Η σφαγή των φαλαινών - χαραμάδα αισιοδοξίας

 *Tου Δημήτρη Ιμπραήμ, Συντονιστή Εκστρατειών Greenpeace, δημοσιεύθηκε στο Τεύχος 3 του περιοδικού ΓΕΩΔΡΟΜΙΟ, 3/8/2013

Κάπου ανάμεσα στην Ισλανδία και την Ιαπωνία, η πτεροφάλαινα είναι λίγο πιο ασφαλής. Τα θηλαστικό μήκους 27 μέτρων είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο μετά την γαλάζια φάλαινα και συναντάται σε ολόκληρο τον κόσμο. Πτεροφάλαινες έχουν παρατηρηθεί και στα ελληνικά νερά, κυρίως στα νότια της Κρήτης και το Ιόνιο, αν και οι πληθυσμοί της στη Μεσόγειο δεν έχουν καταγραφεί συστηματικά. 

Η πτεροφάλαινα είναι ένα πλάσμα με μία ιδιαίτερη κομψότητα και μία σπάνια ομορφιά, το οποίο αναπαράγεται μία φορά κάθε δύο ή τρία χρόνια. Με όλες τις απειλές που διατρέχει, δεν είναι να απορεί κανείς που οι πληθυσμοί του παγκοσμίως μειώνονται κάθε χρόνο.

Αυτό το καλοκαίρι είχαν μία απειλή παραπάνω. Τα καμάκια μίας και μόνο ισλανδικής εταιρίας. Αν και η Ισλανδία είναι μία χώρα που πλέον εναντιώνεται στην φαλαινοθηρία και οι Ισλανδοί δεν τρώνε το κρέας της, ο ιδιοκτήτης της ισλανδικής εταιρίας Hvalurαποφάσισε να πιάσει και να σφαγιάσει έως και 185 φάλαινες φέτος, οι οποίες σχεδιάζονται να καταλήξουν στα ιαπωνικά ψυγεία. Παραδόξως όμως ούτε στην Ιαπωνία πλέον το κρέας φάλαινας είναι τόσο δημοφιλές όσο παλιά, ενώ χρειάζεται να επιδοτηθεί από φορολογούμενους πολίτες για να παραμείνει επικερδές. Σήμερα το κρέας φάλαινας από την Ισλανδία φτάνει να καταλήξει σε σκυλοτροφές πολυτελείας στην Ιαπωνία!

Για να φτάσει όμως το κρέας φάλαινας στην Ιαπωνία, χρειάζεται να μεταφερθεί τεμαχισμένο σε κομμάτια μέσα σε φορτηγά πλοία που χρειάζονται ανεφοδιασμό σε μεγάλα λιμάνια. Κάπου εκεί αρχίζει η ιστορία.

Μετά από αλλεπάλληλες δυναμικές δράσεις της Greenpeaceστο λιμάνι του Αμβούργου, όπου είχε αράξει το φορτηγό πλοίο για ανεφοδιασμό συνέβησαν τα εξής θεαματικά:

-          Ο Υπουργός περιβάλλοντος της Γερμανίας κάλεσε τους οργανισμούς λιμένων να μην υποδέχονται φορτία με κρέας φάλαινας σε εθελοντική βάση

-          Η εταιρία που μετέφερε το κρέας ανακάλεσε τη συμφωνία της να μεταφέρει το κρέας από το Αμβούργο στην Ιαπωνία

-          Η μεγαλύτερη εταιρία μεταφοράς αγαθών και εμπορευμάτων στην Ισλανδία, αποφάσισε να σταματήσει οριστικά την μεταφορά κρέατος φάλαινας, ύστερα από μήνες εντατικής πολιτικής πίεσης

-          Η εταιρία στην οποία ανήκαν τα containersαποφάσισε να μην ξαναεμπλακούν στη μεταφορά κρέατος φάλαινας, με μία εξαίρεση: την επιστροφή αυτού του φορτίου στην Ισλανδία, το οποίο περιείχε το κρέας από 10 – 15 νεκρές φάλαινες

Οπότε μέσα σε λίγες μέρες (ή μάλλον μέσα σε λίγες ώρες) οι φάλαινες έγιναν λίγο πιο ασφαλείς. Υπάρχει ακόμα μεγάλος δρόμος μέχρι τα μεγαλοπρεπή αυτά θηλαστικά να διαφύγουν από κάθε κίνδυνο, αλλά τουλάχιστον για την ώρα μπορούμε να νιώθουμε λίγο καλύτερα γνωρίζοντας ότι αυτές οι φωτογραφίες είναι πιο κοντά στο παρελθόν παρά στο μέλλον.

Οι φτερωτοί τουρίστες του καλοκαιριού

Δημοσιεύθηκε το Σάββατο 27 Ιουλίου 2013, στο "Γεωδρόμιο", τεύχος 2. 

Μικρές ιστορίες για τα πουλιά που επιλέγουν να περάσουν το καλοκαίρι τους στην Αττική, να φωλιάσουν και να μεγαλώσουν τα μικρά τους, από τους εθελοντές του προγράμματος Παρακολούθησης της Ορνιθοπανίδας των Υγροτόπων της Αττικής, που υλοποιεί η Ορνιθολογική από το 2008.

Βαλτόπαπια (Aythya nyroca) – Εθνικό πάρκο Σχινιά Μαραθώνα

Λίγος κόσμος γνωρίζει ότι στον γνωστό για τη δημοφιλή παραλία του Σχοινιά, υπάρχει ένας θαυμάσιος υγρότοπος, ο σημαντικότερος της Αττικής, χαρακτηρισμένος μάλιστα σαν εθνικό πάρκο εδώ και αρκετά χρόνια.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους έχει μεγάλη αξία ο υγρότοπος είναι η αναπαραγωγή της Βαλτόπαπιας. Σε πρόσφατη επίσκεψή μου στον υγρότοπο ένιωσα μεγάλη χαρά όταν παρατήρησα αρκετά νεαρά Βαλτοπαπάκια που επισφράγιζαν την πολύ επιτυχημένη φετινή αναπαραγωγή του είδους. Ένας θηλυκός Καλαμόκιρκος –  αρπακτικό των υγροτόπων -  πανικόβαλλε την οικογένεια που παρατηρούσα, αναγκάζοντας την να μετακινηθεί σε σημείο πιο ασφαλές, δεν έδειξε όμως πολύ επίμονο ενδιαφέρον και συνέχισε την περιπολία του πάνω από τον καλαμιώνα.

Φέτος χάρη στις πολλές βροχές του χειμώνα ο υγρότοπος κρατάει πολύ νερό ακόμη και τώρα, γεγονός πολύ σπάνιο και πολύ ευνοϊκό για την αναπαραγωγή των υδρόβιων – αλλά και των υπόλοιπων - ειδών . Η Βαλτόπαπια είναι είδος απειλούμενο σε παγκόσμιο επίπεδο και προστατευόμενο. Πανευρωπαϊκά δεν αναπαράγονται πάνω από 16.000 ζευγάρια, εκ των οποίων μερικές εκατοντάδες στην Ελλάδα και κάποιες δεκάδες στον Σχοινιά!

Μιχάλης Κωτσάκης, εθελοντής

Ψευταηδόνι (Cettia cetti) – Υγρότοπος Βραυρώνας

Τα Ψευταηδόνια φωλιάζουν σε όλους τους υγρότοπους της Αττικής, στην Βραυρώνα όμως ο πληθυσμός τους είναι τόσο πυκνός που δίκαια μπορούμε να του απονείμουμε τον τίτλο του πιο κοινού πουλιού. Φωλιάζει στα αρμυρίκια, τους σχίνους και τα άλλα δέντρα και θάμνους του υγρότοπου, ενώ το βρίσκουμε ακόμα και σε πιο «στεγνά» σημεία, όπως η μακκία βλάστηση των λόφων που περιβάλλουν τον υγρότοπο. Αποτελεί μόνιμο κάτοικο της περιοχής, συμπεριφέρεται σαν το Αηδόνι, το τραγούδι του όμως είναι ουσιαστικά ένα δυνατό «ξέσπασμα» μερικών δευτερολέπτων, που σε τίποτα δεν θυμίζει το γλυκόλαλο Αηδόνι που έχει περίπου το ίδιο χρώμα και μέγεθος.

Φυσικά το ότι είναι κοινό δεν σημαίνει με τίποτα ότι θα το δούμε και εύκολα, αφού πολύ σπάνια αφήνει την ασφάλεια της πυκνής βλάστησης. Είναι συχνό το φαινόμενο να ακούμε μέχρι και πέντε πουλιά δίπλα μας και να μην μπορούμε να δούμε ούτε ένα! Μόνο την άνοιξη, μπορούμε να δούμε τα πιο θαρραλέα αρσενικά να ξεμυτίζουν, στην προσπάθειά τους να εντυπωσιάσουν τα θηλυκά της γειτονιάς!

Λευτέρης Σταύρακας, εθελοντής

Κιτσικόλη (Cisticola juncidis) - Υγρότοπος Λούτσας

Περνώντας κοντά από τον υγρότοπο, ακόμα και από το λεωφορείο της γραμμής, δεν είναι δυνατόν να μην ακούσει το τραγούδι της Κιστικόλης, το χαρακτηριστικό ζιπ-ζιπ-ζιπ, ενώ πετά κυματιστά. Τουλάχιστον 10 ζευγάρια αναπαράγονται στην ευρύτερη περιοχή του υγροτόπου, περιλαμβάνοντας αμπελώνες, ελαιώνες και φυσικά εξοχικές κατοικίες. Παρά την μεγάλη όχληση, λόγω της γνωστής πολυσύχναστης παραλίας, της έντονης οικοδομικής δραστηριότητας μέχρι πρότινος (η γύρω περιοχή είναι εντός σχεδίου), η μικρή Κιστικόλη (με βάρος μόλις 8 γραμμάρια) καταφέρνει σε πείσμα όλων των αντιξοοτήτων να επιβιώνει με επιτυχία.

Την περίοδο αναπαραγωγής το αρσενικό πετά στα 20 μέτρα και μετά βουτά προς το έδαφος, ενώ ταυτόχρονα ακούγεται ένα μονότονο "ζιπ-ζιπ-ζιπ» από το πρωί μέχρι το βράδυ. Χαρακτηριστικό του είναι ότι το αρσενικό χτίζει διάφορες ελλιπείς φωλιές οι οποίες στη συνέχεια ολοκληρώνονται από το θηλυκό. Τρέφεται με μεγάλες ποσότητες εντόμων όπως κουνούπια και μύγες που τα πιάνει πετώντας, για το λόγω αυτό είναι και η παρουσία της είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην περιοχή, λόγω της μεγάλης πυκνότητας πληθυσμών των επιβλαβών αυτών εντόμων.

Σπύρος Σκαρέας, εθελοντής

Σταχτοσουσουράδα  (Motacilla cinerea) –  Ρέμα Πικροδάφνης

Δύσκολο να το πιστέψει κάποιος, ωστόσο ακόμη και σε ένα ρέμα σε αστικό περιβάλλον η βιοποικιλότητα μπορεί να είναι εντυπωσιακή, συνήθως κυρίως στις μεταναστευτικές περιόδους, φθινόπωρο και άνοιξη αλλά και τον χειμώνα. Αντίθετα τα είδη που φωλιάζουν είναι αρκετά λιγότερα, ωστόσο δεν λείπουν και αυτά.

Είχα ενδείξεις από παλιότερες χρονιές ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να φωλιάζει κάποιες χρονιές στο ρέμα η Σταχτοσουσουράδα. Πολλά άτομα ξεχειμωνιάζουν στο ρέμα, κανονικά όμως αρχές της άνοιξης φεύγουν για τα ορεινά ρέματα, όπου και αναπαράγονται. Οπότε ήταν μεγάλη η έκπληξή μου όταν αρχικά στις καταγραφές του Μαρτίου παρατηρούσα ακόμη το είδος, ενώ τον Απρίλιο το αρσενικό είχε πλέον μεταμορφωθεί με το αναπαραγωγικό του φτέρωμα. Η αγωνία μεγάλωνε μέχρι που στις καταγραφές του Μαΐου επιβεβαιώθηκε η υποψία με την παρουσία νεαρού!

Μιχάλης Κωτσάκης, εθελοντής

Ποταμοσφυριχτής (Charadrius dubius) - Ρέμα Ραφήνας

Το Ρέμα Ραφήνας είναι ιδανικό για περιπάτους και παιχνίδι στο διπλανό πάρκο Καραμανλή. Εάν λοιπόν στη βόλτα σας ακούσετε ένα χαρακτηριστικό τσιριχτό «πίου-πίου» και δείτε ένα μικρό πουλάκι να ξεπετάγεται από τα ρηχά νερά, τότε μην αναρωτηθείτε: δεν είναι ο «Πίου» της γνωστής διαφήμισης, αλλά ο Ποταμοσφυριχτής, το μικρό παρυδάτιο που αναπαράγεται με επιτυχία τα τελευταία χρόνια στις εκβολές του ρέματος.

Είναι από τα μικρότερα παρυδάτια πουλιά με μέγεθος 14-15 εκατοστά. Το πάνω μέρος του φτερώματος έχει γκρίζο-καστανό χρωματισμό, ενώ το στήθος και η κοιλιά είναι λευκά. Ο λαιμός είναι λευκός, ο οποίος όμως περιβάλλεται από μαύρο κολάρο και το ράμφος μικρό και κοντό. Πολύ χαρακτηριστικοί είναι οι κίτρινοι οφθαλμικοί δακτύλιοι, που περικλείονται από μια μαύρη περιοχή σε μορφή μάσκας.

Θα το παρατηρήσουμε συνήθως κάτω κοντά στις εκβολές του ρέματος, δηλαδή από την γέφυρα στην Οδό Ευβοϊκού και κάτω. Κάθε χρόνο, περίπου 2-3 ζευγάρια αναπαράγονται στο ρέμα. Εάν υπάρχει χώμα και πετραδάκια στο μέσο του ρέματος θα πάει εκεί, αλλιώς εάν είναι βαθειά, θα σταθεί στα βοτσαλάκια της παραλίας.

Σπύρος Σκαρέας, εθελοντής

Στο βυθό της Μακρονήσου - Τα ναυάγια από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα "αφηγούνται" την ιστορία τους

Δημοσιεύθηκε το Σάββατο 27 Ιουλίου 2013, στο "Γεωδρόμιο", τεύχος 2. 

Η Μακρόνησος, στα νότια της Αττικής έχει πλούσια ιστορία. Η νήσος «Ελένη» σύμφωνα με τη μυθολογία, επειδή εκεί αποβιβάστηκε η ωραία Ελένη της Ιλιάδας του Ομήρου, η μετέπειτα γνωστή ως νήσος «Κρανάη» σύμφωνα με το Στράβωνα, δηλαδή το σημερινό Μακρονήσι, είναι τόπος που έχει συνδεθεί άρρηκτα με θυελλώδεις περιόδους της νεότερης ελληνικής Ιστορίας. 

Εκεί μεταφέρθηκαν Τούρκοι αιχμάλωτοι των Βαλκανικών Πολέμων το 1912, εκεί βρέθηκαν σε καραντίνα οι πρώτοι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922, εκεί κρατήθηκαν σε στρατόπεδα κατά τη διάρκεια του αδελφοκτόνου εμφυλίου στρατιωτικοί και πολιτικοί κρατούμενοι. Κάθε σπιθαμή γης μαρτυράει το παρελθόν.

Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι και ο βυθός της Μακρονήσου είναι εξίσου πλούσιος, τόσο σε φυσική ομορφιά, όσο και σε ναυάγια που μαρτυρούν ότι από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας πολλά πλοία δεν κατάφεραν να φτάσουν στον προορισμό τους και χάθηκαν για πάντα κάτω από τα κύματα. Κύριος «ένοχος» είναι ένας ύφαλος στα βόρεια της Μακρονήσου, η Τρυπητή όπως ονομάζεται. 

Σε σχετικά μικρή απόσταση από τις ακτές, βρίσκεται ένας ύπουλος εχθρός κάθε πλοίου, λίγα μόλις μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας: Μια ξέρα που σαν άλλη Καλυψώ αιχμαλωτίζει για πάντα τα καράβια που θα βρεθούν στη ρότα της.

Η κατάδυση

Ετοιμαζόμαστε πάνω στο φουσκωτό για την κατάδυση στην Τρυπητή. Ένας τελευταίος έλεγχος του εξοπλισμού, οι μπουκάλες είναι γεμάτες αέρα, οι ρυθμιστές πλευστότητας και αναπνοής λειτουργούν κανονικά, η φωτογραφική μηχανή είναι έτοιμη να… πάρει «φωτιά». Ένα τελευταίο νεύμα ΟΚ και… μπλουμ.

Αρχίζει η κάθοδος στα βαθυγάλανα νερά του Αιγαίου. Βάθος κατάδυσης από 18 έως 30 περίπου μέτρα και η ορατότητα, όπως πάντα σχεδόν, είναι τέλεια. Περίεργοι υπήκοοι του βασιλείου του Ποσειδώνα, οι μόνιμοι κάτοικοι του βυθού, περιεργάζονται τους αυτόνομους δύτες και μας συντροφεύουν στην υποβρύχια εξερεύνηση.

Ο ύφαλος είναι γεμάτος ψήγματα του παρελθόντος. Άμορφες μάζες λαμαρίνας από κάποια σχετικά πρόσφατα ναυάγια είναι διάσπαρτες ανάμεσα στα βράχια της ξέρας. Ανάμεσά τους, θραύσματα αμφορέων που μαρτυρούν ότι στο ίδιο ακριβώς σημείο, πριν από χιλιάδες χρόνια κάποιο αρχαίο εμπορικό σκαρί βρήκε τη Νέμεσή του.

Ήταν 10 Ιουνίου του 1980, όταν το «ΑΠΟΛΛΩΝΙΑ VI», ένα φορτηγό πλοίο που μετέφερε γενικό φορτίο και είχε αποπλεύσει από τη Χαλκίδα με προορισμό τη Λιβύη, «ξύρισε» την Τρυπητή και βρέθηκε μισοβυθισμένο. Το πλήρωμα διασώθηκε, όπως και μέρος του φορτίου, το πλοίο όμως χαρακτηρίστηκε ως «τεκμαρτή ολική απώλεια».

Λίγο καιρό αργότερα το μεγαλύτερο μέρος του κόπηκε και πουλήθηκε για παλιοσίδερα, μεγάλα τμήματά του αναπαύονται όμως ακόμα στο βυθό. Η πλώρη, τμήματα του καταστρώματος και της κουπαστής, οι προπέλες και άλλα αντικείμενα έχουν πλέον γίνει φιλόξενες εστίες για κάθε λογής οργανισμούς. Κάθε βλέμμα είναι και ένα τέλειο κάδρο που δημιούργησε η Φύση, με καμβά τα ναυάγια. Ο Ήλιος σε τέτοιο βάθος είναι ακόμα λαμπρός. Τα παιχνιδίσματα του φωτός με τις σκιές προκαλούν και τον πιο αρχάριο φωτογράφο να πατήσει το «κλικ» της κάμερας.

Πλέουμε υποβρυχίως με τη χρήση της αυτόνομης αναπνευστικής συσκευής και ανάμεσα στα σίδερα βλέπουμε και τους μάρτυρες μιας αλλοτινής εποχής. Κομμάτια αμφορέων που κάποτε μετέφεραν κρασί, ελιές και άλλα αγαθά, υποδηλώνουν ότι η θαλάσσια αυτή περιοχή αποτελούσε από την αρχαιότητα έναν εξαιρετικά σημαντικό θαλάσσιο δίαυλο, όπως ακριβώς είναι και σήμερα.

Μια υποβρύχια χορογραφία

Ο χρόνος στο βυθό έχει άλλη διάσταση: Κάθε στιγμή φαίνεται ότι διαρκεί μια αιωνιότητα. Το μυαλό προσπαθεί να χωρέσει τις εικόνες μοναδικής ομορφιάς. Όταν έρθει η στιγμή της ανάδυσης, όλοι οι αυτοδύτες επιδιδόμαστε σε μια υποβρύχια… χορογραφία. Με ήρεμες κινήσεις κατευθυνόμαστε προς την επιφάνεια και με το βγάζουμε το κεφάλι μας έξω τα επιφωνήματα χαράς σκεπάζουν ακόμα και τα κρωξίματα των γλάρων που πετούν γύρω μας.

Ο «αδελφός» του Τιτανικού 

Είναι ίσως το πιο ξακουστό ναυάγιο των ελληνικών θαλασσών, κυρίως λόγω του… αδελφού του: Πρόκειται για το «Britannic», ένα υπερωκεάνιο που είχε δύο στενούς συγγενείς: Το διάσημο «Titanic», τον Τιτανικό που βυθίστηκε τον Απρίλιο του 1912 και το «Olympic», τον… «Ολυμπιακό» που βρήκε άδοξο τέλος σε κάποιο διαλυτήριο πλοίων, όταν τον ξεπέρασε η εποχή του. Ο «Βρεταννικός», επιταγμένος από το Βρετανικό Ναυαρχείο και μετασκευασμένος σε πλωτό νοσοκομείο, βυθίστηκε το Νοέμβριο του 1916, μέσα στον κυκεώνα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά από πρόσκρουση σε νάρκη που είχε ποντίσει γερμανικό υποβρύχιο ανάμεσα στη Μακρόνησο και την Κέα. Από τους 1066 επιβάτες και πλήρωμα χάθηκαν μόλις 30, πριν το θηριώδες για την εποχή του υπερωκεάνιο των 270 περίπου μέτρων βυθιστεί σε βάθος 120 περίπου μέτρων. Πέρασαν πολλές δεκαετίες μέχρι να εντοπιστεί από τον διάσημο Ζακ-Ιβ Κουστό το 1975. Σήμερα πλέον, το ναυάγιο του «Βρεταννικού» αποτελεί πόλο έλξης για ειδικά εκπαιδευμένους αυτοδύτες από κάθε γωνιά του κόσμου, οι οποίοι επισκέπτονται το κουφάρι του πλοίου που βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση στο βυθό. 

Τα δελφίνια έχουν… ονοματεπώνυμο

Τα δελφίνια έχουν… ονοματεπώνυμο και επικοινωνούν μεταξύ τους με χαρακτηριστικούς ήχους, που θυμίζουν σφύριγμα. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν επιστήμονες στο πανεπιστήμιο Σεντ Άντριους στη Σκοτία, οι οποίοι ηχογράφησαν δελφίνια και στη συνέχεια τα έβαλαν να ακούσουν τους ήχους. Σε όλες τις περιπτώσεις, τα δελφίνια «απαντούσαν» στο όνομά τους, τον ήχο δηλαδή που αποτελούσε την ηχητική τους «ταυτότητα». «Εδώ και πολύ καιρό υποπτευόμασταν ότι τα πανέξυπνα αυτά θαλάσσια θηλαστικά διαθέτουν έναν εξελιγμένο κώδικα επικοινωνίας. Με το πείραμα που κάναμε στα ανοιχτά της Σκοτίας, διαπιστώσαμε ότι είναι σε θέση να αναγνωρίζουν, αλλά και να απαντούν στους ήχους του κάθε μέλους της οικογένειάς τους», σημείωσε ο καθηγητής Βίνσεντ Γιάνικ, που ηγήθηκε της έρευνας.

Ο λόγος για τον οποίο τα δελφίνια εξελίχθηκαν ώστε να «συνομιλούν» μεταξύ τους με συγκεκριμένους ήχους και ονόματα είναι επειδή ζουν σε ένα περιβάλλον που απαιτεί και άλλες μορφές επικοινωνίας, εκτός από την οπτική επαφή. Τα σφυρίγματα των δελφινιών ακούγονται σε απόσταση ως και 20 χιλιόμετρα, ανάλογα με το βάθος της θάλασσας, αλλά και τη συχνότητα του ήχου. Κάθε δελφίνι έχει ένα ξεχωριστό ήχο, το οποίο λειτουργεί ως «ταυτότητα» και έτσι τα υπόλοιπα μέλη του κοπαδιού είναι σε θέση να γνωρίζουν τη θέση του, ακόμα και αν έχει απομακρυνθεί από τα υπόλοιπα.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, καταδεικνύει όχι μόνο τη σύνθετη κοινωνική ζωή των δελφινιών, αλλά πολύ περισσότερο ότι είναι το μόνο είδος, εκτός του ανθρώπου, που είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται το όνομά του, αλλά και εκείνα των συγγενών και άλλων μελών του κοπαδιού του.

ΠΗΓΗ: Proceedings of the National Academy of Sciences

Ενάλιοι αρχαιολόγοι εντόπισαν 44 χαμένα υποβρύχια

Ομάδα αυτοδυτών, υπό την καθοδήγηση του ενάλιου αρχαιολόγου Μάρκ Ντάνκλι, κατάφεραν να εντοπίσουν 44 υποβρύχια, 3 βρετανικά και 41 γερμανικά που χάθηκαν κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου στις νότιες και τις ανατολικές ακτές της Βρετανίας.

Η μελέτη των αρχείων της εποχής αποκάλυψε πολλά στοιχεία για τις μοιραίες αποστολές των υποβρυχίων αυτών, ενώ καταδύσεις σε σημεία που υποψιάζονταν ότι υπάρχουν τα ναυάγια αποκάλυψαν νέα δεδομένα.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι πολλά από τα υποβρύχια που χάθηκαν αύτανδρα, βρίσκονται σε βάθη μόλις 15 μέτρων, αν και η ακριβής τους θέση ήταν μέχρι πρόσφατα άγνωστη. 

Διαβάστε εδώ, εκεί, παραπέρα

"Απενεργοποιούν" το Σύνδρομο Down

Ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να «απενεργοποιηθεί» το επιπλέον χρωμόσωμα που προκαλεί το Σύνδρομο Ντάουν βρέθηκε από Αμερικανούς επιστήμονες της ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για γονιδιακές θεραπείες που θα εξαλείψουν στο μέλλον το Σύνδρομο. Παράλληλα, θα επιτρέψει την ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών σε ανθρώπους που παρουσιάζουν τη χρωμοσωμική αυτή ιδιαιτερότητα, σύμφωνα με την έρευνα, η οποία δημοσιεύεται στο τρέχον τεύχος της έγκριτης επιστημονικής επιθεώρησης Nature.

Κάθε άνθρωπος γεννιέται με 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων, από τα οποία τα δύο  καθορίζουν το φύλο. Οι άνθρωποι με Σύνδρομο Ντάουν εμφανίζουν τρία, αντί για δύο, αντίγραφα του χρωμοσώματος 21, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό τους στα 47. Το Σύνδρομο προκαλεί μια σειρά συμπτωμάτων, όπως μαθησιακές δυσκολίες και άλλες εγκεφαλικές δυσλειτουργίες, ενώ ευθύνεται και για καρδιακά και αιματολογικά νοσήματα.

Οι γονιδιακές θεραπείες έχουν δοκιμαστεί σε ασθένειες που προκαλεί ένα «ελαττωματικό» γονίδιο, αλλά μέχρι σήμερα φαινόταν σχεδόν απίθανο να «απενεργοποιηθούν» οι επιπτώσεις ενός χρωμοσώματος, ανέφερε στο BBC η Δρ. Τζιάν Λόρενς, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του πανεπιστημίου. «Η μελέτη μας κατέδειξε ότι υπάρχει τρόπος να μελετήσουμε την κυτταρική δομή του Συνδρόμου, έτσι ώστε να προχωρήσουμε στη δημιουργία των κατάλληλων εργαλείων για την αντιμετώπισή του, δηλαδή φαρμακευτικών ουσιών. Δεδομένου ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρχε κάτι παρόμοιο, είναι ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη. Η ομάδα κατέδειξε ότι είναι εφικτό να χρησιμοποιήσουμε ένα μόλις γονίδιο για να διορθώσουμε τη συμπεριφορά ενός ολόκληρου χρωμοσώματος». Η ίδια πάντως φρόντισε να συμπληρώσει ότι «δεν ισχυριζόμαστε ότι θα είναι επιτυχημένη η διαδικασία, το ότι όμως βρήκαμε έναν τρόπο να κάνουμε αυτό που φαινόταν αδύνατο, είναι από μόνο του μια ελπιδοφόρα εξέλιξη».

Η διαδικασία

Η επιστημονική ομάδα στις εργαστηριακές της μελέτες χρησιμοποίησε βλαστοκύτταρα ενός ανθρώπου με Σύνδρομο Ντάουν, στα οποία τοποθέτησε ένα γονίδιο που ονομάζεται XIST. Το συγκεκριμένο γονίδιο, υπό κανονικές συνθήκες, «απενεργοποιεί» ένα από τα δύο χρωμοσώματα Χ που υπάρχουν στα θηλυκά έμβρυα, έτσι ώστε να μην εμφανίζονται διπλά. Το ίδιο γονίδιο, όπως φάνηκε από τις κλινικές δοκιμές, είναι σε θέση να εξουδετερώνει το επιπλέον χρωμόσωμα 21, διορθώνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τα «προβλήματα» που δημιουργούνται κατά την ανάπτυξη του εμβρύου.

Η ανακοίνωση της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης χαιρετίστηκε από την επιστημονική κοινότητα ως μια από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις για την αντιμετώπιση του Συνδρόμου, χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζεται ότι θα χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να ολοκληρωθούν και να τελειοποιηθούν όλες οι σχετικές μελέτες. 

ΒΟΧ Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ

Ανεκτίμητης αξίας για την θεραπεία πολλών ασθενειών χαρακτηρίζει ο μοριακός βιολόγος-γενετιστής κ. Γιώργος Νασιούλας την ανακάλυψη των Αμερικανών επιστημόνων και εξηγεί στον ΕΤ: «Αν σήμερα  μπορούμε να καταστήσουμε ένα χρωμόσωμα σιωπηλό-δηλαδή να εμποδίσουμε την έκφραση του-στο μέλλον θα μπορέσουμε να διεισδύσουμε μέσα στο χρωμόσωμα και να απενεργοποιήσουμε επιλεκτικά σημεία του, τα οποία αντιστοιχούν σε μεμονωμένα γονίδια. Έτσι θα θεραπεύσουμε όχι μόνο το σύνδρομο Down- που ούτως ή άλλως μπορεί να αποφευχθεί χάρη στον προγεννητικό έλεγχο αλλά και  βαριές μορφές νοητικής υστέρησης, την εκφυλιστική άνοια τύπου Αλτσχάιμερ και εντέλει τις διάφορες μορφές καρκίνου. Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς «ντόρος» με τις γονιδιακές θεραπείες για πληθώρα ασθενειών αλλά παρότι  αυτές- θεωρητικά τουλάχιστον-  φαντάζουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, στην πράξη δεν θα υλοποιηθούν ποτέ. Κι αυτό διότι δεν έχουμε τα «εργαλεία» να προσθέσουμε έξτρα γονίδια στον ανθρώπινο γονιδίωμα, οπότε οι γονιδιακές θεραπείες θα μείνουν για πάντα «όραμα». Αντίθετα απενεργοποιώντας  ελαττωματικά γονίδια, που δεν θέλουμε να εκφράζονται, θα πετύχουμε μια εναλλακτική θεραπεία, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί σε ανθρώπους. 

ΒΟΧ ΑΡΙΘΜΟΙ

·          1 παιδί στα 770 γεννιέται με σύνδρομο Down στη χώρα μας

·          13.909 άνθρωποι υπολογίζεται ότι ζουν με σύνδρομο Down στη χώρα μας, σύμφωνα με εκτιμήσεις ξένων ερευνητών.

·          50 χρόνια ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων με σύνδρομο Down, παρότι αρκετοί άνθρωποι με τη νόσο έχουν ζήσει και περισσότερα από 70 έτη

·          1 στις 2000 πιθανότητες έχει να φέρει στον κόσμο παιδί με σύνδρομο Down μια γυναίκα όταν είναι 20 ετών ενώ μετά τα 40 το ποσοστό αυτό είναι 1 στις 1000 ή και λιγότερο

·          91–93% των κυήσεων στην Ευρώπη διακόπτονται, όταν οι γονείς αντιλαμβάνονται ότι το παιδί τους θα πάσχει από σύνδρομο Down σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Προληπτικής Ιατρικής του Λονδίνου

Μπλόκο στο «δικαίωμα της λήθης». Οι μηχανές αναζήτησης δεν είναι υποχρεωμένες να αφαιρούν προσωπικά δεδομένα

Πλήγμα στην προστασία της ιδιωτικότητας και του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων στο Διαδίκτυο θεωρείται η αιτιολογημένη έκθεση του Γενικού Εισαγγελέα στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Νίλο Γιαασκίνεν, σύμφωνα με την οποία η  Google, αλλά και άλλες μηχανές αναζήτησης, δεν υποχρεούνται να αφαιρούν πληροφορίες που αφορούν σε συγκεκριμένα πρόσωπα, ακόμα και αν εκείνες θεωρούνται από τους ίδιους ως «δυσφημιστικές». Αντιθέτως, σύμφωνα με τον Γιαασκίνεν, ευθύνη φέρουν οι ιστοσελίδες που δημοσιεύουν τέτοια στοιχεία, όπως και οι ίδιοι οι χρήστες που αναρτούν ευαίσθητες προσωπικές τους πληροφορίες στο Διαδίκτυο, ακόμα και αν στη συνέχεια τις σβήσουν.

Αν και η εισήγηση του Γενικού Εισαγγελέα δεν είναι δεσμευτική για το Δικαστήριο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υιοθετηθεί στην επίσημη απόφαση, η οποία αναμένεται να εκδοθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, ανοίγοντας για μια ακόμα φορά τον ασκό του Αιόλου σχετικά με το «δικαίωμα της λήθης», όπως ονομάζεται η τάση εκείνη που θέλει τους χρήστες να έχουν το δικαίωμα να απαλείψουν τα διαδικτυακά τους ίχνη, ιδίως σε περιπτώσεις που αποφασίζουν να διαγράψουν πληροφορίες που οι ίδιοι είχαν δημοσιεύσει στο Διαδίκτυο κάποια στιγμή.

Σύμφωνα με την αιτιολογημένη έκθεση του Γιαασκίνεν, «η απαίτηση να διαγράφονται στοιχεία που βρίσκονται ήδη στη δημόσια σφαίρα θα αποτελούσε παρέμβαση στο δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και οι μηχανές αναζήτησης απλά εμφανίζουν τα αποτελέσματα και τις λέξεις-κλειδιά που υπάρχουν ήδη σε άλλες ιστοσελίδες».

Αφορμή από την Ισπανία

Η υπόθεση έφτασε στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων μετά από παραπομπή της από ισπανικό δικαστήριο, με αφορμή την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό του σπιτιού ενός ιδιώτη. Ο Ισπανός προσέφυγε στα δικαστήρια της χώρας του, όταν διαπίστωσε ότι όλο το ιστορικό της κατάσχεσης, τα στοιχεία της ταυτότητάς του αλλά και πληροφορίες σχετικές με τον εκπλειστηριασμό του ακινήτου ήταν διαθέσιμες με μια απλή αναζήτηση στη μηχανή αναζήτησης της Google.

Αν και τα εθνικά δικαστήρια αποφάνθηκαν ότι ο ιδιώτης είχε δίκιο και η εμφάνιση του ονόματός του και της περιπέτειάς του πρόσβαλλαν το δικαίωμά του στην ανωνυμία, η Google κατέθεσε αίτηση αναίρεσης της απόφασης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Τουλάχιστον 180 παρόμοιες περιπτώσεις εξετάζονται από τις αρμόδιες αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η έκθεση του Γενικού Εισαγγελέα θεωρείται ότι ανοίγει το δρόμο στην τελική δικαίωση της Google και άλλων μηχανών αναζήτησης.

Στο σκεπτικό του ο Γιαασκίνεν ανέφερε επίσης ότι οι μηχανές αναζήτησης «φιλοξενούν» δεδομένα και δεν είναι υπεύθυνες για τον έλεγχό τους, παρά μόνο αν πρόκειται για ψευδείς πληροφορίες, ή προϊόντα υποκλοπής.

Εκπρόσωποι της Google πάντως δήλωσαν ικανοποιημένοι από την εισήγηση του Γενικού Εισαγγελέα. Ο Μπιλ Έχικσον, εκ των επικεφαλής της εταιρείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σημείωσε ότι έτσι προστατεύεται το δικαίωμα στην ελέυθερη έκφραση: «Κάθε απόπειρα απόκρυψης πληροφοριών που ήδη βρίσκονται στον Παγκόσμιο Ιστό είναι λογοκρισία», τόνισε ο ίδιος.

ΒΟΧ 1

Μπλεξίματα για το Street View

Δεν είναι όμως όλα ρόδινα για τη Google, όπως αποδεικνύει και η απόφαση του Επιτρόπου Τηλεπικοινωνιών της Βρετανίας, σύμφωνα με την οποία η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να καταστρέψει όλα τα δεδομένα που συνέλλεξε κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του προγράμματος χαρτογράφησης Street View. Παρά το ότι ο κολοσσός της τεχνολογίας είχε αναφέρει ότι κατάστρεψε όλα τα σχετικά αρχεία, αποδείχθηκε ότι είχε κρατήσει «κατά λάθος» αντίγραφά τους, κυρίως από την υποκλοπή δεδομένων από ασύρματα δίκτυα ιδιωτών αλλά και επιχειρήσεων. Ο Επίτροπος διέταξε την εταιρεία να διαγράψει όλα τα δεδομένα εντός των επόμενων 30 ημερών, αλλά οι αντιδράσεις στη Βρετανία είναι έντονες, γιατί για παρόμοιες υποθέσεις στις ΗΠΑ και τη Γερμανία η Google τιμωρήθηκε και με χρηματικά πρόστιμα. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών των ΗΠΑ, η εταιρεία «κωλυσιεργούσε και καθυστερούσε την έρευνα, ενώ παρόμοιες πρακτικές υποκλοπής δεδομένων εφαρμόζονταν τουλάχιστον σε 30 χώρες».

ΒΟΧ 2

Στο στόχαστρο τα διαδικτυακά φαρμακεία

Μετά το πρόστιμο-μαμούθ των 500 εκ. δολαρίων που επέβαλλε αμερικανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο στη Google το 2012, λόγω των διαφημίσεων διαδικτυακών φαρμακείων που προβάλλονταν χωρίς άδεια από τις αρμόδιες αρχές, σειρά παίρνει η Πολιτεία της Μινεσότα η οποία αποφάσισε να κινηθεί νομικά κατά της εταιρείας, καθώς η δραστηριότητα των διαδικτυακών φαρμακείων είναι ανεξέλεγκτη και παράλληλα τροφοδοτεί μια αγορά αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. «Η παράνομη διακίνηση φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι ανεξέλεγκτη στο Διαδίκτυο και η Google αποκομίζει μεγάλα κέρδη προβάλλοντας διαφημίσεις ή χορηγούμενες αναρτήσεις στα αποτελέσματα αναζήτησης. Έτσι οι καταναλωτές είναι εκτεθειμένοι όχι μόνο σε μια παράνομη διαδικασία, αλλά πολύ περισσότερο θέτουν σε κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή, λόγω του ότι τα περισσότερα από τα σκευάσματα αυτά αποτελούν απομιμήσεις φαρμάκων αμφίβολης προέλευσης», σημειώνει ο Εισαγγελέας της Πολιτείας Τζιμ Χουντ.

Δύο Ελλάδες και κάτι δις... ψιλά, η αξία της Apple

Η αξία της Apple ισοδυναμεί με δύο… Ελλάδες και κάτι ψιλά, καθώς ξεπερνά τα 640 δις ευρώ, δεδομένου ότι το δημόσιο χρέος της χώρας μας ανέρχεται στα 310 δις ευρώ περίπου. Παράλληλα, ο κάθε πελάτης του «Μήλου», ξοδεύει ετησίως περίπου 270 ευρώ για αγορά νέων προϊόντων και τουλάχιστον 30 ακόμα ευρώ για την αγορά οπτικοακουστικού υλικού από τη διαδικτυακή υπηρεσία iTunes.

Αυτά ήταν τα πλέον ενδεικτικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της εταιρείας και προκαλούν… ίλιγγο στους αναλυτές της αγοράς, αλλά και τους κοινούς θνητούς, οι οποίοι διαθέτουν 575 εκατομμύρια λογαριασμούς στις υπηρεσίες της Apple και καταθέτουν πρόθυμα τον… οβολό τους σε αυτήν.

Στρατηγική επιλογή του κολοσσού της τεχνολογίας, όπως αυτή αποτυπώθηκε στο συνέδριο, είναι να κρατάει «αιχμαλώτους» τους πελάτες της, προσφέροντας μια μεγάλη ποικιλία ενημερώσεων λογισμικού και οπτικοακουστικού υλικού έναντι αντιτίμου μέσω του iTunes.

Η μεγάλη πίεση που δέχεται η εταιρεία από τoν ανταγωνισμό και κυρίως από τη Samsung, η οποία κατέκτησε την πρωτοκαθεδρία στις πωλήσεις «έξυπνων» κινητών, εκθρονίζοντας την Apple, ανάγκασε την εταιρεία σε αλλαγή πλεύσης, εστιάζοντας πλέον στο iTunes και όχι σε κυκλοφορίες νέων εκδόσεων του iPhone ή άλλου τεχνολογικού εξοπλισμού. 

«Ο πελάτης θα αγοράσει μια φορά ένα κινητό ή έναν υπολογιστή μέσα σε ένα χρόνο. Ο ίδιος όμως θα σπεύσει πολλές φορές να αγοράσει το καινούριο τραγούδι του αγαπημένου του καλλιτέχνη, ή την τελευταία έκδοση του προγράμματος που τον ενδιαφέρει μέσω των iTunes», σχολίασε ο Μπρετ Οουενς, αναλυτής της αγοράς ηλεκτρονικών. «Εκεί ακριβώς ποντάρει η Apple για να διατηρήσει το μερίδιο αγοράς της και να εξασφαλίζει μεγάλα κέρδη», συμπλήρωσε ο ίδιος.

Συγκριτικά με το 2009, οι εγγεγραμμένοι χρήστες των iTunes εξαπλασιάστηκαν και πλέον ανέρχονται στους 575 εκατομμύρια παγκοσμίως. Ο ρυθμός αύξησής τους είναι ιλιγγιώδης, καθώς 500.000 νέοι πελάτες ανοίγουν λογαριασμό καθημερινά. Με αφετηρία το ίδιο έτος, 865 εκατομμύρια συσκευές της εταιρείας έχουν πωληθεί μέχρι σήμερα.

Παρά το ότι η κρίση έχει αγγίξει και τις δύο ακτές του Ατλαντικού, η Apple θεωρεί ότι είναι πολύ πιο κερδοφόρο να στοχεύει στα 1 ή 2 ευρώ που κοστίζει ένα τραγούδι στο iTunes, παρά στα 500 τουλάχιστον που κοστίζει το τελευταίο μοντέλο του iPhone. «Καλύτερα λίγα από πολλούς, παρά πολλά από λίγους», σημειώνει ο Όουενς.

Νέα στοιχεία για το θάνατο του Γιούρι Γκαγκάριν

Άγνωστες λεπτομέρειες για το θάνατο του Γιούρι Γκαγκάριν αποκάλυψε σε ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο ένας συνάδελφός του, ο Αλεξέι Λεόνοφ, ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στο Διάστημα το 1965.

Πέρασαν σαράντα πέντε και πλέον χρόνια από την 27η Μαρτίου του 1968, όταν ο πρώτος άνθρωπος που βρέθηκε στο Διάστημα σκοτώθηκε ακαριαία μαζί με τον συγκυβερνήτη του, όταν το πολεμικό αεροσκάφος τους, τύπου Mig-15, συνετρίβη λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Μόσχα.

Σύμφωνα με τον Λεόνοφ, ο οποίος ήταν μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που κλήθηκαν από τις σοβιετικές αρχές να διαλευκάνουν το μυστήριο της συντριβής του Γκαγκάριν, ένα άλλο στρατιωτικό αεροσκάφος τύπου Su-15 πέρασε -κατά παράβαση όλων των κανονισμών- πολύ κοντά από εκείνο του διάσημου Ρώσου κοσμοναύτη, με αποτέλεσμα το Μιγκ να πέσει σε περιδίνηση από τα αέρια του μετακαυστήρα του Σουχόι και να καταπέσει ακυβέρνητο στο έδαφος. «Κωδικός 645, αποστολή εξετελέσθη, αρχίζουμε τη διαδικασία προσγείωσης». Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια του Γκαγκάριν, 55 δευτερόλεπτα πριν ακουστούν δύο ξεχωριστές εκρήξεις. «Ακόμα και στην επίσημη αναφορά γράφτηκε ότι οι εκρήξεις ήταν με διαφορά 15-20 δευτερολέπτων η μια από την άλλη, η αλήθεια όμως είναι ότι ο χρόνος ήταν πολύ λιγότερος. Πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι η πρώτη έκρηξη ακούστηκε όταν το Σουχόι 15 έσπασε το φράγμα του ήχου και η δεύτερη προκλήθηκε από τη συντριβή του Μιγκ 15 του Γκαγκάριν στο έδαφος με ταχύτητα 750 χιλιομέτρων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Λεόνοφ.

Σύμφωνα με το πόρισμα της επίσημης έρευνας, η συντριβή του Γκαγκάριν οφειλόταν στην προσπάθειά του να αποφύγει ένα «ξένο αντικείμενο», όπως ένα σμήνος πτηνών, ή ένα αερόστατο. Ο Λεόνοφ χαρακτήρισε «ελάχιστα πειστική» την επίσημη αιτιολογία και συμπλήρωσε ότι μπορεί να γινόταν πιστευτή από κάποιον που δε γνωρίζει πολλά για τα πολεμικά αεροσκάφη, όχι όμως και στον κύκλο των πιλότων και των κοσμοναυτών, όπως ονομάζονταν οι αστροναύτες στη Σοβιετική Ένωση.

Ο Λεόνοφ θεωρεί ότι, παρά τις θεωρίες που είδαν το φως της δημοσιότητας όλα αυτά τα χρόνια, από… κυνήγι ελαφιών, μέχρι τη μέθη του Γκαγκάριν και από απώλεια των αισθήσεων λόγω υποξίας, μέχρι σαμποτάζ από την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης επειδή ο Γκαγκάριν επισκίαζε σε δημοφιλία τα στελέχη του κομμουνιστικού καθεστώτος, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πεζή. Το μόνο που δεν αποκάλυψε είναι το όνομα του πιλότου του Σουχόι: «Σήμερα είναι 80 ετών και είναι ακόμα ζωντανός, αν και η υγεία του έχει επιδεινωθεί τελευταία. Μετά από τόσα χρόνια, δε νομίζω ότι χρησιμεύει σε κάτι να πούμε το όνομά του».

Project Loon: Ίντερνετ από... αερόστατο

Η Google ξεκίνησε ένα πρωτοποριακό πείραμα… επουράνιας σύνδεσης στο Διαδίκτυο, το οποίο αν στεφθεί από επιτυχία, θα ανοίξει το δρόμο για την ευρεία εφαρμογή του σε όλο τον πλανήτη και ιδιαίτερα σε  απομακρυσμένες περιοχές που δε διαθέτουν τις απαραίτητες τεχνικές υποδομές ή έχουν πληγεί από κάποια φυσική καταστροφή.

Η εταιρεία «απελευθέρωσε» 30 αερόστατα στη Νέα Ζηλανδία, τα οποία ίπτανται σε ύψος 20 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης και παρέχουν σε… δοκιμαστές που συμμετέχουν στην τεχνική αξιολόγηση του προγράμματος σύνδεση υψηλής ταχύτητας στο Διαδίκτυο. «Η σύνδεση στο Διαδίκτυο από τον ουρανό, με τη χρήση αερόστατων, ίσως ακούγεται ως μια τρελή ιδέα», σχολίασε ο Ρίτσαρντ Ντεβόλ, επικεφαλής του προγράμματος της Google και συμπλήρωσε: «Κάποιες φορές όμως, αν θέλεις να καινοτομήσεις πρέπει να δοκιμάζεις και τις πιο παράτολμες ιδέες, όπως αυτή».

Το πρόγραμμα ονομάζεται «Project Loon», «παίζοντας» με τη λέξη «loon» που προέρχεται τόσο από την αγγλική λέξη για το «μπαλόνι» αλλά και από εκείνη που σημαίνει… «τρελός». Τα μη επανδρωμένα αερόστατα είναι εξοπλισμένα με εξοπλισμό 3G, κεραίες, υπολογιστή πτήσης, σύστημα ελέγχου ύψους και διαθέτουν ειδικούς ηλιακούς συλλέκτες που τροφοδοτούν με ενέργεια τον τεχνολογικό εξοπλισμό.

Τα… «τρελομπάλονα» κινούνται στην στρατόσφαιρα, το στρώμα εκείνο της ατμόσφαιρας που περιβάλλει τον πλανήτη μας από ύψος 10 έως και 50 περίπου χιλομέτρων, είτε με τη δύναμη των ανέμων, ενώ με τηλεχειρισμό από τη Γη το αερόστατο θα αποκτά το ύψος εκείνο που φυσούν οι άνεμοι με την απαιτούμενη διεύθυνση που πρέπει να κατευθυνθεί το… επουράνιο Διαδίκτυο. Οι ειδικοί ευελπιστούν ότι το πείραμα θα στεφθεί από επιτυχία και σύντομα αντίστοιχα αερόστατα θα πετούν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου.

Το καθένα από αυτά έχει διάμετρο περίπου 15 μέτρων και θα μπορεί να παραμένει εν πτήσει για τουλάχιστον 100 ημέρες, παρέχοντας σύνδεση στο Διαδίκτυο σε μια έκταση διαμέτρου 40 περίπου χιλιομέτρων, καθώς ίπταται πάνω από τη Γη. Σύμφωνα με την εταιρεία, η λύση αυτή είναι η πιο οικονομική και μπορεί να υλοποιηθεί σε ευρεία κλίμακα άμεσα, παρέχοντας γρήγορο internet στα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού που δεν έχουν πρόσβαση σε σύγχρονες υποδομές και επίγεια τηλεπικοινωνιακά δίκτυα. 

Παράλληλα, η ίδια τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση της επικοινωνίας σε περιοχές του πλανήτη που έχουν πληγεί από κάποια καταστροφή. «Πολλοί θεωρούν ότι επειδή η αιχμή της τεχνολογίας έχει πλέον ανοίξει το δρόμο στη χρήση δορυφορικών τηλεφώνων, δικτύων οπτικών ινών και άλλων ακριβών μεθόδων σύνδεσης στο Διαδίκτυο ακόμα και σε περιοχές της Αφρικής, της Ασίας, ακόμα και της Ευρώπης ή των ΗΠΑ, πρέπει να προσανατολιζόμαστε προς αυτές», σχολίασε ο κ. Ντεβόλ. «Είναι όμως πολύ ευκολότερο και απείρως πιο οικονομικό να εξασφαλίσουμε σε όλους ένα δίκτυο σύνδεσης, χρησιμοποιώντας φθηνές μεθόδους που είναι προσβάσιμες σε όλους».

Αντίστοιχες μέθοδοι με τη χρήση αερόστατων έχουν πάντως ήδη χρησιμοποιηθεί από εταιρείες των ΗΠΑ που εξειδικεύονται σε κατασκευή στρατιωτικού εξοπλισμού. Το μειονέκτημά τους όμως είναι ότι μπορούν να παραμένουν στον αέρα για λίγες μόνο ημέρες κάθε φορά, ενώ και ο έλεγχος πτήσης τους έχει αποδειχθεί προβληματικός. Αυτό ίσως είναι και το μεγαλύτερο εμπόδιο που καλούνται να υπερπηδήσουν οι ειδικοί της Google. Να βρουν τον τρόπο να ελέγχουν και να καθοδηγούν ένα μεγάλο στόλο αερόστατων που θα κινούνται ταυτόχρονα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου.

Ανέλκυσαν μοναδικό βομβαρδιστικό του Β' Παγκοσμίου

Ένα μοναδικό βομβαρδιστικό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ξαναβρέθηκε στην επιφάνεια, μετά από 73 χρόνια παραμονής στο βυθό των Στενών της Μάγχης.

Πρόκειται για ένα γερμανικό βομβαρδιστικό Dornier 17, το οποίο είχε καταρριφθεί το 1940 και που εντοπίστηκε κατά τύχη από ψαράδες και αυτοδύτες.

Η επιχείρηση ανέλκυσης συνάντησε αρκετές δυσχέρειες, αλλά τελικά στέφθηκε από επιτυχία. Το αεροσκάφος, το μοναδικό του είδους του που επιζεί μέχρι τις μέρες μας από τα 1700 που κατασκευάστηκαν, θα συντηρηθεί και θα εκτεθεί στο μουσείο αεροπορίας της RAF.

Διαβάστε περισσότερα εδώ και παραπέρα

Το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στην Πύλο

Της Δρος Αγγελικής Γ. Σίμωσι, 

Αρχαιολόγου, Προϊσταμένης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων

Στα 37 χρόνια ερευνητικής της δράσης (1976-2013), η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων παρά το τεράστιο έργο της, δεν απέκτησε ένα Μουσείο για την έκθεση των πολυπληθών ευρημάτων της.

΄Ετσι μόλις πέρσι και αφού τύχαμε μιας χορηγίας από τον αείμνηστο Καπετάνιο Βασίλη Κωνσταντακόπουλο, μπήκαμε στην τροχιά της ίδρυσης και λειτουργίας ενός μικρού αλλά ωστόσο μοναδικού και πολύ σημαντικού Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στην Πύλο.

Παραχωρήθηκε λοιπόν το κτίριο του Πασά μέσα στο Φρούριο της Πύλου με στόχο και προορισμό να δεχθεί κάποια ενδεικτικά σύνολα ευρημάτων και κυρίως αυτά, που αφορούν στις θάλασσες της Πελοποννήσου.

‘Υστερα από την εκπόνηση Μουσειολογικής και Μουσειογραφικής Μελέτης που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Μουσείων της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού του ΥΠΕΘΠΑ και την πιστή υλοποίησή τους, άνοιξαν οι πόρτες της έκθεσης τον Αύγουστο 2012, που εγκαινιάστηκε από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά.

Με το Μουσείο αυτό πραγματοποιηθήκαν κάποιοι από τους στόχους της Εφορείας μας, όπως η συστηματική έκθεση για πρώτη φορά Εναλίων Αρχαιοτήτων στο Φρούριο της Πύλου, που προοριζόταν παλιά για Κέντρο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, όνειρο που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε.

Παρά ταύτα η δημιουργία ενός Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στον ίδιο γεωγραφικό παράλληλο με αυτόν στο Bodrum (Αρχαία Αλικαρνασσός)  στις Μικρασιατικές Ακτές, είναι ένα μεγάλο επίτευγμα.

Στην έκθεση αναπτύσσονται επτά ναυάγια από τις θάλασσες της Πελοποννήσου και διαφορετικών χρονικών περιόδων:

Ναυάγιο Πλοίου με αγγεία Προϊστορικών Χρόνων από την θαλάσσια περιοχή της Γιαγάνας Κεφαλληνίας.

Μαρμάρινα Αγάλματα Ρωμαϊκών Χρόνων που μεταφέρονταν στην Ιταλία και το πλοίο ναυάγησε στα νερά του Ακρωτηρίου Ξι στην Κεφαλληνία.

Ναυάγιο Πλοίου Ρωμαϊκών Χρόνων, που μετέφερε αμφορείς με κρασί και βυθίστηκε στα νερά της Ζακύνθου.

 

Ναυάγιο Πλοίου  Μεσαιωνικών Χρόνων με φορτίο από φουντούκια που βρέθηκε από το λιμάνι της Ζακύνθου.

Δυο Ναυάγια Πλοίων Ρωμαϊκών Χρόνων που μετέφεραν το ένα Σαρκοφάγους και το δεύτερο Κίονες και βυθίστηκαν στη θαλάσσια περιοχή Σαπιέντζας Μεθώνης.

Το Ναυάγιο του πλοίου «Μέντωρ», που μετέφερε τα γλυπτά αριστουργήματα του Παρθενώνα και ναυάγησε στη θαλάσσια περιοχή του Αβλέμονα Κυθήρων.

Παράλληλα την ίδια μέρα  (13-8-2012) εγκαινιάστηκε στην Πύλο και η μετεγκατάσταση της Συλλογής RENE PUAUX, που μεταφέρθηκε και εκτίθεται τώρα πια στο Κτίριο του Ολυμπιονίκη  Τσικλητήρα που δεσπόζει στο λιμάνι της Πύλου.

Όλα τα αντικείμενα της ΄Εκθεσης αποτελούσαν προσωπική Συλλογή του διάσημου Γάλλου Φιλέλληνα δημοσιογράφου RENE PUAUX.

Τα θέματα των Πινάκων (Χαλκογραφίες , Οξυγραφίες ) άπτονται της Ελληνικής Επαναστάσεως, ενώ δεσπόζει το θέμα της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου που έκρινε την τύχη του αγώνα της Ανεξαρτησίας.

Στα πλαίσια των Εκθέσεων με θέμα τη Φωτιά στην Αρχαιότητα και τίτλο «Παντέχνου Πυρός Σέλας – Λαμπερές Ιστορίες Φωτιάς, Οκτώβριος 2012, η Εφορεία συνεργάζεται με το Νομισματικό Μουσείο δημιουργώντας μία πολύ επιτυχημένη Έκθεση η λειτουργία της οποίας παρατείνεται έως και σήμερα.

Λυχνάρια,  Καπνοσύριγγες, Μαγειρικά Σκεύη, Όπλα, Πήλινες Χειροβομβίδες, Νομίσματα, κοσμούν την ΄Εκθεση αυτή με φόντο το μοναδικό Κτίριο της Αμαλίας Σλήμαν.      

                                                                                    

Δε χρειάζονται μάτια για να δεις...

Μια πρωτοποριακή εφεύρεση, η οποία περιλαμβάνει εγκεφαλικό εμφύτευμα και ασύρματη μικροκάμερα, θα αποκαταστήσει την όραση σε ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα όρασης, ακόμα και εντελώς τυφλούς, παρακάμπτοντας εντελώς τα… μάτια τους, μέσα στην επόμενη διετία, σύμφωνα με ανακοίνωση κορυφαίου πανεπιστημίου της Αυστραλίας.

Οι επιστήμονες κατασκεύασαν ένα σύστημα που καταγράφει εικόνες μέσω μιας ασύρματης μικροκάμερας που τοποθετείται σε σκελετό συμβατικών γυαλιών, η οποία τις στέλνει μέσω ενός ψηφιακού επεξεργαστή σε ένα ηλεκτρονικό μικροτσίπ που έχει εμφυτευθεί στο οπίσθιο μέρος του εγκεφάλου με χειρουργική επέμβαση. Το μικροτσίπ αυτό στη συνέχεια διεγείρει με ηλεκτρόδια τον οπτικό φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος αποκωδικοποιεί τα σήματα και τα μετατρέπει σε εικόνες που «στέλνει» η μικροκάμερα.

Οι ειδικοί ευελπιστούν ότι το πρωτότυπο που θα τοποθετηθεί σε άνθρωπό με ολική απώλεια όρασης θα είναι έτοιμο στις αρχές του 2014, με στόχο, αφού λάβει όλες τις απαραίτητες άδειες, να τεθεί σε κυκλοφορία μέχρι το 2016 ή το αργότερο μέχρι τη δεκαετία του 2020. 

Ο επικεφαλής του προγράμματος, καθηγητής Άρθουρ Λόουερι εξήγησε ότι η φιλοσοφία του νέου αυτού συστήματος βασίζεται σε τελείως διαφορετική φιλοσοφία από αυτή που βασίστηκαν άλλοι ερευνητές κατά το παρελθόν και εστίαζαν στη χρήση των ματιών: «Πρόκειται για μια πραγματικά επαναστατική προσέγγιση, γιατί παρακάμπτουμε τελείως τα μάτια και επικεντρωνόμαστε στον οπτικό φλοιό, το κέντρο δηλαδή της όρασης του εγκεφάλου. Το σύστημα αυτό επιτρέπει σε ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα όρασης, ακόμα και εντελώς τυφλούς, όχι μόνο να διακρίνουν πρόσωπα, χρώματα και σχήματα, αλλά πολύ περισσότερο να αποκτήσουν και πάλι την ανεξαρτησία τους. Το σύστημα αυτό απευθύνεται τόσο σε ανθρώπους με εκφυλιστικές παθήσεις των οφθαλμών, όπως το γλαύκωμα και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, όσο και σε ανθρώπους που έχασαν την όρασή τους κάποια στιγμή στη ζωή τους, λόγω ατυχήματος».

Η εφεύρεση, με την ονομασία «Σύστημα Όρασης Μόνας», από το όνομα του φερώνυμου πανεπιστημίου, υλοποιήθηκε χάρη στη γενναία κρατική χρηματοδότηση από την κυβέρνηση της Αυστραλίας, η οποία επενδύει στην Έρευνα και την Τεχνολογία, ως φορείς ανάπτυξης για τη χώρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το εμφύτευμα αποκατάστασης της ακοής που βασίζεται στην ίδια φιλοσοφία, μια ακόμα αυστραλιανή εφεύρεση των αρχών του 21^ου αιώνα που πλέον θεωρείται ως πρότυπο παγκοσμίως.

Η πιο λεπτή φάση της διαδικασίας είναι η εμφύτευση του μικροτσίπ απευθείας στον εγκέφαλο του ασθενή, η οποία θα γίνεται με ειδική νευροχειρουργική επέμβαση. Το μεγάλο πλεονέκτημα της εφεύρεσης είναι ότι βασίζεται σε ήδη υπάρχουσα τεχνολογία, η οποία έχει δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες, όπως σημειώνουν οι επιστήμονες. «Τόσο το μικροτσίπ, όσο και ο υπόλοιπος τεχνολογικός εξοπλισμός έχουν περάσει με επιτυχία όλους τους ελέγχους. Το μικροτσίπ έχει προέλθει από αντίστοιχο που χρησιμοποιείται για τη διέγερση μυών ανθρώπων με κινητικά προβλήματα, ενώ και η μικροκάμερα χρησιμοποιείται σε ευρύ πεδίο εφαρμογών την τελευταία δεκαετία» αναφέρει ο καθηγητής Λόουερι στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου και συμπληρώνει: «Εμείς προχωρήσαμε σαν να θέλαμε να φτιάξουμε ένα παζλ με γνωστά κομμάτια, έχοντας όμως στο μυαλό μας κάτι τελείως διαφορετικό. Ήδη οι πρώτες κλινικές δοκιμές στο εργαστήριο ήταν πολύ ενθαρρυντικές, αλλά βέβαια θα πρέπει να περιμένουμε λίγο μέχρι να προχωρήσουμε στην εμπορική αξιοποίηση της εφεύρεσης».