Οι πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας και οι "ιπτάμενοι γιατροί" του ΕΚΑΒ ρισκάρουν τη ζωή τους για να σώσουν ζωές

Το ρολόι «δείχνει» λίγα λεπτά πριν από τις τέσσερις τα ξημερώματα Κυριακής. Το τηλέφωνο στο συντονιστικό κέντρο αεροδιακομιδών του ΕΚΑΒ στην Ελευσίνα (έδρα της 112 Πτέρυγας Μάχης) χτυπάει και από την άλλη άκρη της γραμμής αναφέρεται επείγον περιστατικό που χρήζει άμεσης μεταφοράς ασθενούς από ακριτικό νησί σε νοσοκομείο της Αθήνας.

Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα κινητοποιείται ολόκληρη η ομάδα, ιπτάμενοι γιατροί και διασώστες του ΕΚΑΒ, προσωπικό εδάφους και πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας, και μόλις δοθεί «οριστική ανάθεση», δηλαδή το «ok» για την επιχείρηση αερομεταφοράς, σε δεκαπέντε λεπτά το ελικόπτερο ή το αεροσκάφος βρίσκεται στον αέρα.

Αυτή είναι η καθημερινότητα των ανθρώπων που λειτουργούν ως μια ομάδα, ένας οργανισμός, ένα σώμα και μυαλό: των ανθρώπων με τις ιπτάμενες μηχανές τους, που ανά πάσα στιγμή είναι έτοιμοι να πετάξουν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας για να σώσουν τη ζωή ενός συνανθρώπου μας.

Μόνο κατά το πρώτο τετράμηνο του 2014 πραγματοποιήθηκαν 271 αποστολές αεροδιακομιδής και μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία 370 συνάνθρωποί μας, ενώ όλο το 2013 ανήλθαν σε 966 και 1.365 αντίστοιχα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα παγκοσμίως -μετά τη Νορβηγία- σε αριθμό και δυσκολία των αεροδιακομιδών που πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση.

«Είμαστε σε ετοιμότητα κάθε ώρα και στιγμή», αναφέρει χαρακτηριστικά στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο διοικητής της 384 ΜΕΔ, που διαθέτει ελικόπτερα Super Puma, αντισμήναρχος (Ι) Πασχάλης Κυριζάκης, και συμπληρώνει: «Είναι κοινό μυστικό ότι η πιο δύσκολη φάση της επιχείρησης είναι η προσέγγιση στα νησιά τη νύχτα, ιδίως όταν επικρατεί έντονη κακοκαιρία. Εμείς απογειωνόμαστε σχεδόν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, αλλά η φάση της προσέγγισης στην περιοχή παραλαβής του ασθενούς είναι και η πιο δύσκολη».

Είναι γεγονός ότι όλα τα πτητικά μέσα έχουν όρια και η έκφραση «παντός καιρού» δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. «Οι νησιώτες ξέρουν καλά ότι αν δεν “σηκωθεί” το Super Puma, δεν πετάει τίποτα, αλλά ο καθένας από εμάς κάνει πάντα ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό για να αντεπεξέλθουμε στην αποστολή μας», αναφέρει ο αντισμήναρχος (Ι) Φώτης Λαχουβάρης.

Ο αξιωματικός επιχειρήσεων της 384 ΜΕΔ εστιάζει στις δυσκολίες και τους κίνδυνους, τονίζοντας: «Αμερικανοί πιλότοι στους οποίους εξηγήσαμε τη φύση των αποστολών μας έμειναν έκπληκτοι και έλεγαν ότι η προσγείωση υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες σε ελικοδρόμιο κάποιου νησιού είναι δυσκολότερη και από την προσνήωση αεροσκάφους σε αεροπλανοφόρο, επειδή δεν υπάρχει ελεγκτής να κατευθύνει τον πιλότο ούτε και οι τεχνικές διευκολύνσεις που κάνουν τη δουλειά του πιλότου πιο απλή».

Στο ίδιο μήκος κύματος ή, καλύτερα, ύψος πτήσης, κινείται και ο σμηναγός (Ι) της 384 ΜΕΔ, Γιάννης Στάθης: «Εμείς είμαστε προετοιμασμένοι να πηγαίνουμε παντού και πάντα. Κάθε λεπτό έχει σημασία σε επείγοντα περιστατικά και, εκτός από τις αποστολές έρευνας και διάσωσης με τις οποίες είναι επιφορτισμένη η Μοίρα μας, οι αεροδιακομιδές ασθενών, από μωρά λίγων ωρών μέχρι υπέργηρους, απαιτεί άριστο συντονισμό, αφοσίωση και υψηλό αίσθημα καθήκοντος».

Ο διευθυντής του τμήματος ιατρικών υπηρεσιών του ΕΚΑΒ, Δημήτρης Πύρρος, «κλείνει» φέτος 20 χρόνια πτήσεων. «Το 2014 συμπληρώνονται 20 χρόνια από την πρώτη αεροδιακομιδή με γιατρούς του ΕΚΑΒ. Μέσα σε αυτά τα χρόνια έχουμε πραγματοποιήσει χιλιάδες επιχειρήσεις διακομιδής ασθενών από κάθε γωνιά της πατρίδας μας, είτε με εναέρια είτε με πλωτά μέσα», τονίζει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής και συνεχίζει: «Η ομαδική δουλειά όλων των ανθρώπων του ΕΚΑΒ, από τον αποθηκάριο, που φροντίζει να είναι όλος ο εξοπλισμός σε ετοιμότητα, μέχρι το συντονιστή των αεροδιακομιδών, τον ιπτάμενο διασώστη και τον ιπτάμενο γιατρό, είναι το “κλειδί” για την επιτυχία της αποστολής μας. Η συνεργασία με τα στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας είναι υποδειγματική. Είμαστε όλοι κρίκοι σε μια αλυσίδα που έχει ως στόχο να σωθεί μια ανθρώπινη ζωή».

Ο Παναγιώτης Νεφρός, έμπειρος ιπτάμενος διασώστης, αναφέρει μια όχι και τόσο ασυνήθιστη ημέρα στη δουλειά: «Μπορεί να απογειωθούμε από την Ελευσίνα με προορισμό τη Ρόδο και κατά τη διάρκεια της πτήσης να λάβουμε σήμα για επιπλέον επείγοντα περιστατικά σε άλλα νησιά. Ετσι, πολλές φορές μια απλή αποστολή μετατρέπεται σε ένα περίπλοκο σχέδιο αεροδιακομιδής ασθενών από τρία ή και περισσότερα νησιά, ωσότου επιστρέψουμε στη βάση μας».

«Επίκεντρό μας είναι ο άνθρωπος και κίνητρο η ψυχή μας, με συναίσθημα και επαγγελματισμό», λέει η γιατρός Αννα Μαριόλα, διευθύντρια αεροδιακομιδών του ΕΚΑΒ, αποδίδοντας με λίγες λέξεις το υψηλό αίσθημα ευθύνης των ανθρώπων του ΕΚΑΒ και της Π.Α. «Λειτουργούμε πάντα προς όφελος του ασθενούς, επειδή ο χρόνος για να βρεθεί κάποιος στο νοσοκομείο είναι καθοριστικής σημασίας. Οταν, για παράδειγμα, απαιτούνται 4 ώρες για να μεταφερθεί κάποιος από τη Νάξο στην Αθήνα, είναι προτιμότερο να τον πάμε με πλωτό μέσο στη Σύρο που οι χρόνοι είναι σαφώς μικρότεροι».

Ο γιατρός του συντονιστικού, Μανώλης Τσανικλίδης, δεν ξέρει, όπως και οι συνάδελφοί του, τι σημαίνουν γιορτές και αργίες: «Πόσα Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιές έχουμε περάσει δίνοντας οδηγίες σε νέους συναδέλφους από το τηλέφωνο και οργανώνοντας παράλληλα τη διακομιδή του ασθενούς», λέει χαρακτηριστικά και συμπληρώνει: «Γι’ αυτό μας αγαπούν και μας εμπιστεύονται οι άνθρωποι, σε όποια γωνιά της Ελλάδας κι αν βρίσκονται».

Η ιπτάμενη γιατρός του ΕΚΑΒ, Χαρούλα Κωτούλα, εκπρόσωπος των γιατρών στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΚΑΒ, από την πλευρά της αναφέρεται στην αυταπάρνηση των γιατρών και των διασωστών και αναδεικνύει μια άλλη διάσταση των αεροδιακομιδών: «Απαιτείται η δημιουργία μιας δημόσιας, πολιτικής υπηρεσίας αεροδιακομιδών, τόσο γιατί τα πτητικά μέσα πρέπει να είναι εξαρχής υγειονομικά διαμορφωμένα και πιο οικονομικά, αλλά και για να αντιμετωπίζονται επείγοντα περιστατικά πρωτογενώς, δηλαδή στο σημείο όπου συνέβησαν. Πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος ότι η παρουσία των γιατρών και των διασωστών του ΕΚΑΒ είναι εθελοντική, κανείς δεν μας υποχρεώνει να πετάμε, αλλά αναγνωρίζουμε ότι η δουλειά μας είναι εθνικής σημασίας».

Θέλοντας να δώσει ένα παράδειγμα, η Χ. Κωτούλα επισημαίνει ότι μία ώρα πτήσης ενός C-130 που θα χρησιμοποιηθεί για αεροδιακομιδή κοστίζει 7.400 ευρώ και τα ετήσια έξοδα θα αρκούσαν για να στελεχωθούν τα νοσοκομεία τουλάχιστον των μεγάλων ακριτικών νησιών με όλες τις απαραίτητες ιατρικές ειδικότητες.

Ο πρόεδρος του ΕΚΑΒ, Δημήτρης Παπαγιαννίδης, δεν φείδεται επαίνων για το έργο που επιτελείται: «Είμαι υπερήφανος για το έργο όλων όσοι συμμετέχουν στις αεροδιακομιδές. Επιτελούν στο ακέραιο το καθήκον τους και κάνουν και πολλά παραπάνω απ’ αυτό».

Οσο για το μεγαλύτερο «παράσημο» που έχουν λάβει οι πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας και οι άνθρωποι του ΕΚΑΒ; Ενας τοίχος γεμάτος ευχαριστήριες επιστολές ανθρώπων που σώθηκαν χάρη στις προσπάθειές τους. «Είμαστε πια δικοί τους άνθρωποι», λέει ο αντισμήναρχος (Ι) Ξενοφών Χασούρας, διοικητής της 356 ΜΤΜ.

ΥΠΟΘΕΜΑ ΜΕ ΤΡΙΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΜΕ ΤΙΤΛΑΚΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΚΑΤΩ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΑ

(ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΛΕΖΑΝΤΟΓΡΑΜΜΑ)

ΤΙΤΛΟΣ

«Αφήνουμε στην άκρη την ασφάλειά μας»

«Θυμάμαι σαν σήμερα την επιχείρηση αεροδιακομιδής ενός πρόωρου νεογνού από την Κέρκυρα στα Γιάννενα. Ο καιρός ήταν κακός, οι αναταράξεις στην πτήση πολλές, αλλά κάναμε όλες τις διαδικασίες ανάνηψης του μωρού, το κρατήσαμε στη ζωή με… νύχια και με δόντια και, όταν αργότερα μάθαμε ότι σώθηκε μια ζωή, χαρήκαμε σαν να ήταν το δικό μας παιδί. Εμείς αφήνουμε στην άκρη την ασφάλειά μας για να είμαστε πάνω από τον ασθενή και ας κουνάει το ελικόπτερο σαν βάρκα στα 10 μποφόρ».

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΠΝΟΠΟΥΛΟΣ

Ιπτάμενος διασώστης ΕΚΑΒ

ΤΙΤΛΟΣ

«Κάθε ασθενής είναι δικός μας άνθρωπος»

«Ακριβώς όπως ο γιατρός δίνει το 100% για να σώσει τον ασθενή, έτσι και εμείς, οι ιπτάμενοι και οι τεχνικοί εδάφους με τα C-130, ζούμε την ίδια αγωνία με τους ανθρώπους του ΕΚΑΒ και χαιρόμαστε όταν όλα πάνε καλά. Το ενδιαφέρον μας είναι προσωπικό, αντιμετωπίζουμε τον κάθε ασθενή σαν να είναι δικός μας άνθρωπος. Κάθε γωνιά της χώρας είναι Ελλάδα, όσο μακριά κι αν είναι, και η παρουσία μας δίνει μήνυμα προς όλους -φίλους και μη- ότι είμαστε εδώ, παρόντες και έτοιμοι».

ΞΕΝΟΦΩΝΤΑΣ ΧΑΣΟΥΡΑΣ

Αντισμήναρχος (Ι), διοικητής της 356 ΜΤΜ (C-130)

ΤΙΤΛΟΣ

«Εχουμε πτητικά μέσα για κάθε περίπτωση»

«Η 112 Πτέρυγα Μάχης διαθέτει πληθώρα πτητικών μέσων, όπως τα Super Puma, C-130, C-27, VIP αεροσκάφη, A-109, τόσο για τις αεροδιακομιδές και για τη μεταφορά μοσχευμάτων στο εσωτερικό και εκτός συνόρων όσο και για άλλες επιχειρήσεις, με ή χωρίς τη συμμετοχή του ΕΚΑΒ, όπως medevac από πλοία και ορεινές περιοχές, μεταξύ άλλων».

ΛΑΖΑΡΟΣ ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΣ

Σμήναρχος (Ι), διοικητής της 112 Πτέρυγας Μάχης

ΛΕΖΑΝΤΕΣ – ΣΕΛ. 34-35

1. Καθημερινότητα αποτελεί η αεροδιακομιδή πρόωρων νεογνών από ακριτικές περιοχές, που στερούνται στοιχειωδών υγειονομικών υποδομών σε υπερσύγχρονα μαιευτήρια.

2. Η ομάδα κρούσης της 356 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών σε πλήρη παράταξη λίγο πριν από την επόμενη αποστολή ελπίδας με τo ειδικά διαμορφωμένο C-130.

3. Ενας τοίχος γεμάτος ευχαριστήριες επιστολές ανθρώπων που σώθηκαν χάρη στις προσπάθειές τους αποτελεί το μεγαλύτερο «παράσημο» που έχουν λάβει οι πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας και οι άνθρωποι του ΕΚΑΒ.

4. Φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από την πρώτη αεροδιακομιδή με γιατρούς του ΕΚΑΒ. Από τότε έχουν πραγματοποιηθεί χιλιάδες επιχειρήσεις, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων ήταν σωτήριες για τους ασθενείς.

5. Οι πιλότοι της 384 Μοίρας Ερευνας-Διάσωσης, που διαθέτει ελικόπτερα Super Puma, είναι προετοιμασμένοι να πηγαίνουν «παντού και πάντα», όπως λένε.

6. Από αριστερά οι διασώστες του ΕΚΑΒ Παναγιώτης Νεφρός και Χαράλαμπος Καπνόπουλος, η διευθύντρια αεροδιακομιδών του ΕΚΑΒ, Αννα Μαριόλα, ο διευθυντής του τμήματος ιατρικών υπηρεσιών του ΕΚΑΒ, Δημήτρης Πύρρος, και ο πιλότος ελικοπτέρων Agusta Α109, επισμηναγός Αναστάσιος Κυριαζίδης, έτοιμοι για την επόμενη αποστολή.

7. Ο γιατρός του ΕΚΑΒ, Μανώλης Τσανικλίδης (σε πρώτο πλάνο), ο οποίος δίνει τη δική του μάχη με το χρόνο στο συντονιστικό κέντρο αεροδιακομιδών του ΕΚΑΒ στην Ελευσίνα, δεν ξέρει, όπως και οι συνάδελφοί του, τι σημαίνουν γιορτές και αργίες.