Μπλόκο στο «δικαίωμα της λήθης». Οι μηχανές αναζήτησης δεν είναι υποχρεωμένες να αφαιρούν προσωπικά δεδομένα

Πλήγμα στην προστασία της ιδιωτικότητας και του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων στο Διαδίκτυο θεωρείται η αιτιολογημένη έκθεση του Γενικού Εισαγγελέα στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Νίλο Γιαασκίνεν, σύμφωνα με την οποία η  Google, αλλά και άλλες μηχανές αναζήτησης, δεν υποχρεούνται να αφαιρούν πληροφορίες που αφορούν σε συγκεκριμένα πρόσωπα, ακόμα και αν εκείνες θεωρούνται από τους ίδιους ως «δυσφημιστικές». Αντιθέτως, σύμφωνα με τον Γιαασκίνεν, ευθύνη φέρουν οι ιστοσελίδες που δημοσιεύουν τέτοια στοιχεία, όπως και οι ίδιοι οι χρήστες που αναρτούν ευαίσθητες προσωπικές τους πληροφορίες στο Διαδίκτυο, ακόμα και αν στη συνέχεια τις σβήσουν.

Αν και η εισήγηση του Γενικού Εισαγγελέα δεν είναι δεσμευτική για το Δικαστήριο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υιοθετηθεί στην επίσημη απόφαση, η οποία αναμένεται να εκδοθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, ανοίγοντας για μια ακόμα φορά τον ασκό του Αιόλου σχετικά με το «δικαίωμα της λήθης», όπως ονομάζεται η τάση εκείνη που θέλει τους χρήστες να έχουν το δικαίωμα να απαλείψουν τα διαδικτυακά τους ίχνη, ιδίως σε περιπτώσεις που αποφασίζουν να διαγράψουν πληροφορίες που οι ίδιοι είχαν δημοσιεύσει στο Διαδίκτυο κάποια στιγμή.

Σύμφωνα με την αιτιολογημένη έκθεση του Γιαασκίνεν, «η απαίτηση να διαγράφονται στοιχεία που βρίσκονται ήδη στη δημόσια σφαίρα θα αποτελούσε παρέμβαση στο δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και οι μηχανές αναζήτησης απλά εμφανίζουν τα αποτελέσματα και τις λέξεις-κλειδιά που υπάρχουν ήδη σε άλλες ιστοσελίδες».

Αφορμή από την Ισπανία

Η υπόθεση έφτασε στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων μετά από παραπομπή της από ισπανικό δικαστήριο, με αφορμή την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό του σπιτιού ενός ιδιώτη. Ο Ισπανός προσέφυγε στα δικαστήρια της χώρας του, όταν διαπίστωσε ότι όλο το ιστορικό της κατάσχεσης, τα στοιχεία της ταυτότητάς του αλλά και πληροφορίες σχετικές με τον εκπλειστηριασμό του ακινήτου ήταν διαθέσιμες με μια απλή αναζήτηση στη μηχανή αναζήτησης της Google.

Αν και τα εθνικά δικαστήρια αποφάνθηκαν ότι ο ιδιώτης είχε δίκιο και η εμφάνιση του ονόματός του και της περιπέτειάς του πρόσβαλλαν το δικαίωμά του στην ανωνυμία, η Google κατέθεσε αίτηση αναίρεσης της απόφασης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Τουλάχιστον 180 παρόμοιες περιπτώσεις εξετάζονται από τις αρμόδιες αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η έκθεση του Γενικού Εισαγγελέα θεωρείται ότι ανοίγει το δρόμο στην τελική δικαίωση της Google και άλλων μηχανών αναζήτησης.

Στο σκεπτικό του ο Γιαασκίνεν ανέφερε επίσης ότι οι μηχανές αναζήτησης «φιλοξενούν» δεδομένα και δεν είναι υπεύθυνες για τον έλεγχό τους, παρά μόνο αν πρόκειται για ψευδείς πληροφορίες, ή προϊόντα υποκλοπής.

Εκπρόσωποι της Google πάντως δήλωσαν ικανοποιημένοι από την εισήγηση του Γενικού Εισαγγελέα. Ο Μπιλ Έχικσον, εκ των επικεφαλής της εταιρείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σημείωσε ότι έτσι προστατεύεται το δικαίωμα στην ελέυθερη έκφραση: «Κάθε απόπειρα απόκρυψης πληροφοριών που ήδη βρίσκονται στον Παγκόσμιο Ιστό είναι λογοκρισία», τόνισε ο ίδιος.

ΒΟΧ 1

Μπλεξίματα για το Street View

Δεν είναι όμως όλα ρόδινα για τη Google, όπως αποδεικνύει και η απόφαση του Επιτρόπου Τηλεπικοινωνιών της Βρετανίας, σύμφωνα με την οποία η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να καταστρέψει όλα τα δεδομένα που συνέλλεξε κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του προγράμματος χαρτογράφησης Street View. Παρά το ότι ο κολοσσός της τεχνολογίας είχε αναφέρει ότι κατάστρεψε όλα τα σχετικά αρχεία, αποδείχθηκε ότι είχε κρατήσει «κατά λάθος» αντίγραφά τους, κυρίως από την υποκλοπή δεδομένων από ασύρματα δίκτυα ιδιωτών αλλά και επιχειρήσεων. Ο Επίτροπος διέταξε την εταιρεία να διαγράψει όλα τα δεδομένα εντός των επόμενων 30 ημερών, αλλά οι αντιδράσεις στη Βρετανία είναι έντονες, γιατί για παρόμοιες υποθέσεις στις ΗΠΑ και τη Γερμανία η Google τιμωρήθηκε και με χρηματικά πρόστιμα. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών των ΗΠΑ, η εταιρεία «κωλυσιεργούσε και καθυστερούσε την έρευνα, ενώ παρόμοιες πρακτικές υποκλοπής δεδομένων εφαρμόζονταν τουλάχιστον σε 30 χώρες».

ΒΟΧ 2

Στο στόχαστρο τα διαδικτυακά φαρμακεία

Μετά το πρόστιμο-μαμούθ των 500 εκ. δολαρίων που επέβαλλε αμερικανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο στη Google το 2012, λόγω των διαφημίσεων διαδικτυακών φαρμακείων που προβάλλονταν χωρίς άδεια από τις αρμόδιες αρχές, σειρά παίρνει η Πολιτεία της Μινεσότα η οποία αποφάσισε να κινηθεί νομικά κατά της εταιρείας, καθώς η δραστηριότητα των διαδικτυακών φαρμακείων είναι ανεξέλεγκτη και παράλληλα τροφοδοτεί μια αγορά αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. «Η παράνομη διακίνηση φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι ανεξέλεγκτη στο Διαδίκτυο και η Google αποκομίζει μεγάλα κέρδη προβάλλοντας διαφημίσεις ή χορηγούμενες αναρτήσεις στα αποτελέσματα αναζήτησης. Έτσι οι καταναλωτές είναι εκτεθειμένοι όχι μόνο σε μια παράνομη διαδικασία, αλλά πολύ περισσότερο θέτουν σε κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή, λόγω του ότι τα περισσότερα από τα σκευάσματα αυτά αποτελούν απομιμήσεις φαρμάκων αμφίβολης προέλευσης», σημειώνει ο Εισαγγελέας της Πολιτείας Τζιμ Χουντ.