Δελφίνια: Από τις τοιχογραφίες της Σαντορίνης και τις θάλασσες, στα… ενυδρεία

Ευρωπαϊκή πλέον διάσταση λαμβάνει η αντιπαράθεση οικολογικών οργανώσεων με ιδιοκτήτες ενυδρείων και ζωολογικών πάρκων που φιλοξενούν θαλάσσια θηλαστικά, όπως δελφίνια και θαλάσσιους λέοντες. Ο επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον κ. Γιάνεζ Ποτότσνικ μιλώντας στον «Ε.Τ.» τόνισε ότι «πρωταρχικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί η προστασία των δελφινιών, καθώς απαγορεύεται ρητά η θανάτωση, η αιχμαλωσία, αλλά και η πώληση ή ανταλλαγή για εμπορικούς σκοπούς των άγριων ζώων που αιχμαλωτίζονται». 

Ο Έλληνας ευρωβουλευτής του κόμματος των Οικολόγων Πράσινων κ. Μιχάλης Τρεμόπουλος, εκφράζει την ικανοποίησή του για τη θέση του κ. Ποτότσνικ και σημειώνει: «Είναι σημαντικό ότι ο Επίτροπος Περιβάλλοντος αποδέχτηκε ότι η εμπορική χρήση δελφινιών σε δελφινάρια ή ζωολογικούς κήπους είναι αντίθετη στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Γι αυτό και εκτιμήσαμε ότι η απάντηση αυτή είναι η αρχή του τέλους για τα δελφινάρια. Θεωρήσαμε ως δεδομένο ότι για ζώα όπως τα δελφίνια και τα άλλα κητώδη, η εκπλήρωση των απαιτήσεων της Οδηγίας 1999/22, δηλαδή να διασφαλίζουν οι ζωολογικοί κήποι διαβίωση σε κατάλληλο περιβάλλον, δεν είναι πρακτικά εφικτή. Γι αυτό και ζητήσαμε από την Κομισιόν να εξετάσει τη θέσπιση ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την απαγόρευση της αιχμαλωσίας κητωδών και της χρήσης τους σε παραστάσεις, όπως και την πλήρη απαγόρευση της εμπορίας τους».

Από την Ιστορία στα… ενυδρεία

Τοιχογραφίες στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, αλλά και στην Κνωσό της Κρήτης απεικονίζουν σκηνές με δελφίνια, γεγονός που καταδεικνύει την άρρηκτη σχέση του θαλάσσιου θηλαστικού με τον άνθρωπο εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Σήμερα όμως, λόγω της μόλυνσης, της υπεραλίευσης, της χρήσης ηχοβολιστικών συσκευών που εντείνουν το πρόβλημα της ηχορρύπανσης στη θάλασσα και άλλων ανθρωπογενών κυρίως παραγόντων που παρενοχλούν τα ζώα, ο πληθυσμός των δελφινιών μειώνεται συνεχώς, με αποτέλεσμα λίγοι να έχουν την ευκαιρία να τα δουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Μόλις χθες, τρία ακόμα δελφίνια εντοπίστηκαν νεκρά στη Ρόδο, προβληματίζοντας τους ειδικούς για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έχασαν τη ζωή τους, αλλά και για τα αυξανόμενα κρούσματα θανάτου των θηλαστικών.

«Αντίδοτο» σε αυτό το φαινόμενο αποτελούν οι ζωολογικοί κήποι, κάποιοι από τους οποίους μεταξύ των άλλων ζώων που φιλοξενούν σε συνθήκες αιχμαλωσίας, διαθέτουν ενυδρεία και δελφινάρια. Σε πολλά από αυτά, υπάρχουν δελφίνια και άλλα θηλαστικά, τα οποία συναρπάζουν μικρούς και μεγάλους με την ευφυΐα και την ικανότητά τους να εκτελούν περίτεχνα ακροβατικά και άλλες φιγούρες.

Πόσο σωστό όμως είναι να κρατούνται στον εκ των πραγμάτων περιορισμένο χώρο ενός ενυδρείου, ζώα όπως τα δελφίνια που έχουν μάθει να κινούνται στα πελάγη, διανύοντας αποστάσεις μέχρι και 100 χιλιομέτρων καθημερινά; Πρώτος σε αυτό το ερώτημα είχε απαντήσει ο διάσημος Γάλλος ωκεανογράφος Ζακ-Υβ Κουστώ, λέγοντας ότι «τα ενυδρεία, όσο άρτια και αν είναι δε μπορούν να αναπαραστήσουν τις συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος του ανοιχτού Πελάγους και όσα δελφίνια αναγκάζονται να περιοριστούν σε αυτά δεν είναι ευτυχισμένα».

Η άλλη όψη

Από την άλλη πλευρά όμως, τα ενυδρεία σήμερα είναι ίσως η μόνη ευκαιρία για τους περισσότερους να δουν από κοντά ένα δελφίνι. Ιδίως για τα παιδιά, η «ζωντανή» επικοινωνία με τα θαλάσσια αυτά θηλαστικά είναι μια συναρπαστική εμπειρία ζωής, αλλά και μάθημα για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο δημιουργός και διευθυντής του Αττικού Πάρκου κ. Ζαν-Ζακ Λεσουέρ: «Μικροί και μεγάλοι θεατές έχουν την ευκαιρία να μάθουν πολλά χρήσιμα στοιχεία, όπως ότι τα σκουπίδια που τόσο απερίσκεπτα πετάμε στη θάλασσα μπορούν να αποτελέσουν θανάσιμες παγίδες για τα θαλάσσια θηλαστικά».

Πρόσφατα, οικολογικές οργανώσεις και πολίτες κατέθεσαν αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ώστε να διακοπεί η παράσταση των δελφινιών στο Αττικό Πάρκο, με βασικό επιχείρημα πως οι συνθήκες διαβίωσής τους δεν είναι κατάλληλες. Ως αποτέλεσμα, διακόπηκε η παράσταση των δελφινιών και κατατέθηκε από τους υπευθύνους του Αττικού Πάρκου αίτημα ανάκλησης της απόφασης. Μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση τον Ιούλιο, η παράσταση έχει ανασταλεί, εκτός και αν υπάρξει νωρίτερα ανάκληση. «Τώρα, όσοι προσέρχονται στο Αττικό Πάρκο μπορούν να παρακολουθήσουν τους θαλάσσιους λέοντες και να δουν τα δελφίνια να κολυμπούν, όχι όμως σε δράση», σημειώνει ο κ. Λεσουέρ. 

Ο κ. Λεσουέρ επισημαίνει επίσης ότι «οι πισίνες όπου φιλοξενούνται τα δελφίνια διαθέτουν σύστημα καθαρισμού με όζον, έχουν 6 μέτρα βάθος και πληρούν όλες τις αυστηρές προϋποθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζωολογικών Πάρκων και Ενυδρείων» και τονίζει ότι τα δελφίνια που κολυμπούν στις πισίνες του Πάρκου «είναι θηλαστικά 2^ης και 3^ης γενιάς τα οποία γεννήθηκαν σε θαλάσσια πάρκα και φιλοξενούνται προσωρινά μέχρι να ανακατασκευαστεί το Εθνικό Θαλάσσιο Μουσείο της Λιθουανίας».

 «Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει τη νομοθεσία. Η παρουσία δελφινιών σε ενυδρεία και δελφινάρια ελέγχεται αυστηρά. Η εισαγωγή δελφινιών που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει σε συνθήκες αιχμαλωσίας μπορεί να επιτραπεί μόνο υπό αυστηρές προδιαγραφές και ο χώρος στον οποίο θα φιλοξενηθούν θα πρέπει να πληροί όλες τις προβλεπόμενες προϋποθέσεις», δήλωσε στον «Ε.Τ.» ο επίτροπος περιβάλλοντος της Ε.Ε. κ. Ποτότσνικ.

Ο κ. Τρεμόπουλος από την πλευρά του εξηγεί στον «Ε.Τ.» ότι «τώρα είναι η σειρά της ελληνικής πολιτείας να πάρει το ταχύτερο τα αναγκαία μέτρα, ώστε να πάψουν να κρατούνται αιχμάλωτα δελφίνια και να απαγορευθεί πλήρως η αιχμαλωσία τέτοιων ζώων. Ελπίζω σύντομα να βλέπουμε δελφίνια μόνο στις θάλασσες, σύμβολα ελευθερίας και αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπου και φύσης».

Γνωρίζετε ότι…

53% των δελφινιών που αιχμαλωτίζονται, πεθαίνουν μέσα σε τρεις μήνες

45 χρόνια η ηλικία που φθάνουν τα δελφίνια στο φυσικό τους περιβάλλον

5 χρόνια επιζούν κατά μέσο όρο σε αιχμαλωσία

42% το ποσοστό θνησιμότητας των νεογέννητων δελφινιών σε αιχμαλωσία

100 χιλιόμετρα την ημέρα διανύουν τα δελφίνια στο Πέλαγος