Η «Πατρίς» εβυθίσθη! Ένα από τα ιστορικότερα ναυάγια των ελληνικών θαλασσών αποκαλύπτεται

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΕΩΔΡΟΜΙΟ ΣΤΙΣ 9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Κώστας Μυλωνάκηςwww.wetklik.gr

Ήταν 23 Φεβρουαρίου του 1868. Το επιβλητικό ατμόπλοιο «Πατρίς», ένα από τα πιο σύγχρονα πλοία της εποχής του, αποπλέει από τον Πειραιά με 400 περίπου επιβάτες και πλήρωμα και με τα αμπάρια του γεμάτα εμπορεύματα και άλλα αγαθά. Τελικός προορισμός η Σύρος, ένα κέντρο εμπορικής δραστηριότητας κατά το δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα. 

Δεν έμελλε όμως να φτάσει ποτέ στην «Ιθάκη» του. Από λάθος ναυσιπλοΐας, το περήφανο σκαρί «έκατσε» στο γνωστό και χαρτογραφημένο ύφαλο  του Κούνδουρου στην Κέα. Σκηνές αλλοφροσύνης ακολούθησαν. Επιβάτες και πλήρωμα ρίχτηκαν στις σωσίβιες λέμβους, προσπαθώντας να διασωθούν με κάθε τρόπο. Ευτυχώς, ο Ποσειδώνας ήταν μεγαλόψυχος και οι καλές, παρά το καταχείμωνο, καιρικές συνθήκες επέτρεψαν τη διάσωση όλων. Η στεριά άλλωστε απείχε μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα από το ναυάγιο. Οι εφημερίδες της εποχής κατέγραψαν με γλαφυρό τρόπο τις δραματικές στιγμές που βίωσαν οι άνθρωποι που βρέθηκαν στις τελευταίες στιγμές του «Πατρίς».

Με το πέρασμα του χρόνου, το ναυάγιο πέρασε στη λήθη της Ιστορίας. Πολλοί αυτοδύτες επισκέπτονται το ναυάγιο με σεβασμό στην ιστορία του, χωρίς να αφαιρούν αντικείμενα από αυτό, όπως δυστυχώς συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις. Ο Κώστας Μυλωνάκης, υποβρύχιος φωτογράφος και έμπειρος αυτοδύτης, απαθανάτισε με το φακό του εικόνες μοναδικής ομορφιάς από ένα πραγματικό στολίδι του βυθού.

Το πλοίο κύλησε στις πλαγιές της ξέρας και πλέον βρίσκεται κομμένο σε δύο κομμάτια, σε βάθη από 30 έως 55 μέτρα περίπου. Παρά το ότι αρκετά κομμάτια του ανελκύστηκαν μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, ο σιδερένιος σκελετός του και αρκετά τμήματα του ξύλινου καταστρώματος και των «φτερών» του ενός τροχού είναι ακόμα ορατά. Ο δεύτερος τροχός του ανελκύστηκε πριν από λίγα μόλις χρόνια και εκτίθεται στο Μουσείο της Σύρου.

Η κατάδυση είναι μυσταγωγία. Με το που αρχίζει η κάθοδος στην άβυσσο, αρχίζουν να αχνοφαίνονται τα τμήματα του ναυαγίου, σκεπασμένα από διάφορες πολύχρωμες μορφές ζωής, σφουγγάρια, ψάρια και άλλα είδη που έχουν πλέον γίνει οι μόνιμοι… κάτοικοί του. Τα ικριώματα των σωσίβιων λέμβων στέκονται ακόμα όρθια, μαρτυρώντας την ένταση των στιγμών που ακολούθησαν την πρόσκρουση στον ύφαλο. Ευτυχώς, δεν πνίγηκε κανείς, οπότε το ναυάγιο είναι μια χρονοκάψουλα μιας αλλοτινής εποχής, χωρίς να το βαραίνει η απώλεια ανθρώπινων ζωών.

Περιδιαβαίνουμε με ήρεμες κινήσεις τα αμπάρια του πλοίου. Εδώ και εκεί υπάρχουν ακόμα ίχνη από την ανθρώπινη παρουσία. Ένα πιάτο, ένα φλυτζάνι καφέ με το θυρεό της Ελληνικής Ατμοπλοϊκής Εταιρίας, θυμίζουν σε όλους μας ότι πριν από 145 χρόνια στον ίδιο χώρο βρίσκονταν επιβάτες και πλήρωμα. Δεν αγγίζουμε τίποτα. Όλα αποτελούν περιουσία του Ποσειδώνα και ανήκουν πλέον σε όλους όσοι καταδύονται στο «Πατρίς».

Εντυπωσιακό είναι το θέαμα του ενός τροχού που παραμένει στο ναυάγιο. Τότε, το 1868, με τη δύναμη του ατμού, οι δύο τροχοί κινούσαν το πλοίο και του έδιναν αυτονομία ελιγμών και κινήσεων, χωρίς να εξαρτάται από τις βουλές του Αιόλου. Πραγματική καινοτομία για την εποχή, μια βιομηχανική επανάσταση στα νερά του Αιγαίου.

Τμήματα του ξύλινου καταστρώματος παραμένουν ακόμα και σήμερα ορατά. Ο σιδερένιος σκελετός του πλοίου ξεχωρίζει στο βυθό και θυμίζει ότι κανείς δε μπορεί να περιφρονήσει την αλήθεια της θάλασσας: Σέβεσαι τις ιδιοτροπίες της, ακούς τη βοή της και έχεις πάντα στο μυαλό σου ότι μια αβλεψία αρκεί για να φέρει την καταστροφή.

Αρχίζουμε αργά τη διαδικασία ανάδυσης. Ο Ήλιος φαίνεται να χαϊδεύει την επιφάνεια της θάλασσας. Οι φυσαλίδες από τις συσκευές αυτόνομης κατάδυσης τρέχουν προς τα πάνω. Το μυαλό μας, όλες μας οι αισθήσεις και οι φωτογραφικές μας μηχανές είναι γεμάτες από εικόνες και συναισθήματα που μόνο η άβυσσος μπορεί να προσφέρει.

Στην επιφάνεια το πρώτο πράγμα που σκεφτόμαστε είναι πότε θα επιστρέψουμε στο «Πατρίς». Εκεί στα 30 με 55 μέτρα που αναπαύεται, μαζί με τις αναμνήσεις και την ιστορία του. Ένα από τα πλέον ιστορικά ναυάγια της Ευρώπης βρίσκεται στην… αυλή μας, τη θάλασσα του Αιγαίου.

ΤροχήλατονΑτμόπλοιον «Πατρίς»

Ένα μοναδικό ναυάγιο βρίσκεται κρυμμένο στον όρμο του Κούνδουρου στην Κέα εδώ και 145 χρόνια. Πρόκειται για ένα σπάνιο δείγμα τροχοκίνητου ατμόπλοιου, του μοναδικού που αναπαύεται σε ευρωπαϊκές θάλασσες, το οποίο θυμίζει εμφανισιακά τα διάσημα ποταμόπλοια των ΗΠΑ. Το «τροχήλατονατμόπλοιον Πατρίς», όπως χαρακτηριζόταν στην εποχή του, ήταν ένα υπερσύγχρονο πλοίο μήκους 66 μέτρων, πλάτους 8,5 μέτρων, με ατμομηχανές που απέδιδαν 180 ίππους. Το «Πατρίς» γεννήθηκε στα ναυπηγεία C. Lumgley&Co και καθελκύστηκε το 1860. Η αρχική του ονομασία ήταν «Όθων». Το πλοίο μετονομάστηκε σε «Πατρίς» και ανέλαβε εμπορικούς πλόες από τον Πειραιά στα νησιά των Κυκλάδων και ιδίως στη Σύρο, μεγάλο εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο της εποχήςαπό την Ελληνική Ατμοπλοϊκή Εταιρία.

“Τα αληθινά διαμάντια είναι στα βαθιά”

Ο Κώστας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980.Σπούδασε μηχανολόγος και εργάζεται τα τελευταία 14 χρόνια σε κατασκευαστική-εμπορική εταιρία. Ξεκίνησε να εξερευνά τον υποβρύχιο κόσμο το 1996 με ελεύθερη κατάδυση και το 2000 απόκτησε το πρώτο δίπλωμα στην αυτόνομη. Η σχέση του με την υποβρύχια φωτογραφία ξεκίνησε περίπου το 2006 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με πολλές βουτιές σε ναυάγια και υφάλους σε όλη την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό.

Το 2006 γνωρίζει το στενό του φίλο και συνεργάτηΑντώνη Γράφα και ενώνουν τις δυνάμεις τους στηφωτογραφία και τις βαθιές καταδύσεις.

Τα περισσότερα σαββατοκύριακα του χρόνου είναι πάνω σε ένα σκάφος και καταδύονταιείτε σε ναυάγια της αβύσσου, είτε ωςσυνοδοί σε νέουςδύτεςδείχνοντάς τους τις ομορφιές των βυθών μας. Τους καλοκαιρινούς μήνες εργάζεται στο καταδυτικό κέντρο Bubbles Diving Center του Αντώνη Γράφα ως υπεύθυνοςκαταδύσεων και καπετάνιος στα σκάφη της σχολής. Τους χειμωνιάτικουςμήνεςκαταδύονται με μια ομάδα που έχουν σφυρηλατήσει με χρόνια προσωπικής φιλίας αλλά και συνεργασίας , για διάφορες αποστολές ανεύρεσης και ταυτοποίησης ναυαγίων σε μεγάλα βάθη κάτω των 100 μέτρων.

Ο στόχος του Κώστα και του Αντώνη είναι να φέρουν εικόνες από μοναδικά κομμάτια της θαλασσινής ιστορίας μας στην επιφάνεια .

Links:

www.wetklik.gr

www.grafasdiving.gr

E-mail:milonkos@yahoo.gr