Οι Έλληνες... Νεάντερταλ

Παλαιολιθικά… μυστικά που ανατρέπουν τα δεδομένα και ξαναγράφουν τα βιβλία της προϊστορίας έκρυβε το σπήλαιο Καλαμάκια στη δυτική ακτή της Μάνης στην Πελοπόννησο, σύμφωνα με δημοσίευση στο τρέχον τεύχος της έγκυρης Επιθεώρησης της Ανθρώπινης Εξέλιξης.

Παλαιοανθρωπολόγοι και σπηλαιολόγοι εντόπισαν απολιθωμένα θραύσματα οστών από τουλάχιστον οκτώ διαφορετικά άτομα, τα οποία ανήκουν σε πληθυσμό Νεάντερταλ, κοντινούς συγγενείς του σύγχρονου Ανθρώπου. Η ανακάλυψη των απολιθωμάτων αυτών έχει μεγάλη σημασία σύμφωνα με τους ειδικούς, επειδή πιστοποιεί ότι οι Νεάντερταλ είχαν σημαντική παρουσία στο νότιο άκρο της Πελοποννήσου, πιθανότατα ως σημείου… άφιξής τους από τα βόρεια παράλια της Αφρικής, όπως ακριβώς συνέβη και σε άλλα σημεία της Μεσογείου, στην Ισπανία, τη Γαλλία και αλλού.

Στο σπήλαιο, η κατοίκηση του οποίου χρονολογείται από 100.000 μέχρι 39.000 χρόνια πριν από την εποχή μας, διεπιστημονικό επιτελείο αποτελούμενο από ειδικούς της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας του υπουργείου Πολιτισμού, σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Παρίσι και το πανεπιστήμιο της Τυβίγγης στη Γερμανία έκανε εκτεταμένες ανασκαφικές έρευνες, οι οποίες απέδωσαν πλούσια ευρήματα.

Σύμφωνα με την Κατερίνα Χαρβάτη, καθηγήτρια παλαιοανθρωπολογίας του πανεπιστημίου της Τυβίγγης, «τα ευρήματα φωτίζουν μια άγνωστη περίοδο της ιστορίας του ελλαδικού χώρου, καθώς η αρχαιολογική έρευνα εστιάζει κυρίως στην κλασσική περίοδο και μετέπειτα», όπως δήλωσε η ίδια στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Journal of Human Evolution. Οι ευρωπαϊκές ακτές της Μεσογείου ήταν καταφύγιο για τους Νεάντερταλ κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων, μέχρι πριν από 15.000 περίπου χρόνια, σύμφωνα με την ειδικό. «Η Ελλάδα είναι στο μονοπάτι του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά και των προγόνων του από την Αφρική στην Ευρώπη, ακολουθώντας τη διαδρομή από τη Μέση Ανατολή», παρατηρεί η ίδια.

Η σκαπάνη των παλαιοανθρωπολόγων έφερε στο φως διάφορα απολιθώματα κατά τη διάρκεια πολυετών ερευνών από το 1993 μέχρι το 2006, όπως 10 δόντια, ένα θραύσμα κρανίου, τεμάχια σπονδύλων και οστά ποδιού, ενώ εντοπίστηκαν και εργαλεία από σχιστόλιθο και άλλα αντικείμενα που χρονολογούνται από τη μέση παλαιολιθική περίοδο.

Η ταυτοποίηση των απολιθωμάτων έγινε με βάση  τη διαγνωστική μορφολογία των δειγμάτων, κυρίως από την ανάλυση της φθοράς στα δόντια που ταιριάζει με τις διατροφικές συνήθειες των Νεάντερταλ. «Τα ευρήματα στα Καλαμάκια, μαζί με ένα δόντι από τη γειτονική σπηλιά της Λακωνίδος, είναι τα πρώτα απολιθώματα Νεάντερταλ που ταυτοποιούνται στην Ελλάδα» παρατηρεί η Δρ. Χαρβάτη.

Η σημαντική αυτή ανακάλυψη διευρύνει πλέον κατά αρκετές δεκάδες χιλιάδες χρόνια τον ορίζοντα παρουσίας του Ανθρώπου στον ελλαδικό χώρο και είναι πιθανόν να υπάρχουν και περισσότερα τεκμήρια που περιμένουν να ανακαλυφθούν σε άλλα σημεία.

Ποιοί ήταν οι Νεάντερταλ

Οι πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου πήραν το όνομά τους από την τοποθεσία στην οποία βρέθηκαν, στο σπήλαιο Φελντχόφερ, στην κοιλάδα του ποταμού Νεάντερ, σε κοντινή απόσταση από το Ντίσελντορφ της Γερμανίας. Αν και οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα καταλήξει πότε εμφανίστηκαν και πότε εξαφανίστηκαν οι Νεάντερταλ, οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι έζησαν από 400.000 μέχρι 40.000 χρόνια πριν την εποχή μας.