Πως θα γίνει η ανέλκυση του Costa Concordia

Η επιχείρηση ανέλκυσης του ημιβυθισμένου κρουαζιερόπλοιου Costa Concordia, η οποία ξεκινάει αυτές τις μέρες είναι το πιο δύσκολο εγχείρημα ναυαγιαίρεσης παγκοσμίως που έχει γίνει μέχρι σήμερα και θα διαρκέσει σχεδόν 12 μήνες, με το συνολικό κόστος να ανέρχεται στα 240 περίπου εκατομμύρια ευρώ. Το σχέδιο αποκόλλησης του 290 μέτρων μήκους θηριώδους πλοίου και βάρους 114.500 τόνων, τριπλάσιο δηλαδή από τον «Τιτανικό», από τον ύφαλο που προσέκρουσε στο νησί Τζίλιο περιλαμβάνει πολλές τεχνικές που έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία σε μικρότερα ναυάγια, όπως στην περίπτωση του ρωσικού υποβρυχίου «Κούρσκ», αλλά και κάποιες που θα εφαρμοστούν για πρώτη φορά, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια λαθών στη διαδικασία. Το ναυάγιο του πλοίου στις 13 Ιανουαρίου φέτος, λόγω σοβαρών λαθών πλοήγησης, κόστισε τη ζωή σε 34 άτομα, από τα οποία δύο δεν έχουν εντοπιστεί ακόμα και σήμερα. Στο κρουαζιερόπλοιο επέβαιναν συνολικά 4.250 άτομα, από τα οποία οι 3.200 ήταν επιβάτες και οι υπόλοιποι 1000 περίπου αποτελούσαν το πλήρωμά του.

Στόχος της επιχείρησης είναι το μεγαλύτερο πλοίο που έχει ποτέ ναυπηγηθεί στην Ιταλία να μεταφερθεί δια θαλάσσης στο Λιβόρνο, όπου θα διαλυθεί και θα πωληθεί ως σκραπ, δηλαδή παλιοσίδερα, καθώς το κόστος της επισκευής του, ώστε να καταστεί και πάλι αξιόπλοο, κρίθηκε ως ασύμφορο από την πλοιοκτήτρια και τις ασφαλιστικές εταιρείες.

Δύο εταιρείες ναυαγιαιρέσεων, η αμερικανική Titan και η ιταλική Micoperi θα συνεργαστούν για να πετύχουν έναν άθλο της μηχανικής, σε μια επιχείρηση «χωρίς προηγούμενο», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ρίτσαρντ Χέιμπιμπ, επικεφαλής της Titan: «Δεν είναι ανέφικτο. Αντιθέτως πιστεύουμε ότι το σχέδιό μας είναι το μόνο που μπορεί να φέρει το Costa Concordia και πάλι στην επιφάνεια». Ο ίδιος πάντως έσπευσε να διευκρινίσει ότι δεν υπάρχει δοκιμασμένη, αλλά ούτε και εναλλακτική μέθοδος ανέλκυσης.

Πως θα γίνει η ανέλκυση

Στόχος των ειδικών είναι να καταφέρουν να αποκολλήσουν το πλοίο από το βράχο χωρίς να κοπεί στη μέση, λόγω του βάρους του, να το σταθεροποιήσουν στο βυθό και να το ανεβάσουν στην επιφάνεια σταδιακά. Σύμφωνα με τις δύο εταιρείες, η επιχείρηση χωρίζεται σε τέσσερις φάσεις: Όταν σταθεροποιηθεί, μια υποβρύχια πλατφόρμα θα τοποθετηθεί κάτω από το κύτος του. Στη συνέχεια θα κολληθούν στην πλευρά του στεγανές δεξαμενές. Γερανοί θα ξεκινήσουν να σηκώνουν το ναυάγιο από τη μία πλευρά, με τη βοήθεια των δεξαμενών, οι οποίες θα γεμίσουν με νερό, ώστε να υποβοηθήσουν τη διαδικασία. Όταν πλέον το πλοίο «σταθεί» πάνω στην υποβρύχια πλατφόρμα, θα τοποθετηθούν δεξαμενές και από την άλλη πλευρά του, έτσι ώστε να ισορροπήσει. Τέλος οι δεξαμενές θα αδειάσουν από το νερό, επιτρέποντας την πλεύση του κρουαζιερόπλοιου. «Το ευτύχημα στην περίπτωση του Costa Concordia», σύμφωνα με τον Χέιμπιμπ είναι ότι «βρίσκεται σε μικρό σχετικά βάθος, είναι στην ουσία ημιβυθισμένο και κολλημένο στο βράχο. Αν είχε βυθιστεί τελείως, ή βρισκόταν σε μεγαλύτερο βάθος, η επιχείρηση θα ήταν τεχνικά σχεδόν ακατόρθωτη».

Οι κίνδυνοι

Παρά το ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες καυσίμων και ελαίων που βρίσκονταν στις δεξαμενές του Costa Concordia έχουν ήδη απαντληθεί, ενδεχόμενη αποτυχία στη ναυαγιαίρεσή του θα προκαλούσε μια μεγάλη οικολογική καταστροφή στο θαλάσσιο περιβάλλον του νησιού Τζίλιο. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, η πιο λεπτή φάση της διαδικασίας είναι η στιγμή που το πλοίο θα αποκολληθεί από τον πυθμένα, δεδομένου ότι ακόμα και το παραμικρό λάθος, μπορεί να παρασύρει το ναυάγιο σε βάθος σχεδόν 100 μέτρων, καθώς ο βυθός στο σημείο που βρίσκεται το πλοίο παρουσιάζει έντονη κλίση. Άλλος κίνδυνος είναι οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες που μπορεί να αντιμετωπίσει κατά τη ρυμούλκησή του προς το Λιβόρνο: Ακόμα και ένας ήπιος κυματισμός μπορεί να στείλει τον πάλαι ποτέ κραταιό γίγαντα των θαλασσών και πάλι στο βυθό, αυτή τη φορά για πάντα.

Το διακύβευμα

Πριν ληφθεί η οριστική απόφαση της ανέλκυσης ολόκληρου του Costa Concordia, οι εκπρόσωποι της πλοιοκτήτριας, των ασφαλιστικών εταιρειών και εμπειρογνώμονες μελέτησαν το ενδεχόμενο της κοπής του ναυαγίου σε τμήματα και τη σταδιακή του απομάκρυνση. Οι έντονες επιφυλάξεις όμως των κατοίκων του Τζίλιο και της ιταλικής κυβέρνησης για πιθανή περιβαλλοντική καταστροφή, ανάγκασαν τους υπεύθυνους να αφήσουν στην άκρη το σενάριο αυτό. Το εργοτάξιο που θα φυλάσσονται τα απαραίτητα σύνεργα για τη ναυαγιαίρεση θα βρίσκεται στο Πιομπίνο της ηπειρωτικής Ιταλίας, έτσι ώστε να μην επηρεαστεί η τουριστική κίνηση στο νησί.

Ναυαγιαιρέσεις που έμειναν στην Ιστορία

Η ανέλκυση του Costa Concordia, αν στεφθεί από επιτυχία, θα είναι η μεγαλύτερη που έχει γίνει μέχρι σήμερα. Κατά το παρελθόν, άλλες ναυαγιαιρέσεις που έχουν μείνει στην Ιστορία περιλαμβάνουν το «Βάσα», σουηδικό πολεμικό πλοίο του 17^ου αιώνα που ανελκύστηκε το 1959 από βάθος 32 μέτρων και το ρωσικό πυρηνοκίνητο υποβρύχιο «Κούρσκ» το 2001. Και οι δύο αυτές επιχειρήσεις χαρακτηρίστηκαν ως «σχεδόν ακατόρθωτες» τεχνικά, αλλά η επιτυχής έκβασή τους άνοιξε το δρόμο για την εφαρμογή τεχνικών που θα χρησιμοποιηθούν και στην περίπτωση του κρουαζιερόπλοιου των 290 μέτρων.

Ο επίλογος της τραγωδίας

Τα αλλεπάλληλα λάθη και παραλείψεις, τόσο πριν όσο και μετά το ατύχημα, αποτελούν πλέον αντικείμενο δικαστικών ερευνών, με την εταιρεία, τον καπετάνιο του πλοίου Φρανσέσκο Σκεττίνο και τους υπόλοιπους αξιωματικούς της βάρδιας να αντιμετωπίζουν πλειάδα κατηγοριών που επισύρουν βαριές ποινές. Ο αριθμός των 34 θυμάτων φαντάζει μικρός μπροστά στην τραγωδία που αποφεύχθηκε μάλλον κατά τύχη, η οποία θα επισκίαζε ακόμα και εκείνη του Τιτανικού με τα 1500 περίπου θύματα. Η εταιρεία πάντως έσπευσε να αποζημιώσει τους επιβάτες με ποσά που φτάνουν μέχρι και τα 17.000 ευρώ κατ’ άτομο, αν και αρκετοί επιζώντες αλλά και συγγενείς των θυμάτων έχουν παράλληλα υποβάλλει μηνύσεις εναντίον της για «εγκληματική αμέλεια», επιζητώντας υψηλότερες αποζημιώσεις.

Costa Concordia-Τιτανικός, οι ομοιότητες και οι διαφορές

Ο Τιτανικός αν και δεν είναι το πιο πολύνεκρο ναυάγιο, έχει μείνει στην Ιστορία. Οι συμπτώσεις με το Costa Concordia είναι όμως χαρακτηριστικές. Η  Βαλεντίνα Καπουάνο, η οποία επέζησε του ιταλικού κρουαζιερόπλοιου, είχε ακούσει τη γιαγιά της να διηγείται πως επέζησε του Τιτανικού, 100 χρόνια νωρίτερα. Και τα δύο πλοία είχαν χαρακτηριστεί «κοσμήματα της ναυπηγικής», με το Costa Concordia να αποτελεί το μεγαλύτερο κρουαζιερόπλοιο της εταιρείας. Τραγική ειρωνεία; Λίγο πριν προσκρούσει στα βράχια του Τζίλιο, από τα μεγάφωνα του πλοίου ακουγόταν το τραγούδι της Σελίν Ντιόν που έγινε παγκόσμια επιτυχία λόγω της ταινίας «Τιτανικός» του Τζέιμς Κάμερον. Η μοίρα φαίνεται ότι παίζει περίεργα παιχνίδια….