Το νέφος «χτυπάει» και το μυαλό

Πείραμα κατέδειξε ότι προκαλεί άγχος, κατάθλιψη και μαθησιακές δυσκολίες

Η παρατεταμένη έκθεση στα «συστατικά» του φωτοχημικού νέφους προκαλεί νοητικές δυσλειτουργίες, όπως καταδεικνύει για πρώτη φορά κλινική μελέτη, προσθέτοντας νέα δεδομένα στις επιπτώσεις της μόλυνσης του περιβάλλοντος στην ανθρώπινη υγεία. Είναι ευρέως γνωστό ότι οι επιπτώσεις του νέφους στο κυκλοφορικό, την καρδιακή λειτουργία και τους πνεύμονες είναι ιδιαίτερα αρνητικές, όπως επισημαίνει στον «Ε.Τ.» ο Παναγιώτης Μπεχράκης, αναπληρωτής καθηγητής φυσιολογίας της αναπνοής στο πανεπιστήμιο Αθηνών και το Χάρβαρντ: ««Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί αύξηση στα οξέα αναπνευστικά προβλήματα, πρωτίστως στα παιδιά αλλά και στους ενήλικες. Μάλιστα, στα παιδιά μπορεί να οδηγήσει στην καθυστερημένη ανάπτυξη του αναπνευστικού συστήματος. Την ίδια ώρα έχει σχετιστεί και με την καρκινογένεση».

Οι επιστήμονες του πανεπιστημίου του Οχάιο που πραγματοποίησαν τις έρευνες και τις δημοσίευσαν στην έγκυρη επιθεώρηση «Μοριακή Ψυχιατρική», διαπίστωσαν ότι οι παρενέργειες και στις διανοητικές επιδόσεις είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές.

Προκειμένου να πιστοποιήσουν τις επιπτώσεις της έκθεσης στους ρυπαντές που «συνθέτουν» το νέφος, όπως μικροσωματίδια, οξείδιο του αζώτου, όζον και άλλες ουσίες, οι ειδικοί τοποθέτησαν ποντίκια σε ελεγχόμενο περιβάλλον, στο οποίο διοχέτευαν κατά περίπτωση καθαρό ή μολυσμένο αέρα. Το πείραμα διάρκεσε δέκα περίπου μήνες και στη συνέχεια οι ερευνητές υπέβαλλαν τα ποντίκια σε μια σειρά «ασκήσεων», προκειμένου να διαπιστώσουν τις αλλαγές στη συμπεριφορά τους.

Με έκπληξη είδαν ότι τα πειραματόζωα που είχαν εκτεθεί στο νέφος αντιδρούσαν πιο αργά σε ερεθίσματα, σε σύγκριση με άλλα που είχαν αναπτυχθεί μόνο σε καθαρό περιβάλλον. Ακόμα περισσότερο, παρουσίαζαν κατάθλιψη, υψηλότερα επίπεδα άγχους και διαταραχών συμπεριφοράς, γεγονός που σύμφωνα με τους επιστήμονες καταδεικνύει ότι οι επιπτώσεις στο «κέντρο ελέγχου» των θηλαστικών είναι μετρήσιμες και ιδιαίτερα σοβαρές.

Προκειμένου να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο συντελείται αυτή η συμπεριφορική αλλαγή, σε τόσο μικρό διάστημα, οι ειδικοί μελέτησαν την περιοχή του ιππόκαμπου  στον εγκέφαλο, ο οποίος «ευθύνεται» για την επεξεργασία της μνήμης και της μάθησης. Τα ποντίκια που είχαν εκτεθεί στο νέφος παρουσίαζαν απλούστερες, άρα και ατελείς, δομές στη διασύνδεσή του με νευρώνες, αλλά και φλεγμονές, οι οποίες με τη σειρά τους πιθανότατα επηρέαζαν ακόμα και τη λειτουργία του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.

Οι έρευνες θα συνεχιστούν, προκειμένου να διακριβωθεί η έκταση των επιπτώσεων που προκαλούνται στον ανθρώπινο εγκέφαλο από τη μακροχρόνια έκθεση στο φωτοχημικό νέφος.

Το νέφος δεν είναι μόνο… προνόμιο των μεγάλων αστικών κέντρων

Παρά το ότι το φωτοχημικό νέφος εμφανίζεται κυρίως στις μεγαλουπόλεις, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, φαίνεται ότι και αστικά κέντρα της περιφέρειας διεκδικούν… μερίδιο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης: «Δυστυχώς τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν είναι μόνο πρόβλημα των κατοίκων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αλλά και πολλών άλλων πόλεων της χώρας, από την Κοζάνη μέχρι το Ηράκλειο. Η λειτουργία εργοστασιακών μονάδων χωρίς αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές, η κυκλοφορία εκατομμυρίων οχημάτων στους δρόμους και η έλλειψη αστικού και περιαστικού πρασίνου είναι δυστυχώς κοινά γνωρίσματα των περισσότερων αστικών κέντρων της χώρας. Όσο η πολιτική ηγεσία δεν αναλαμβάνει να δώσει βιώσιμες λύσεις, τόσο η υγεία των πολιτών θα περνά σε δεύτερη μοίρα», λέει σχετικά στον «Ε.Τ.» ο Δημήτρης Ιμπραήμ, Συντονιστής εκστρατειών της Greenpeace.

Υπέρβαση ορίου τιμών όζοντος στην Αθήνα

Σύμφωνα με μετρήσεις του Δικτύου Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας της Αθήνας παρατηρήθηκε χθες υπέρβαση του ορίου στις τιμές του όζοντος.  Για το λόγο αυτό το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης έδωσε τις ακόλουθες οδηγίες προφύλαξης: «Άτομα με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις και γενικότερα άτομα ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνίσταται να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν την κυκλοφορία στο εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, συνιστάται στα παραπάνω άτομα, καθώς και τα παιδιά να αποφεύγουν την έντονη σωματική άσκηση, η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της αναπνευστικής οδού και να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα».