Τα φαντάσματα του πολέμου

 Η ιστορικός Τζο Χέντβιγκ Τεβίσε από την Ολλανδία έχει ένα μάλλον ασυνήθιστο χόμπι. Ζει στο Άμστερνταμ του 2012, αλλά έχει… τηλεμεταφερθεί στη δεκαετία του 1940. Ντύνεται με την τελευταία λέξη της μόδας του μεσοπολέμου, ακούει μουσική από γραμμόφωνο και «κουμπώνει» τις δραματικές στιγμές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου με το σήμερα, συνδυάζοντας φωτογραφικά «κλικ» της εποχής εκείνης, με τα ίδια ακριβώς σημεία, όπως αυτά διασώζονται σήμερα.

«Ξεκίνησα πριν από αρκετά χρόνια την ενασχόλησή μου με το αντικείμενο, κυρίως ως μέσο τεκμηρίωσης της Ιστορίας του Πολέμου, σήμερα όμως με ενθουσιάζει η αποτύπωση του παρελθόντος με αυτό τον τρόπο, γιατί φέρνει πιο κοντά το παρελθόν με το παρόν και βοηθά όλους να κατανοήσουν πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τι συνέβη πριν από 70 χρόνια στους ίδιους δρόμους που ζούμε εμείς».

Όλα ξεκίνησαν όταν η Τεβίσε βρήκε τυχαία 300 αρνητικά από φωτογραφίες της περιοχής που ζει σε ένα παλαιοπωλείο. Με έκπληξη διαπίστωσε ότι ο δρόμος στον οποίο ζει είχε μείνει σχεδόν ίδιος, παρά το ότι είχαν περάσει σχεδόν οκτώ δεκαετίες από τότε που ο άγνωστος φωτογράφος -πιθανότατα Γερμανός- απαθανάτισε σκηνές μετά τη μάχη και τους βομβαρδισμούς. Η αφορμή αυτή την ώθησε να αναζητήσει και άλλα ντοκουμέντα από μάχες στη Γαλλία και αλλού και να ανασυνθέσει το χθες, μέσα από μια σύγχρονη ματιά. «Η ιστορική μνήμη είναι σημαντική, όχι μόνο για να ξέρουμε από πού ερχόμαστε, αλλά κυρίως για να έχουμε έναν οδηγό για το μέλλον. Εκεί που περπατούν οι σημερινοί εικοσάρηδες, τότε κείτονταν τα άταφα πτώματα στρατιωτών και αμάχων που είχαν την ίδια ηλικία με αυτούς».

Η τεχνική του “rephotography”

Η Τεβίσε χρησιμοποιεί μια τεχνική που είναι γνωστή ως “rephotography”, η οποία συνίσταται στο συνδυασμό παλιών φωτογραφιών με σημερινές, τραβηγμένες από το ίδιο ακριβώς σημείο. Στη συνέχεια με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή και προγράμματος επεξεργασίας εικόνας, τα δύο «κλικ» συνθέτουν το χθες και το σήμερα, με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Ο Σεργκέι Λαρένκοφ

Ο βραβευμένος Ρώσος από την Αγία Πετρούπολη έχει ακολουθήσει φωτογραφικά με την ίδια μέθοδο όλη την πορεία του Κόκκινου Στρατού μέχρι την κατάληψη του Βερολίνου το 1945. Το Ράιχσταγκ, η γερμανική Βουλή, είναι ένα ορόσημο της πρωτεύουσας της χώρας και οι εικόνα με τους στρατιώτες που εφορμούν στις σκάλες του έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις ουρές των τουριστών που περιμένουν να ξεναγηθούν σήμερα στο εσωτερικό του.