutting equipment, hydraulic pistons, vacuum pumps, etc., for special needs.

Detailed Specifications

Length 3.4m, Width 2.4m, Height 2.5m, Weight 5.5 tonnes. She can accommodate a crew of two. Operational depth 610m, speed 2.5 knots. For her propulsion she has 5 hydraulic generators of 11KW. Her energy source is an electric lead battery, wet type, 160 volts.

In case of emergency it can stay submerged for three whole days as it possesses a life support system (food, water and oxygen for the 2-man crew).

The submersible is propelled by two power batteries of a special type with a total power of 160 volts. 

The cathode and anode are independent of the electronic system and it is maintained with an air supply in a special ballast tank. In case of emergency a ballast weighing 212 kg can be jettisoned. 

Total Weight: 5500 kg 

Length: 3400 mm 

Width: 2400 mm 

Height: 2150 mm 

Maximum operating depth: -610 m/ 2000 ft 

Operating time: 6 hours normal, 9 hours max 

Survival time: 80 hours 

Underwater speed: 2,5 knots 

Crew: 2 persons 

Classification: BUREAU VERITAS Class I3/3 

Cabin material: ASME PVHO-1 

Cabin Diameter: 1689 mm (outer) 1499 mm (inner) 

Cabin thickness: 90 mm 

Hatch diameter: 580 mm 

Propulsion: 5 hydraulic motors 1400 N 

Propellers: 5 aluminium 6061 OD 459 mm (constant step)

CLICK HERE FOR THE GREEK VERSION 

Ο Άφοβος ΙΙ ψάρεψε... υδροπλάνο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Ένα γερμανικό υδροπλάνο τύπου Arado Ar 196, το οποίο αναπαυόταν από τις 28 Φεβρουαρίου του 1944 σε βάθος 480 περίπου μέτρων ανάμεσα από τη Νάξο και την Ικαρία, ήταν η απροσδόκητη ψαριά ενός αλιευτικού σκάφους, του «Άφοβου ΙΙ».

Με έκπληξη ο καπετάνιος Θανάσης Σορώκος και το πλήρωμα της τράτας διαπίστωσαν ότι κάτι βαρύ είχε μπλεχτεί στα δίχτυα τους. Όταν τα ανέβασαν, διαπίστωσαν ότι τμήμα της ατράκτου, ο κινητήρας αλλά και ένα φτερό του αναγνωριστικού υδροπλάνου, με το γερμανικό σταυρό ακόμα ορατό παρά τα 70 χρόνια παραμονής στο βυθό, επέστρεψε από την άβυσσο του Αιγαίου, κουβαλώντας μαζί του ψήγματα της δραματικής Ιστορίας του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ήδη, η ταυτότητα του συγκεκριμένου αεροπλάνου φαίνεται ότι αποκαλύπτεται χάρη στις κοπιώδεις προσπάθειες ενός διακεκριμένου ερευνητή και συγγραφέα. Σύμφωνα με τον Βύρωνα Τεζαψίδη, ο οποίος αναζήτησε τα αρχεία της δράσης της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας των ναζί και τα δημοσίευσε στο βιβλίο του «Η γερμανική Λουφτβάφφε στην Ελλάδα το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», ένα Arado 196 πραγματοποίησε αναγκαστική προσθαλάσσωση λόγω μηχανικής βλάβης και βυθίστηκε κατά την απόπειρα περισυλλογής του, στη θαλάσσια περιοχή της Ικαρίας. 

«Είναι η μόνη αναφορά στα γερμανικά αρχεία για απώλεια υδροπλάνου του συγκεκριμένου τύπου, επομένως είναι εξαιρετικά πιθανό να πρόκειται για το υπ’ αριθμό κατασκευής 216 μοντέλο Α3. Το καλύτερο είναι να πάει στο Τατόϊ όπου θα συντηρηθεί και σωστά», τονίζει στον «Ε.Τ.» ο κ. Τεζαψίδης σχολιάζοντας τις διάφορες απόψεις που ακούγονται από την ημέρα που ξαναβρέθηκε στην επιφάνεια το Arado και συμπληρώνει: «Αυτά που λένε να το ρίξουν στα νερά της Νάξου σαν ατραξιόν για δύτες είναι επιπολαιότητες, οι "συλλέκτες" θα το κατασπαράξουν σε χρόνο dt» .

Arado Ar196

526 κατασκευάστηκαν, 3 επιζούν μέχρι σήμερα

Μόλις τρία υδροπλάνα Arado Ar196 διασώζονται μέχρι τις μέρες μας από τα 526 που βγήκαν από τη γραμμή παραγωγής των Γερμανών. Δύο εκτίθενται στις ΗΠΑ και ένα στη Βουλγαρία, χώρα-σύμμαχο των ναζί κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για επιχειρήσεις αναγνώρισης στο Αιγαίο, ενώ ένα από αυτά έχει εντοπιστεί και βρίσκεται ακόμα και σήμερα στο βυθό της Ηρακλειάς. Η πιο αξιοσημείωτη επιτυχία τους ήταν η αιχμαλώτιση ενός βρετανικού υποβρυχίου, του HMS Seal, στη Βόρεια Θάλασσα κοντά στη Δανία το 1940.

Θανάσης Σορώκος, Καπετάνιος του «Άφοβου ΙΙ»

«Ξέρω που είναι και το υπόλοιπο υδροπλάνο»

«Κατά τύχη» ψάρεψε το Arado ο καπετάνιος του «Άφοβου ΙΙ» Θανάσης Σορώκος. «Πρώτη φορά βρίσκω κάτι τέτοιο στο βυθό» λέει ο ίδιος στον «Ε.Τ.» και συμπληρώνει: «Αμέσως αναφέραμε στο Λιμεναρχείο Νάξου την περίεργη… ψαριά μας». Η ανέλκυσή του ήταν εξαιρετικά δύσκολη από το βάθος των 250 περίπου οργιών, λέει ο καπετάν Θανάσης και συμπληρώνει: «Ξέρω που είναι και το υπόλοιπο υδροπλάνο», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να ξαναπάει σύντομα για ψάρεμα… πολεμικής Ιστορίας.

Αντιπλοίαρχος Νίκος Λαγκαδιανός, Εκπρόσωπος Τύπου Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος

«Το τμήμα του πολεμικού αεροσκάφους που ανελκύστηκε από τον κυβερνήτη του αλιευτικού σκάφους «ΆΦΟΒΟΣ ΙΙ» παραμένει φυλασσόμενο σε κλειστό στεγανό χώρο με μέριμνα της αρμόδιας λιμενικής αρχής Νάξου. Από το λιμενάρχη Νάξου έχει ενημερωθεί αρμοδίως το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας προκειμένου να μεριμνήσει για την παραλαβή του, κάτι που αναμένεται να γίνει πολύ σύντομα».

Λένα Τσοπουροπούλου: Η Ελληνίδα που φωτογράφισε το ναυάγιο του "Βρετανικού"

CLICK HERE TO READ THE STORY IN ENGLISH

Μια αμιγώς ελληνική καταδυτική αποστολή, με την άδεια και υπό την εποπτεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων Πολιτισμού και Αθλητισμού και την υλικοτεχνική υποστήριξη του καταδυτικού κέντρου Planet Blue του Κώστα Θωκταρίδη έφερε από βάθος 120 σχεδόν μέτρων εικόνες από ένα μοναδικό ναυάγιο που αναπαύεται στην αγκαλιά του Αιγαίου εδώ και 100 σχεδόν χρόνια. Η «Ελληνίδα της Αβύσσου», Λένα Τσοπουροπούλου κατέγραψε με τη φωτογραφική της μηχανή εικόνες μοναδικής καθαρότητας και ευκρίνειας, οι οποίες απαθανατίζουν ένα θηριώδες πλοίο μήκους σχεδόν 260 μέτρων.

Το στενό ανάμεσα στη Μακρόνησο και την Κέα, λίγα μόλις ναυτικά μίλια από το Ναό του Ποσειδώνα στο νότιο άκρο της Αττικής, είναι ένα από τα πιο πολυσύχναστα θαλάσσια περάσματα εδώ και σχεδόν 2.500 χρόνια ναυσιπλοΐας. Δεν είναι όμως πολλοί εκείνοι που γνωρίζουν ένα μυστικό που κρύβει ο βυθός: Ο «Βρετανικός», αδελφό πλοίο του θρυλικού «Τιτανικού», αναπαύεται από τις 21 Νοεμβρίου 1916 στα βαθυγάλανα νερά του Αιγαίου, σε σχεδόν άριστη κατάσταση.

«Θύμα» του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο «Βρετανικός», μετασκευασμένος σε νοσοκομειακό πλοίο, βυθίστηκε μετά από πρόσκρουση σε γερμανική νάρκη που είχε ποντίσει στα τέλη Οκτωβρίου του ίδιου έτους το υποβρύχιο U73 και έμεινε για δεκαετίες ξεχασμένος, μέχρι τη στιγμή που ο διάσημος Γάλλος ωκεανογράφος Ζακ-Ιβ Κουστό το εντόπισε το 1975. Από τότε αρκετές καταδυτικές και επιστημονικές αποστολές έχουν επισκεφθεί το ναυάγιο, το οποίο παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον, τόσο λόγω της σχεδόν άριστης κατάστασής του, 100 σχεδόν χρόνια μετά τη βύθισή του, όσο και επειδή η ιστορική και αρχαιολογική του σημασία είναι πολύ μεγάλη. Είναι αξιοσημείωτο ότι σε αντίθεση με τον «Τιτανικό» που συμπαρέσυρε περισσότερα από 1.500 άτομα στο βυθό, ο «Βρετανικός» αποδείχθηκε πιο… φιλεύσπλαχνος, αφού περισσότεροι από 1000 επιβαίνοντες -πλήρωμα και νοσηλευτικό προσωπικό- κατάφεραν να διασωθούν και μόλις 30 χάθηκαν.

«Ο Βρετανικός είναι ένα σημαντικό ναυάγιο με μεγάλη ιστορία» αναφέρει στον «ΤτΚ» η κ. Τσοπουροπούλου και συμπληρώνει: «Η κατάδυση στο ναυάγιο αυτό είναι μοναδική εμπειρία, το μέγεθος του πλοίου σε αφήνει άναυδο και όταν καταδύθηκα, απλά το κοιτούσα που χανόταν στο μπλε. Χρειάστηκα λίγη ώρα μέχρι να ξεκινήσω να φωτογραφίζω».

Οι καταδύσεις σε βάθος 120 μέτρων απαιτούν υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και συντονισμού, ενώ η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, η οποία έδωσε τη σχετική άδεια στην καταδυτική αποστολή, όπως απαιτείται σε κάθε παρόμοια περίπτωση κατάδυσης σε ναυάγιο ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας, είχε την καταδυόμενη υπάλληλο κ. Αθηνά Πατσούρου παρούσα σε όλες τις φάσεις της αποστολής.

Η κ. Τσοπουροπούλου αναφέρθηκε επίσης στις τεχνικές δυσκολίες που παρουσίασε το εγχείρημα της φωτογραφικής απεικόνισης του ναυαγίου: «Οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα απαιτητικές, τόσο από τεχνικής άποψης, όσο και για την άρτια φωτογράφησή του. Είναι μεγάλη πρόκληση να μπορέσεις να αποτυπώσεις φωτογραφικά ένα τέτοιο ναυάγιο και να μπορέσεις να δώσεις μια συνολική εικόνα του πλοίου», εξηγεί στον «ΤτΚ».

Η «ταυτότητα» του Βρετανικού

Ο «Βρετανικός» ήταν ένα από τα τρία σχεδόν όμοια υπερωκεάνια της πλοιοκτήτριας εταιρείας “White Star”, με τον «Τιτανικό» που βυθίστηκε το 1912 και τον… «Ολυμπιακό», το «Olympic», ο οποίος πωλήθηκε για παλιοσίδερα τη δεκαετία του 1920 να είναι συνώνυμα της πολυτέλειας των υπερατλαντικών πλόων στις αρχές του 20^ου αιώνα.

Καθελκύστηκε το Φεβρουάριο του 1914

Επιτάχθηκε το Δεκέμβριο του 1915

Βυθίστηκε το Νοέμβριο του 1916

Εγγεγραμμένο μήκος: 259,80 μέτρα

Κόροι ολικής χωρητικότητας: 48.158

Υπηρεσιακή ταχύτητα: 21 κόμβοι

Της Αγγελικής Σίμωσι, Προϊσταμένης της ΕΕΑ

"Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων είναι μοναδική Υπηρεσία με κάθε έννοια της λέξεως.

Η μοναδικότητα της έγκειται τόσο στην ιδιαιτερότητα του αντικειμένου της, που αφορά στην Προστασία και Ανάδειξη της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όσο και στο γεγονός ότι δεν υπάρχει άλλη Υπηρεσία τέτοιου είδους στη Χώρα μας.

Ιδρύθηκε το 1976 και στα 37 χρόνια δραστηριότητας της έδωσε και δίνει ένα δυναμικό παρόν στο χώρο της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας.

Με ολιγάριθμο αλλά έμπειρο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό, με μόνο τα εντελώς απαραίτητα τεχνολογικά μέσα στην διάθεση μας, με ελάχιστη χρηματοδότηση, κατορθώσαμε να εξερευνήσουμε ένα μεγάλο μέρος των Ελληνικών θαλασσών, εντοπίζοντας βυθισμένους αρχαίους οικισμούς, λιμενικές εγκαταστάσεις, ναυάγια.

Μεγάλο επίτευγμα της Εφορείας μας θεωρείται η εξερεύνηση των βαθέων υδάτων σε συνεργασία με ελληνικά και ξένα Ινστιτούτα, όπως το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και το Wood’s Hole της Μασαχουσέτης.

Με βάση την κείμενη νομοθεσία ναυάγια πλοίων και αεροσκαφών, τα οποία ναυάγησαν ή κατέπεσαν πενήντα χρόνια από σήμερα,  προστατεύονται από την ΕΕΑ. Στο πλαίσιο αυτό εποπτεύσαμε έρευνες και άρχισε να εμπλουτίζεται το αρχείο μας με εποπτικό υλικό, από σύγχρονα ναυάγια. Ως παραδείγματα αναφέρονται τα ναυάγια του Βρετανικού και του Βurdigala στα ανοικτά της νήσου Κέας, των ναυαγίων Helmstedt και  Parana που έχουν βυθιστεί στα νερά της νοτίου Ευβοίας, όπως και του ισπανοτουρκικού ατμόπλοιου Ταγκαναροκ, που βομβαρδίστηκε το 1943 στο λιμάνι του Πυθαγορείου Σάμου".