Άνθρωπος, ο συνήθης ύποπτος...

Στα πρόθυρα της εξαφάνισης σπάνια είδη πτηνών στη χώρα μας

Η λαθροθηρία, η ανθρωπογενής όχληση και ο κατακερματισμός των βιοτόπων, είναι οι κύριοι λόγοι που προκαλούν ασφυκτική πίεση στους πληθυσμούς σπάνιων και απειλούμενων ειδών πτηνών στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ). Η φετινή επικαιροποίηση του Κόκκινου Καταλόγου της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN), αυξάνει τον αριθμό των απειλούμενων ειδών παγκοσμίως στα 1.253, ένα εξαιρετικά ανησυχητικό ποσοστό που ανέρχεται στο 13% του παγκόσμιου πληθυσμού πουλιών. «Βασικές απειλές για πολλά είδη πτηνών στην Ελλάδα είναι η απώλεια, η υποβάθμιση και ο κατακερματισμός των βιοτόπων τους, αλλά και οι αλλαγές χρήσης γης: Παραδοσιακές καλλιέργειες εγκαταλείπονται ή μετατρέπονται σε μονοκαλλιέργειες», σημειώνει η Ρούλα Τρίγκου, Συντονίστρια Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης Δράσεων Διατήρησης της ΕΟΕ.

Είδη στο «κόκκινο»

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΟΕ, μόλις 45-50 νανόχηνες, ένα μεταναστευτικό είδος που ξεχειμωνιάζει στη Βόρεια κυρίως Ελλάδα, επιζούν πανευρωπαϊκά, καθώς «πληρώνουν» την ομοιότητά τους με τις ασπρομέτωπες χήνες, των οποίων το κυνήγι επιτρέπεται. Το ίδιο ισχύει και για την καμπίσια πέρδικα, ένα κάποτε πολυπληθές είδος που αποδεκατίστηκε και πλέον κινδυνεύει με εξαφάνιση.

Ένα ακόμα είδος που κινδυνεύει με εξαφάνιση στην Ελλάδα είναι ο Ασπροπάρης, το μικρότερο από τα 4 είδη γύπα που αναπαράγονται στη χώρα μας. Κατά τις περασμένες δεκαετίες ο Ασπροπάρης ήταν κοινός σε όλη τη χώρα, σήμερα όμως έχει υποστεί μείωση μεγαλύτερη από 80%. Έχουν απομείνει πια λιγότερα από 50 ζευγάρια, με κυριότερη απειλή για την επιβίωσή τους τη δηλητηρίαση από τη χρήση δολωμάτων, όπως και από τη μείωση της ελεύθερης κτηνοτροφίας, δεδομένου ότι οι γύπες είναι οι «καθαριστές» της φύσης, καθώς τρέφονται κυρίως με κουφάρια ζώων.   

Η χώρα μας βρίσκεται στο δρόμο μετανάστευσης πολλών ειδών και η προστασία τους ή μη σε μεγάλο βαθμό επηρεάζει και τις πιθανότητες επιβίωσής τους: «Φιλοξενούμε περισσότερο από το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού Μαυροπετρίτη στα νησιά και τις νησίδες του Αιγαίου κάθε χρόνο. Η Ελλάδα έχει μεγάλη ευθύνη για την επιβίωση του είδους αυτού και για αυτό υλοποιούμε προγράμματα προστασίας του αλλά και ενημέρωσης του κοινού», σχολιάζει η κ. Τρίγκου.

…και η θετική πλευρά

Παρά το ότι η κατάσταση φαίνεται δυσοίωνη, αναδεικνύονται και μερικά επιτυχημένα παραδείγματα: Το Κιρκινέζι, μικρόσωμο είδος γερακιού που επισκέπτεται τη χώρα μας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, μεταπήδησε από Τρωτό σε είδος Μειωμένου Ενδιαφέροντος σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και στην Ελλάδα παραμένει Τρωτό σύμφωνα με το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων. «Το παράδειγμα αυτό, μας προσφέρει μία νησίδα ελπίδας για την κατάσταση του περιβάλλοντος. Το μήνυμα που μας δίνει ο Κόκκινος Κατάλογος είναι ότι μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση για πολλά Κινδυνεύοντα είδη. Πρέπει όμως να υπάρχει η πολιτική βούληση και το ενδιαφέρον όλων μας για να στηρίξουμε πρωτοβουλίες διατήρησης και προστασίας της φύσης» εξηγεί ο Θάνος Καστρίτης, Συντονιστής του Τομέα Διατήρησης της ΕΟΕ.

Ποια είδη είναι στο κόκκινο στη χώρα μας

Κολχικός φασιανός

Νανόχηνα

Σταχτόχηνα

Χηνοπρίστης

Χαλκόκοτα

Στεπογέρακο

Τσίφτης

Θαλασσαετός

Γυπαετός

Ασπροπάρης

Λιβαδόκιρκος

Βασιλαετός

Χαμωτίδα

Λεπτομύτα