Κιβωτός του Νώε ο πλανήτης μας

Η Γη είναι μια ζωντανή Κιβωτός του Νώε, καθώς πρόσφατη έρευνα μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση του μεγέθους της βιοποικιλότητας στον πλανήτη μας δίνοντας μια σχετικά ακριβή εκτίμηση για τον αριθμό των έμβιων όντων που έχουν το ίδιο «σπίτι» με τον άνθρωπο. 

Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι από τα τουλάχιστον 8,7 εκατομμύρια είδη, με περιθώριο σφάλματος 1,3 εκατομμύρια, 6,5 εκατομμύρια ζουν στην επιφάνεια και 2,2 εκατομμύρια στους ωκεανούς της Γης, χωρίς μάλιστα να προσμετρώνται σε αυτά μικροοργανισμοί όπως τα βακτήρια. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, ο πλανήτης μας φιλοξενεί 7,7 εκατομμύρια είδη ζώων, 298 χιλιάδες είδη φυτών, 611 χιλιάδες είδη μυκήτων, όπως τα μανιτάρια, περίπου 36 χιλιάδες μονοκύτταροι οργανισμοί και 27,5 χιλιάδες χρώμιστα, όπως τα θαλάσσια φύκη.

Μόλις το 14% όσων ζουν στη ξηρά και το 9% των θαλάσσιων οργανισμών έχει ταυτοποιηθεί μέχρι σήμερα και το τιτάνιο έργο της πλήρους αποκωδικοποίησης θα διαρκούσε πάνω από μια χιλιετία με τους σημερινούς ρυθμούς. 

Πρώτος ο Σουηδός φυσιοδίφης Κάρολος Λινναίος το 18^ο αιώνα έθεσε τις βασικές αρχές της ταξινόμησης των ειδών και από τότε περίπου 1,2 εκατομμύρια έχουν αναγνωριστεί, καθώς περίπου 6.000 έως 15.000 νέα είδη ανακαλύπτονται κάθε χρόνο.

Το ερώτημα της αποτίμησης του όγκου της Ζωής στον πλανήτη μας απασχολεί την επιστημονική κοινότητα εδώ και αιώνες. Καμία μέθοδος όμως μέχρι σήμερα δεν είχε καταφέρει να «ακτινογραφήσει» με ακρίβεια τον πλούτο της, με τις εκτιμήσεις να κυμαίνονται από 3 μέχρι 100 εκατομμύρια είδη. 

Η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Καμίλο Μόρα με μέλη του πανεπιστημίου της Χαβάης των ΗΠΑ και του Νταλάουζι του Καναδά μελέτησε τα πρότυπα κατηγοριοποίησης των γνωστών ειδών και με βάση αυτά προχώρησε στην επέκτασή τους σε λιγότερο μελετημένες συνομοταξίες και είδη.

Η σημασία της έρευνας είναι μεγάλη, καθώς άγνωστα μέχρι στιγμής είδη μπορεί να προσφέρουν λύσεις στον τομέα της Υγείας, των καλλιεργειών και της προστασίας του περιβάλλοντος. Δεδομένου ότι μόνο κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα ο ρυθμός εξαφάνισης των ειδών ήταν πολλαπλάσιος εκείνου που καταγράφηκε σε διάστημα εκατομμυρίων ετών, με βάση τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί, πολλά από τα είδη θα μείνουν για πάντα άγνωστα, πριν προλάβουν οι επιστήμονες να τα κατηγοριοποιήσουν. 

«Το συμπέρασμα είναι ότι γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα για το φυσικό κόσμο» σημείωσε στο BBC ο Δρ. Τίτενσορ που συμμετείχε στην ομάδα και συμπλήρωσε: «Ο κίνδυνος να χαθούν κάποια είδη πριν μάθουμε κάτι γι αυτά είναι μεγάλος. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 90% των ειδών που συλλέγονται από μεγάλα βάθη στους ωκεανούς είναι παντελώς άγνωστα, όπως αντίστοιχα στις ζούγκλες της Αφρικής ή της Κεντρικής και της Λατινικής Αμερικής υπάρχουν είδη φυτών που μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για θεραπείες σε ανίατες ασθένειες, όπως έχει γίνει αρκετές φορές μέχρι σήμερα».

Δισύλλαβο ανέκδοτο

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, φαίνεται ότι οι Εφορίες… βάραγαν μύγες για το μεγαλύτερο διάστημα του 2011. Οι μεγαλύτερες μάλιστα από αυτές, οι οποίες στατιστικά εισπράττουν το 70% περίπου των συνολικών φορολογικών εσόδων, ήταν μόνο κατ’ όνομα ανοικτές, καθώς παρουσίασαν αμελητέα δραστηριότητα.

Ακόμα όμως και αν λειτουργούσαν κανονικά, πάλι τα έσοδα θα ήταν ψαλιδισμένα, δεδομένου ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις έχουν γονατίσει από τα αλλεπάλληλα, χωρίς σχέδιο και προοπτική φορολογικά μέτρα, τα οποία αποδείχθηκαν αποτυχημένα, ανισοβαρή και εν τέλει άδικα και ανεφάρμοστα.

Όταν ο πρωθυπουργός εκστόμιζε το δισύλλαβο… ανέκδοτο «λεφτά υπάρχουν», εννοούσε μεταξύ άλλων και τις ανείσπρακτες οφειλές μεγαλοκαρχαριών οι οποίοι παραμένουν –παραδοσιακά- εκτός οπτικού πεδίου του φορολογικού μηχανισμού. Τελικά, τίποτα δεν άλλαξε και το φορολογικό σύστημα της χώρας μας εξακολουθεί να βαδίζει στα βήματα των χαρατσιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η περίφημη ανάπτυξη που ευαγγελίζονται οι κυβερνώντες απαιτούν την εκ βάθρων αλλαγή του φορολογικού συστήματος. Γιατί είναι πιο εύκολο να βάζεις στόχο τους συνταξιούχους και τους μισθωτούς, τη στιγμή που το κύκλωμα της φοροδιαφυγής έχει αποκτήσει κολοσσιαίες διαστάσεις και συνεχίζει τη δουλειά του ανενόχλητο. Και η ανάπτυξη θα παραμένει άγνωστη έννοια στη χώρα του ποτέ-ποτέ.

Λαστιχένιο Διεθνές... Δίκαιο

Η έννοια του «Διεθνούς Δικαίου» είναι ένα… λάστιχο που ξεχειλώνει ανάλογα με το πόσο ισχυρός είναι εκείνος που το τραβάει. Αυτά που βίωσε και εξακολουθεί να ζει καθημερινά ο Ελληνισμός με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, είναι χαρακτηριστικά: 

Παρά τις λεκτικές καταδίκες της Διεθνούς Κοινότητας για τη βαρβαρότητα των εξ ανατολών γειτόνων μας, «δημιουργήθηκε» ένα ψευδοκράτος, μεταφέρθηκαν χιλιάδες έποικοι από τα βάθη της Ανατολίας και κάπως έτσι παγιώθηκε η εκ των πραγμάτων διχοτόμηση.

Πολλοί έσπευσαν να πανηγυρίσουν με τις ανατροπές των απολυταρχικών καθεστώτων στην Αίγυπτο και την Τυνησία, μέχρι που φάνηκε ότι και οι νέοι «σατράπηδες» ακολουθούν την πεπατημένη των προκατόχων τους με κάπως περισσότερες δόσεις εξτρεμισμού. 

Λίγοι πλέον πείθονται ότι η παρέμβαση της Δύσης έχει ως στόχο την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη Λιβύη. Είναι προφανές πως η απομάκρυνση του καθεστώτος Καντάφι από την εξουσία έχει ως στόχο των έλεγχο των αποθεμάτων μαύρου χρυσού της χώρας και όχι την… απελευθέρωση των Λίβυων. 

Η απόφαση του Καντάφι άλλωστε να διακόψει τη συνεργασία με τους πετρελαϊκούς κολοσσούς της Δύσης, οι οποίοι εδώ και χρόνια δραστηριοποιούνται στον Κόλπο της Σύρτης, ήταν μια πρώτης τάξης ευκαιρία για το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών.

Ας ετοιμαστούμε τώρα για τις ορδές απελπισμένων που συρρέουν στα σύνορά μας και ας διδαχθούμε από τα παθήματα της Ιστορίας, που δυστυχώς για την Ελλάδα δε γίνονται μαθήματα.

Καλοκαιρινό διάβασμα...

Όταν η Γη είχε δύο φεγγάρια

Διαστημική… καραμπόλα «γέννησε» τη Σελήνη, όπως την ξέρουμε σήμερα

Η Γη είχε δύο φεγγάρια, τα οποία κάποια στιγμή συγκρούστηκαν, δημιουργώντας έτσι τη Σελήνη όπως την ξέρουμε σήμερα, σύμφωνα με νέα θεωρία που δημοσίευσαν στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Nature αστρονόμοι από τα πανεπιστήμια της Σάντα Κρουζ στις ΗΠΑ και της Βέρνης στην Ελβετία.

Και οι δύο δορυφόροι του πλανήτη μας, εφόσον ευσταθεί η θεωρία, δημιουργήθηκαν από την κοσμική… καραμπόλα της Γης με κάποιον άλλο πλανήτη, στις απαρχές της δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος και… συζούσαν, για δεκάδες εκατομμύρια χρόνια. Αντίθετα, η επικρατούσα μέχρι σήμερα άποψη υποστηρίζει ότι η Σελήνη απορρόφησε ταχύτατα τους… αντίζηλούς της, ή τους έστειλε στα πέρατα του Διαστήματος, λόγω της βαρυτικής της δύναμης.

Οι επιστήμονες βασίζουν τη θεωρία τους στη μελέτη των δύο όψεων του Φεγγαριού, εκείνης που «βλέπει» προς τη Γη και της σκοτεινής πλευράς του. Σύμφωνα με τα δεδομένα που υπάρχουν από παλιότερες μελέτες, η μεριά που είναι προς τη Γη παρουσιάζει ένα πιο ομαλό γεωλογικό προφίλ, ενώ αντίθετα η άλλη πλευρά είναι πιο απότομη και το σημαντικότερο, ο φλοιός, η επιφανειακή στιβάδα δηλαδή, είναι παχύτερος κατά τουλάχιστον 50 χιλιόμετρα, γεγονός που καταδεικνύει σύμφωνα με τους επιστήμονες ότι η ασυμμετρία αυτή της Σελήνης οφείλεται σε σύγκρουση με άλλο ουράνιο σώμα.

Ο αστρονόμος Έρικ Άσφογκ που συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα σημείωσε ότι τα στοιχεία συνηγορούν στο ότι πράγματι έγινε η σύγκρουση αυτή. Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι η αναπαράσταση του συμβάντος με τη βοήθεια πανίσχυρων υπολογιστικών συστημάτων κατέδειξε ότι η… δεύτερη Σελήνη είχε διάμετρο περίπου 1000 χιλιομέτρων και το ένα τριακοστό του όγκου του γνωστού μας φεγγαριού. Ο Δρ. Μάρτιν Γιούτζι, μιλώντας στο BBC για τη θεωρία αυτή εξήγησε: «Η σύγκρουση συνέβη σε αργή κίνηση, με ταχύτητα που δεν ξεπερνούσε τα 2,4 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο και περισσότερο έμοιαζε με απορρόφηση της μικρότερης Σελήνης από τη μεγαλύτερη». Η σύγκρουση πάντως σύμφωνα με την προσομοίωση που πραγματοποίησαν οι επιστήμονες είχε την ισχύ εκατομμυρίων ατομικών βομβών και δημιούργησε ένα «τσουνάμι» μάγματος, δηλαδή λιωμένων από τις υψηλές θερμοκρασίες πετρωμάτων που «ρυτίδιασαν» την επιφάνεια της Σελήνης.

Άλλοι επιστήμονες πάντως που κλήθηκαν να καταθέσουν τις απόψεις τους διατηρούν τις επιφυλάξεις τους, καθώς η νέα αυτή θεωρία βασίζεται «περισσότερο σε θεωρητικά μοντέλα, παρά σε ακλόνητα στοιχεία».

Αυτό που απομένει για να φανεί αν η νέα θεωρία τελικά ισχύει, θα είναι η μελέτη των πετρωμάτων και των ορυκτών που βρίσκονται στην αθέατη πλευρά της Σελήνης  και που θα πρέπει να συλλεγούν σε μελλοντική αποστολή στο δορυφόρο της Γης.

Η Σελήνη έχει περάσει διάφορες… φάσεις και ανέκαθεν προκαλούσε το ενδιαφέρον του ανθρώπου. Διαβάστε κάποιες από τις θεωρίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας:

• Ο Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος (6^ος αι. π.Χ.) υποστήριζε ότι η Σελήνη ήταν ένας κυλινδρικός σωλήνας εξαερισμού του Σύμπαντος.
• Το 1824 ο Φραντς φον Πάουλα Γκρουιτχούζεν ήταν ο πρώτος που απέδωσε τη δημιουργία των κρατήρων στην επιφάνειά της στην πρόσκρουση άλλων ουράνιων σωμάτων. Ο ίδιος όμως είχε υποστηρίξει δύο χρόνια νωρίτερα ότι είχε εντοπίσει μια μεγάλη πόλη στη Σελήνη, με θεόρατα τείχη στην οποία κατοικούσαν οι… φεγγαράνθρωποι.
• Η εφημερίδα Νιου Γιορκ Σαν δημοσίευσε το 1835 ένα άρθρο σύμφωνα με το οποίο όχι μόνο υπήρχαν μόνιμοι κάτοικοι στη Σελήνη, αλλά ακόμα περισσότερο είχαν εντοπιστεί 130 είδη ζώων και φυτών. Το μύθευμα είχε γίνει πιστευτό, εκτοξεύοντας τις πωλήσεις της εφημερίδας, μέχρι τη στιγμή που επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Γέηλ αποκάλυψαν τη δημοσιογραφική απάτη.
•  Πολλά βιβλία υποστηρίζουν ακόμα και σήμερα ότι η Σελήνη είναι βάση εξωγήινων και σημειώνουν ικανοποιητικές πωλήσεις στον κύκλο των θιασωτών των θεωριών συνομωσίας. Το πιο διάσημο από αυτά, αναφέρεται στην αποστολή της ΝΑΣΑ στη Σελήνη, η οποία χαρακτηρίζεται ως «απάτη», καθώς σύμφωνα με τους συγγραφείς του ο άνθρωπος δεν πάτησε ποτέ του εκεί και τα τηλεοπτικά πλάνα γυρίστηκαν σε κάποια ερημική τοποθεσία των ΗΠΑ.

Ποντικοί... made in China

Ο… Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος ήδη εξελίσσεται μεταξύ των ηλεκτρονικών  υπερδυνάμεων. Ενορχηστρωμένες κυβερνοεπιθέσεις, με υποκλοπές ευαίσθητων δεδομένων αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ, πραγματοποίησε την τελευταία πενταετία «ασιατική υπερδύναμη» σύμφωνα με την Μακάφη, μια μεγάλη εταιρεία λογισμικού ασφάλειας του Διαδικτύου. Όλες οι ενδείξεις -σύμφωνα με τους ειδικούς- οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πίσω από την παγκόσμιας κλίμακας παράνομη πρόσβαση σε δίκτυα υπολογιστών κρύβεται το καθεστώς της Κίνας, το οποίο χρησιμοποιεί την ηλεκτρονική κατασκοπεία ως ένα ακόμα «όπλο» για την επικράτηση στην κούρσα της παγκόσμιας οικονομίας.

Περισσότεροι από 70 οργανισμοί, μεταξύ των οποίων ο ΟΗΕ και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, οι βάσεις δεδομένων κυβερνήσεων χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Ταϊβάν, η Ινδία, η Νότια Κορέα, το Βιετνάμ και ο Καναδάς και δεκάδες πολυεθνικές επιχειρήσεις σε κρίσιμους τομείς, όπως η αμυντική βιομηχανία και οι τεχνολογίες αιχμής, βρέθηκαν εκτεθειμένες σε «αδιάκριτα μάτια».

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η εισβολή στο δίκτυο του ΟΗΕ το 2008, στο οποίο οι άγνωστοι ηλεκτρονικοί… ποντικοί παρέμειναν για τουλάχιστον δύο χρόνια, αποκτώντας πρόσβαση σε χιλιάδες σελίδες απόρρητων εγγράφων.

Ο επικεφαλής του τομέα έρευνας των διαδικτυακών απειλών της εταιρείας Ντιμίτρι Αλπέροβιτς σημείωσε στην αναφορά του ότι  «οι επιθέσεις αυτές αποτελούν τη μεγαλύτερη κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας που έχει γίνει μέχρι σήμερα, καθώς δεν είναι μόνο η έκταση του φαινομένου που μας προβληματίζει, αλλά πολύ περισσότερο το θράσος των δραστών, οι οποίοι φαίνεται ότι ενεργούν βάσει σχεδίου». Το ερώτημα είναι το πώς αξιοποιούνται τα υποκλαπέντα στοιχεία, σημείωσε ο ίδιος και συμπλήρωσε: «Ακόμα και αν μόνο ένα μέρος των πληροφοριών αυτών αξιοποιείται για να αποκτήσει κάποια χώρα το προβάδισμα έναντι του ανταγωνισμού, οι απώλειες ανέρχονται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ».

Η πιο συνηθισμένη μέθοδος που χρησιμοποιούν οι δράστες των κυβερνοεπιθέσεων είναι η χρήση ενός λογισμικού που επιτρέπει την είσοδο στις βάσεις δεδομένων εξ αποστάσεως, επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο στους ενορχηστρωτές των υποκλοπών να ελέγχουν τους υπολογιστές των στόχων τους, ακόμα και αν απέχουν δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα από αυτούς.

Σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές, τα στοιχεία δείχνουν ότι η Κίνα είναι πιθανότατα «ένοχη», καθώς πολλοί από τους στόχους είχαν ιδιαίτερη σημασία για το καθεστώς της χώρας, όπως για παράδειγμα η «επιδρομή» στις βάσεις δεδομένων της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008.

Με πληροφορίες από: McAfee, Reuters

Κρυφτό με χταπόδι σε νυχτερινή κατάδυση

Ψυχραιμία παιδιά…

Η σύγχυση των ημερών οδηγεί πολλές φορές σε ακραίες καταστάσεις. Είναι γεγονός ότι και να έχει κανείς ιώβεια υπομονή, κάποια στιγμή θα ξεσπάσει, με τις αλλεπάλληλες φοροεπιδρομές, τις επίσημες δηλώσεις περί απώλειας της εθνικής μας κυριαρχίας, τις αλλοπρόσαλλες τακτικές της κυβέρνησης που θυμίζει ρεμπέτ ασκέρ σε άτακτη υποχώρηση και με κερασάκι στην τούρτα της παρακμής τον νέο Νοϋμπάχερ που μας έρχεται, θυμίζοντάς μας έντονα τον τοποτηρητή του Χίτλερ που μας κατσικώθηκε τις μαύρες μέρες της Κατοχής για να μας… αρμέξει.

Η Ιστορία έχει δείξει ότι το δικαιότερο πολίτευμα είναι η δημοκρατία. Πώς να το κάνουμε, ούτε η βασιλεία, ούτε η ολιγαρχία, ούτε η δικτατορία είναι καλύτερες. Βέβαια, η ποιότητα και η λειτουργία της Δημοκρατίας μας σήμερα είναι μάλλον αντίστοιχη της κατάστασης της εθνικής μας οικονομίας. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι πρέπει να την καταργήσουμε, αλλά ότι πρέπει να μοχθήσουμε ώστε να τη βελτιώσουμε.

Οι πρόσφατες διαδηλώσεις πολιτών, που διάφοροι έσπευσαν να απαξιώσουν ως απολιτικές, θολές, ή κατευθυνόμενες, χωρίς να είναι τίποτα από αυτά, έδειξαν και κάτι άλλο: Ότι ο πολίτης έχει πλέον απαίτηση να μαθαίνει την αλήθεια και αντιλαμβάνεται πολύ περισσότερα από αυτό τον αχταρμά που τον ταΐζουν από τις τηλεοράσεις του.

Ας δούμε λοιπόν και ας ακούσουμε σαφείς προτάσεις εξόδου από την κρίση και αναπτυξιακά μέτρα. Ας ενδιαφερθεί κάποιος για τον ανώνυμο πολίτη της χώρας. Γιατί αν το πολιτικό σύστημα στρέφει συνεχώς την πλάτη στους ανθρώπους, δε θα αργήσει η στιγμή που και εκείνοι θα το ρίξουν στα… Τάρταρα.

Στα μέρη μας ο άνθρωπος που ανακάλυψε τον Τιτανικό

Αυτές τις μέρες, ο 69χρονος Μπάλαρντ και το επιστημονικό του επιτελείο ολοκληρώνουν την επίσκεψή τους στον Εύξεινο Πόντο, έχοντας εντοπίσει πολλά αρχαία ναυάγια και ετοιμάζονται να κατέβουν τα Στενά για να επισκεφθούν το Αιγαίο, την ευρύτερη ανατολική Μεσόγειο και στη συνέχεια να περάσουν το Γιβραλτάρ και να συνεχίσουν την πορεία τους στον Ατλαντικό.

Ο ωκεανογράφος και αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ Δρ. Ρόμπερτ Μπάλαρντ είναι διάσημος επειδή ανακάλυψε, μεταξύ άλλων, τα ναυάγια του Τιτανικού, του γερμανικού θωρηκτού Μπίσμαρκ και του αμερικανικού αεροπλανοφόρου Γιορκτάουν.

Επίσημα, στόχος της αποστολής του «Ναυτίλου», όπως ονομάζεται το ωκεανογραφικό τους σκάφος, είναι να χαρτογραφήσουν τους βυθούς, να μελετήσουν υποθαλάσσια ηφαίστεια, να εντοπίσουν ναυάγια και να καταγράψουν άγνωστες μορφές ζωής στην άβυσσο. Ανεπίσημα και με βάση τις διασυνδέσεις του Μπάλαρντ, δεν είναι απίθανο παράλληλα να καταγράψει τυχόν ευρήματα που σχετίζονται με τα πλούσια κοιτάσματα ορυκτού πλούτου που πιθανολογείται ότι κρύβονται κάτω από τον πυθμένα του Αιγαίου.

Η πρωτοτυπία πάντως του ταξιδιού του «Ναυτίλου» είναι πως η αποστολή μεταδίδεται ζωντανά 24 ώρες τη μέρα, μέσω Διαδικτύου στη διεύθυνση http://nautiluslive.org/, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε όλους να παρακολουθήσουν λεπτό προς λεπτό τις συναρπαστικές εικόνες που μεταδίδονται από τα βάθη της θάλασσας, με τη βοήθεια ειδικών μη επανδρωμένων υποβρυχίων.

Το όνομα του Μπάλαρντ έγινε συνώνυμο με τον Τιτανικό, καθώς το 1985 ήταν ο πρώτος που τον εντόπισε σε βάθος 3.800 περίπου μέτρων, με τη βοήθεια ενός ειδικά μετασκευασμένου και κατευθυνόμενου από την επιφάνεια υποβρυχίου. Η λεπτομέρεια που δεν έγινε άμεσα γνωστή ήταν ότι η αποστολή χρηματοδοτήθηκε από το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ, το οποίο αναζητούσε δύο πυρηνοκίνητα υποβρύχια που είχαν χαθεί στην ευρύτερη περιοχή. Υπό την προϋπόθεση ότι θα τα εντόπιζε, θα μπορούσε να συνεχίσει την αναζήτηση του «ιερού δισκοπότηρου» των ναυαγίων, τον Τιτανικό. Η εμπειρία που απέκτησε κατά τον εντοπισμό των υποβρυχίων, τον βοήθησε να διαμορφώσει τη στρατηγική του και στο κυνήγι του Τιτανικού. Οι τρομακτικές πιέσεις σε τέτοια βάθη, διέλυσαν τα υποβρύχια, αφήνοντας μια «ουρά» συντριμμιών και βοηθώντας στον εντοπισμό τους. Έτσι, ο Μπάλαρντ δεν είχε παρά να εντοπίσει κάποια ίχνη και στη συνέχεια να ακολουθήσει τα αντικείμενα του Τιτανικού, μέχρι να φτάσει στο ίδιο το ναυάγιο.

Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που ο διάσημος ωκεανογράφος επισκέπτεται την Ελλάδα: Το 1995, στο πλαίσιο της κινηματογράφησης ενός ντοκιμαντέρ για το αδελφό πλοίο του Τιτανικού, τον Βρετανικό, ο Μπάλαρντ χρησιμοποίησε τον εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας που διέθετε, για να καταγράψει το ναυάγιο που βρίσκεται σε βάθος 120 περίπου μέτρων στο δίαυλο ανάμεσα στη Μακρόνησο και την Τζιά.

WHO IS WHO

Ο Ρόμπερτ Μπάλαρντ γεννήθηκε το 1942 στο Κάνσας και μεγάλωσε στο Σαν Ντιέγκο των ΗΠΑ . Σπούδασε γεωλογία και χημεία, αλλά τον κέρδισε η ωκεανογραφία. Τη δεκαετία του 1970 όργωσε τις θάλασσες και βοήθησε στην κατανόηση υποθαλάσσιων γεωλογικών φαινομένων, όπως η βύθιση των μεσοωκεάνιων τεκτονικών πλακών. 

Έγινε διάσημος σε μια νύχτα, καθώς συνέδεσε το όνομά του, με την ανακάλυψη του Τιτανικού το 1985, αν και του πήρε ένα χρόνο προετοιμασιών για να καταφέρει να κατέβει και ο ίδιος σε βάθος σχεδόν τεσσάρων χιλιομέτρων, με ειδικό βαθυσκάφος. Σήμερα είναι επικεφαλής ιδιωτικών συμφερόντων ερευνητικού ινστιτούτου και επίτιμος καθηγητής σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ με ειδίκευση στην υποβρύχια έρευνα.

Οι πιλότοι της… αβύσσου: Ανέλκυση από τα βάθη της Ιστορίας

Τα στελέχη της πολεμικής αεροπορίας που ανελκύουν σύγχρονα, αλλά και ιστορικά αεροσκάφη από τους βυθούς του Αιγαίο

Ψήγματα της Ιστορίας κρύβονται στα πιο απρόσμενα σημεία της Γης. Στους ελληνικούς βυθούς υπάρχουν πολλά μυστικά, τα οποία αποκαλύπτονται χάρη στο έργο δυτών της πολεμικής αεροπορίας, οι οποίοι έχουν αναλάβει, μεταξύ άλλων, ανελκύσεις αεροσκαφών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από τα βάθη της θάλασσας. 

Βρίσκονται σε άμεση ετοιμότητα και καταδύονται υπό οποιεσδήποτε σχεδόν καιρικές συνθήκες, μέρα και νύχτα, προκειμένου να επιτύχουν την αποστολή τους. Πρόκειται για την Κινητή Ομάδα Συντήρησης Υποβρυχίων και Θαλασσίων Εγκαταστάσεων (ΚΟΣΥΘΕ), η οποία υπάγεται στην 206 Πτέρυγα Αεροπορικών Υποδομών (ΠΑΥ).

Πρόσφατο επίτευγμα της Ομάδας Υποβρύχιων Αποστολών της Πολεμικής Αεροπορίας είναι η ανέλκυση ενός μαχητικού αεροσκάφους Mirage 2000 στη Σάμο, από βάθος 75 μέτρων. 

«Το μεγαλύτερο βάθος από το οποίο επιχειρήσαμε ανέλκυση ήταν 960 περίπου μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, το 2004 όταν το δικινητήριο ελικόπτερο Chinook που μετέφερε τον αείμνηστο πατριάρχη Αλεξανδρείας και τη συνοδεία του συνετρίβη στη θαλάσσια περιοχή του Αγίου Όρους. 

Ήταν ένα σχεδόν ακατόρθωτο έργο, το οποίο, με τη συνεργασία του ΕΛΚΕΘΕ και της ΜΥΚ, πετύχαμε με τη χρήση μη επανδρωμένου τηλεχειριζόμενου υποβρυχίου» εξηγεί στον «ΤτΚ» ο επισμηναγός Νίκος Ρόμπολας, διοικητής της μοίρας κινητών ομάδων.

Οι δραστηριότητες όμως, πάνω και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας απαιτούν συνεχή επιφυλακή και επαγρύπνηση, όπως επισημαίνει ο διοικητής της 206 ΠΑΥ σμήναρχος Τρύφων Βασκούδης: 

«Η πτέρυγα αποτελεί σήμερα το μοναδικό κατασκευαστικό φορέα υποδομών και εγκαταστάσεων των Ενόπλων Δυνάμεων, ο οποίος υπάγεται στη διοίκηση αεροπορικής υποστήριξης. 

Πέραν των επιχειρησιακών αποστολών, επιτελούμε επίσης κοινωνικό έργο, καθώς η Κινητή Ομάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών (ΚΟΜΑΚ) είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμη να συνδράμει στον απεγκλωβισμό πολιτών λόγω σεισμού ή άλλης καταστροφής, ενώ συνεργαζόμαστε και με το υπουργείο Παιδείας για την ενημέρωση των μαθητών».

Ο επισμηναγός Νίκος Ρόμπολας σημειώνει ότι πέρα από τις προγραμματισμένες ανελκύσεις αεροσκαφών ιστορικού κυρίως ενδιαφέροντος, οι περισσότερες αφορούν σε έκτακτα περιστατικά, όπως το πρόσφατο της Σάμου, αλλά και παλιότερα, από τα Ίμια μέχρι το Άγιον Όρος: 

«Η 206 ΠΑΥ είναι ο κύριος εκπαιδευτικός φορέας της Π.Α. σε θέματα καταδύσεων. Η κάθε αποστολή απαιτεί πειθαρχία τέλειο συγχρονισμό, λεπτομερειακό σχεδιασμό και επαγγελματισμό στην υλοποίηση της ανέλκυσης. Λάθη δε συγχωρούνται».

Ψήγματα ιστορίας

Βρετανικό δικινητήριο αεροσκάφος Bristol Blenheim

Στα ανοιχτά του Ρεθύμνου «καθόταν» στο βυθό από τον Απρίλιο του 1941 ένα δικινητήριο πολεμικό αεροσκάφος της RAF. Χτυπημένο κατά λάθος από τα αντιαεροπορικά πυρά βρετανικού πλοίου, το Μπλένεμ παρέμεινε ξεχασμένο για σχεδόν 55 χρόνια, μέχρι τη στιγμή που ξαναείδε τον ουρανό, μετά την επιτυχημένη ανέλκυσή του. Σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο της Αεροπορίας στο Τατόι, όπου έχουν γίνει εργασίες αποκατάστασής του.

Γερμανικό μονοκινητήριο Junkers 87 “Stuka”

Διαβόητο για τις κάθετες εφορμήσεις του, το «Στούκα» σκόρπιζε τον όλεθρο και τον πανικό σε όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά και βορειοαφρικανικά μέτωπα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Ένα από αυτά καταρρίφθηκε τον Οκτώβριο του 1943, στην περιοχή της Ρόδου και εντοπίστηκε το 2004 σε βάθος 150 περίπου μέτρων από Καλύμνιο ψαρά σε απόσταση περίπου 7 μιλίων από τις ακτές. 

Αφού το έσυρε σε πιο ρηχό σημείο στη θαλάσσια περιοχή Πρασονησίου της νήσου Ρόδου, ειδοποιήθηκε η ΚΟΣΥΘΕ, η οποία ανέλαβε το 2006 την ανέλκυσή του από βάθος 15 μέτρων. Βρήκε το νέο του «σπίτι» στο Μουσείο Αεροπορίας.

Γερμανικό τρικινητήριο μεταγωγικό αεροσκάφος Junkers 52

Η μάχη της Λέρου, το 1943, χαρακτηρίστηκε από την αποτυχημένη απόπειρα των συμμαχικών δυνάμεων να καταλάβουν τα στρατηγικής σημασίας Δωδεκάνησα, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας. 

Γερμανικές δυνάμεις αλεξιπτωτιστών εξουδετέρωσαν το αγγλικό εκστρατευτικό σώμα και ανακατέλαβαν τα νησιά, πληρώνοντας όμως βαρύ τίμημα σε ανθρώπινες ζωές και πολεμικό υλικό. 

Μεταξύ των «θυμάτων», ήταν και ένα μεταγωγικό αεροσκάφος Junkers 52, το οποίο χτυπήθηκε στις 14 Νοεμβρίου από αντιαεροπορικά πυρά και κατέπεσε στον κόλπο των Αλίντων. 

Το 2003, ξαναβρέθηκε στην επιφάνεια από βάθος 41 μέτρων και μάλιστα σε σχεδόν άριστη κατάσταση. Σήμερα φιλοξενείται στο Τατόι, ελπίδα όμως των κατοίκων της Λέρου είναι να επιστρέψει κάποια μέρα εκεί, έτσι ώστε να δώσει τη δική του «φωνή» στα δραματικά γεγονότα του 1943.

Πυροσβεστικά Canadair CL215 και CL415

Την καλοκαιρινή ιδίως περίοδο, όταν πυρκαγιές κατακαίουν ό,τι έχει απομείνει από τα δάση της χώρας, οι ιπτάμενοι πυροσβέστες με τα Κανανταίρ δίνουν και αυτοί τον αγώνα με τις φλόγες. 

Κάποιες φορές κατά τη διάρκεια της υδροληψίας, αρκεί μια ξαφνική ριπή ανέμου, ή ένα ψηλό κύμα για να βυθίσει τα αεροσκάφη. Τότε, καλείται η ΚΟΣΥΘΕ, η οποία αναλαμβάνει την ασφαλή ανέλκυσή τους, έτσι ώστε να επισκευαστούν το συντομότερο και να αναλάβουν και πάλι δράση. 

ΚΟΣΥΘΕ

Η ΚΟΣΥΘΕ συγκροτήθηκε τo 1984 και υπάγεται στη διοίκηση αεροπορικής υποστήριξης. Αποστολή της κατά την περίοδο της ειρήνης είναι να οργανώνει και να εκτελεί υποβρύχιες αποστολές, μεταξύ άλλων και τις εξής:

·        Επιθεωρήσεις των υποβρυχίων εγκαταστάσεων ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη επιχειρησιακή λειτουργία τους σε συνδυασμό με τη προστασία του περιβάλλοντος.

·        Ανέλκυση αεροσκαφών ή άλλων βυθισθέντων οπλικών συστημάτων ή αντικειμένων.

·  Παροχή πρώτων βοηθειών, η επαναφορά τραυματιών και η περισυλλογή θυμάτων από αεροπορικά ατυχήματα.

·       Υποβρύχια αναγνώριση, βυθοσκόπηση, χαρτογράφηση, φωτογράφηση και κινηματογράφηση.

·   Συμμετοχή σε κοινές ασκήσεις με Μονάδες Υποβρυχίων Αποστολών άλλων κλάδων των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, ή τρίτων χωρών.

·  Συμβολή στην εκτέλεση ειδικών υποβρύχιων επιχειρήσεων προς όφελος του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.

Δουλεύοντας στα χνάρια του Οδυσσέα: Σφουγγαράδες, ένα επάγγελμα που χάνεται

Ανάμνηση σμιλεμένη με αρμύρα και ιδρώτα είναι πλέον η εποχή που αμέτρητα καΐκια από νησιά του Αιγαίου όπως η Κάλυμνος, η Χάλκη, το Καστελόριζο και η Σύμη, αλλά και από το Τρίκερι μέχρι τα μικρασιατικά παράλια, ξεκινούσαν το πολύμηνο ταξίδι τους για να τρυγήσουν σφουγγάρια από τους βυθούς, φτάνοντας μέχρι τις βορειοαφρικανικές ακτές. Σήμερα πια, σχεδόν κανείς δεν ασκεί αποκλειστικά το επάγγελμα της σπογγαλιείας. Η «πρόοδος» έβαλε στην άκρη τα σφουγγαράδικα. Η κάθετη πτώση της ζήτησης, τα φθηνά τεχνητά υποκατάστατα σπόγγων, ασθένειες του βυθού που «χτύπησαν» πολλούς δύτες και άλλες που εκμηδένισαν κατά περιόδους τις αποικίες σφουγγαριών, σήμαναν το τέλος μιας επαγγελματικής ασχολίας που χρονολογείται από την αρχαιότητα.

Επάγγελμα σπογγαλιέας: Ο άνθρωπος που εδώ και χιλιάδες χρόνια βουτούσε στη θάλασσα, αρχικά με μια πέτρα για βαρίδι, πολύ αργότερα με καταδυτικό σκάφανδρο, μια δύσχρηστη και βαριά κατασκευή, για να μαζέψει σφουγγάρια, ένα ζώο -και όχι φυτό- των βυθών. Ο σφουγγαράς πλέον είναι «είδος προς εξαφάνιση», όπως καταδεικνύει έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Κάλυμνο από τους Κ. Ροδίτη, Σ. Ματσιώρη και Δ. Βαφείδη της Σχολής Γεωπονικών Επιστημόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την Ε. Βουλτσιάδου του Βιολογικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Παρόμοια άλλωστε είναι η κατάσταση και σε άλλες «μητροπόλεις» της σπογγαλιείας. Στόχος της έρευνας ήταν η απόκτηση μιας εικόνας της κοινωνικής και οικονομικής ταυτότητας των ντόπιων σφουγγαράδων.

Ο κλάδος της σπογγαλιείας, επισημαίνουν οι επιστήμονες στην έρευνά τους, είναι «γερασμένος». Όλο και λιγότερα νεαρά άτομα εισέρχονται, με αποτέλεσμα τη συνεχή συρρίκνωσή του. Μέχρι πρόσφατα, το επάγγελμα συνεχιζόταν από γενιά σε γενιά. Ο κ. Αλέξανδρος Σωτηρίου, έμπειρος δύτης με γνώσεις της ιστορίας των σφουγγαράδων, εξηγεί στον «Ε.Τ.»: «Οι δυσκολίες και οι κίνδυνοι του επαγγέλματος της σπογγαλιείας, ο μοναχικός τρόπος ζωής, ο περιορισμός του πλήθους των υγιών σφουγγαριών και η ώθηση των απογόνων των σπογγαλιέων σε άλλα επαγγέλματα, διαφορετικά της σπογγαλιείας, έχει προκαλέσει σημαντική μείωση στον αριθμό των επαγγελματιών του κλάδου». Ήδη όμως από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 αρκετοί σφουγγαράδες πήραν το δρόμο της ξενιτιάς: «Λόγω των οικονομικών και άλλων συνθηκών στη χώρα μας, αρκετοί μετανάστευσαν σε περιοχές όπως το Τάρπον Σπρινγκς της Φλόριντα στις ΗΠΑ, το Ντάρουιν της Αυστραλίας, τις Μπαχάμες στην Καραϊβική, όπου υπάρχουν μέχρι και σήμερα ελληνικές κοινότητες, μερικά μέλη των οποίων δραστηριοποιούνται ακόμη με την σπογγαλιεία», σημειώνει ο κ. Σωτηρίου, ο οποίος συμμετείχε ενεργά στη διοργάνωση του Διεθνούς Καταδυτικού Φεστιβάλ Καλύμνου, μιας εκδήλωσης στη διάρκεια της οποίας αναβίωσαν οι παραδοσιακές τεχνικές σπογγαλιείας, με σκοπό την προβολή της ιδιαίτερης καταδυτικής ιστορίας της Καλύμνου.

H νόσος των δυτών

Μέχρι πριν μερικές δεκαετίες οι επιπτώσεις της νόσου των δυτών -άλλοτε ήπιες, τις περισσότερες όμως φορές σοβαρές- αποτελούσαν μόνιμο σχεδόν σύντροφο των σφουγγαράδων. Η άγνοια των κανόνων της φυσιολογίας της κατάδυσης, η εξαντλητική εργασία και ο ριψοκίνδυνος χαρακτήρας αρκετών προκάλεσαν πολλούς θανάτους και μόνιμες αναπηρίες. «Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Human Biology το 1967, τα στοιχεία της περιόδου 1957-1965 δείχνουν ότι ένας στους είκοσι δύτες πάθαινε την νόσο των δυτών στη διάρκεια του πεντάμηνου σπογγαλιευτικού ταξιδιού, πιθανότατα κάπου στις ακτές της Β. Αφρικής. Το 90% των ασθενών δυτών δεχόταν πρακτική θεραπεία με ιδιαίτερες μεθόδους που είχαν εξελίξει οι καπετάνιοι των σπογγαλιευτικών καθώς το κοντινότερο νοσοκομείο απείχε συχνά κάποιες ημέρες ταξιδιού», αναφέρει ο κ. Σωτηρίου και συμπληρώνει: «Το Βουβάλειο Νοσοκομείο Καλύμνου διαθέτει τα τελευταία χρόνια υπερσύγχρονη μονάδα υπερβαρικής οξυγονοθεραπείας για την αντιμετώπιση των καταδυτικών περιστατικών, ο αριθμός των οποίων είναι πλέον αρκετά περιορισμένος. Η εκπαίδευση των δυτών στους κανόνες της ασφαλούς κατάδυσης και η εξέλιξη του καταδυτικού εξοπλισμού έχουν συμβάλει αρκετά στη μείωση των περιστατικών σε βαθμό που πλέον στην Κάλυμνο είναι σπάνιο να συναντήσει κανείς «χτυπημένο» δύτη».

Η σκανταλόπετρα

Νικόλας Σ. Τρικοίλης, γιατρός καταδυτικής-υπερβαρικής ιατρικής και υπεύθυνος για τη διεξαγωγή των αγώνων παγκοσμίως: «Η σκανταλόπετρα είναι ένα κομμάτι πέτρας, συνήθως μάρμαρο η γρανίτης, με στρογγυλεμένες γωνίες και υδροδυναμικό σχήμα,  βάρους από 8 ως 14 κιλά, το οποίο χρησιμοποιούσαν οι σφουγγαράδες από την αρχαιότητα μέχρι τη δεκαετία του 1960, ως βοηθητικό εργαλείο στις καταδύσεις τους. Η μέθοδος της κατάδυσης με σκανταλόπετρα έχει ιστορία χιλιάδων χρόνων. Γι' αυτήν μίλησαν ο Όμηρος και ο Ηρόδοτος. Εδώ και 12 χρόνια η σκανταλόπετρα "αναδύθηκε" και προτάθηκε ως αγώνισμα, έτσι λοιπόν σήμερα αναγνωρίζεται επίσημα από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Καταδυτικών Δραστηριοτήτων και αγώνες γίνονται εντός και εκτός Ελλάδας. Οι Αγώνες Σκανταλόπετρας βοηθούν να διατηρηθεί ζωντανή αυτή η πανάρχαια τεχνική και επιπλέον βοηθάει να προβάλουμε την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας σε όλο τον κόσμο». 

Για περισσότερες πληροφορίες: www.skandalopetra.com

Γιάννης Τσουλφάς, παλιός σφουγγαράς, 89 ετών: «Έχω δουλέψει πολλές φορές το ταξίδι του Οδυσσέα»

Ο 89χρονος Γιάννης Τσουλφάς πέρασε μια ζωή στις θάλασσες. Σήμερα, ακμαίος και δραστήριος, εργάζεται στον συνεταιρισμό σπογγαλιέων της Καλύμνου και θυμάται: «Οι αναμνήσεις από τα ταξίδια είναι ολοζώντανες. Κέρδος μου από τα 37 χρόνια στους βυθούς είναι ότι έχω δουλέψει πολλές φορές όλο το ταξίδι του Οδυσσέα, από την Τένεδο και τη Σκύλλα, μέχρι τη Χάρυβδη και το Τούνεζι. Η δική μου Ιθάκη είναι η Κάλυμνος. Λείπαμε για 6-7 μήνες από το νησί και οι γυναίκες μας ήταν οι κολώνες των οικογενειών μας, φρόντιζαν τα σπίτια, τα παιδιά μας. Η δουλειά ήταν σκληρή και απαιτητική, ανάγκη που έγινε συνήθεια, όνειρο άπιαστο ήταν το φρέσκο ψωμί και το δροσερό νερό. Το σφουγγαράδικο, 10-15 μέτρα μήκος, ήταν εν πλω όλος ο κόσμος μας. Ο νόστος ήταν έντονος. Διανύαμε 800 με 1000 μίλια στις θάλασσες, αγκυροβολούσαμε στο πέλαγος, δουλεύαμε μέρα-νύχτα. Θυμάμαι τον κόλπο του Μενελάου, δυτικά του Τομπρούκ, τα αδέρφια που αφήναμε πίσω μας, την αμοιβαία ειλικρίνεια στις σχέσεις καπεταναίων, δυτών και πληρώματος. Ήμασταν όμως και πρεσβευτές της πατρίδας μας, σεβόμασταν τα ήθη των χωρών που πηγαίναμε».

Νεόφυτος Πιζάνιας, δύτης σκανταλόπετρας: «Μου αρέσει η αίσθηση ελευθερίας της σκανταλόπετρας»

Ο Νεόφυτος Πιζάνιας καταδύεται με σκανταλόπετρα και περιγράφει την εμπειρία: «Μου αρέσει η αίσθηση ελευθερίας που δίνει η σκανταλόπετρα. Το μόνο που χρειάζεται είναι το μαγιό μου και η πέτρα. Χαίρομαι που αναδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο βούταγαν οι πρόγονοί μας και αισθάνομαι πολύ όμορφα που μαθαίνει και ο υπόλοιπος κόσμος αυτόν τον πανάρχαιο τρόπο πραγματικά ελεύθερης κατάδυσης».

ΑΡΙΘΜΟΙ-ΕΡΕΥΝΑ

55,73 η μέση ηλικία των σπογγαλιέων

74 ο μεγαλύτερος ενεργός σφουγγαράς

28 ο νεότερος

93,8% κατάγονται από οικογένειες σφουγγαράδων

50% απασχολούνται περισσότερο από 30 χρόνια

60,4% τελείωσαν το Δημοτικό σχολείο

10 μήνες το χρόνο διαρκεί η δραστηριότητά τους

ΠΗΓΗ: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΑΠΘ

Τι θυμάμαι από τη βδομάδα που πέρασε...

Συγκλόνισε όλο τον κόσμο η δολοφονική μανία του Νορβηγού Άντερς Μπρέιβικ, ο οποίος σκότωσε μεθοδικά και εν ψυχρώ δεκάδες συμπατριώτες του, για το… καλό τους. Πόσοι επίδοξοι Μπρέιβικ υπάρχουν άραγε σε όλες τις κοινωνίες, της δικής μας συμπεριλαμβανομένης;

Στο πάνθεον των αδικοχαμένων μουσικών πέρασε και η Έιμι Ουαινχάουζ, σε ηλικία 27 χρόνων. Αιτίες οι χρόνιες καταχρήσεις και η εύθραυστη προσωπικότητά της, βορά στα αδηφάγα ΜΜΕ και τον κύκλο των κηφήνων που απομυζούσαν το ταλέντο της. Η φωνή της θα μας θυμίζει πάντα το ταλέντο που χάθηκε τόσο πρόωρα.

Οι ταξιτζήδες απεργούν, κλείνουν λιμάνια και αρχαιολογικούς χώρους και η κυβέρνηση έχει χωριστεί σε γκρουπούσκουλα κομματαρχών που κρύβονται πίσω από τις λέξεις. Μεγάλο το πλήγμα στον τουρισμό και για μια ακόμα φορά αποδεικνύεται ότι δε μπορεί κανείς να περιμένει σοβαρή διοίκηση και αποτελεσματικές διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαίους εταίρους μας από κυβερνώντες που δε μπορούν να ξεχωρίσουν… δυο γαϊδουριών άχυρο.

Μετρηθήκαμε και βγήκαμε… λιγότεροι. Τα στοιχεία της φετινής απογραφής δείχνουν… έλλειμμα 146.407 ανθρώπων σε σύγκριση με την αντίστοιχη του 2001. Δεν έχει διευκρινιστεί αν αυτό οφείλεται στην υπογεννητικότητα, την αναγκαστική μετανάστευση ή απλά οφείλεται στο ότι αρκετοί επέλεξαν να μην… ανοίξουν την πόρτα στους απογραφείς.

Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε κυνικά ότι ένα κράτος-μέλος που λαμβάνει βοήθεια χρειάζεται να δώσει ένα μέρος της κυριαρχίας του στην Ε.Ε. Κόπηκαν απότομα τα πανηγύρια της κυβέρνησης και των φερεφώνων της και το σύνθημα «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» δικαιωματικά παίρνει θέση πλέον στο… χρονοντούλαπο της Ιστορίας.

Ο αποτυχημένος και καθαιρεθείς υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, βαδίζει προς νέους… θριάμβους ως υπουργός Περιβάλλοντος αυτή τη φορά, «τακτοποιώντας» τα αυθαίρετα -όχι όμως και της μητέρας του, καθώς χτίστηκε σε δασική περιοχή, αν και δεν είναι… αναψυκτήριο. Ωραίο το διαχρονικό μήνυμα του κράτους: Κλέψε, παρανόμησε και κάποιος θα βρεθεί να σε νομιμοποιήσει, με το αζημίωτο βέβαια.

Έφυγε ο Μιχάλης Κακογιάννης, άξιος πρεσβευτής της πνευματικής Ελλάδας, σε χρόνια χαλεπά και δύσκολα. Γεννημένος στην Κύπρο, έγινε παγκόσμιος και χάρισε με το έργο του απλόχερα συγκίνηση και περηφάνια σε όλους μας. Η ψυχή της Ελλάδας βρίσκεται στους ταπεινούς ήρωες που δημιούργησε, στα μηνύματα που περνάει με τη φιλμογραφία του, τα οποία παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο, παρακαταθήκη και για τις επόμενες γενιές. 

Γίνε φιλόλογος... Ιντιάνα Τζόουνς

Αρχαία κείμενα, θαμμένα σε … σκουπιδότοπους, αποκαλύπτονται και ερμηνεύονται με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας και του Διαδικτύου. Οι διάσημοι πάπυροι οι οποίοι βρέθηκαν σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από το 1895 μέχρι το 1934 στο χωριό της Οξυρρύγχου στην Αίγυπτο είναι χειρόγραφα γραμμένα κυρίως στα ελληνικά, αλλά και στα λατινικά. Το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διαθέτει μεγάλο αριθμό αυτών των παπύρων, προγόνου του χαρτιού που χρησιμοποιούσαν οι Αιγύπτιοι, και απευθύνεται στους φίλους της αρχαιολογίας για την αποκρυπτογράφησή τους.

Μέσα από την ιστοσελίδα  http://ancientlives.org/tutorial/transcribe ο καθένας μπορεί να γράψει με τη βοήθεια του εικονικού πληκτρολογίου αυτό που νομίζει ότι βλέπει στα αρχαία κείμενα. Στόχος των ερευνητών της Οξφόρδης είναι να γνωρίσει το ευρύ κοινό την ύπαρξη αλλά και τη σημασία των κειμένων αυτών, αλλά παράλληλα να εξοικονομήσει πολύτιμους πόρους και χρόνο.

Η διαδικασία είναι απλή, καθώς απαιτείται η εγγραφή του χρήστη στην ιστοσελίδα ο οποίος στη συνέχεια αποκτά πρόσβαση σε μεγάλο αριθμό εγγράφων που στην πλειονότητά τους παραμένουν αμετάφραστα. Ο επίδοξος ερασιτέχνης μελετητής των πηγών της αρχαιότητας δε χρειάζεται καν να γνωρίζει αρχαία ελληνικά, διότι απλά πρέπει να αντιστοιχεί τα γράμματα που βλέπει στον πάπυρο με το κατάλληλο πλήκτρο της οθόνης του υπολογιστή του. Όσοι λοιπόν θέλουν να δοκιμάσουν την τύχη τους ως… φιλόλογοι Ιντιάνα Τζόουνς, έστω και μέσω Διαδικτύου, δεν έχουν παρά να επισκεφθούν την ιστοσελίδα του πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Οι πάπυροι της Οξυρρύγχου

Οι πάπυροι αυτοί, άχρηστοι για τους αρχικούς ιδιοκτήτες τους, βρέθηκαν σε αρχαίες… χωματερές αλλά και σε τάφους, οι οποίοι τελικά αποδείχθηκαν σωτήριοι για τη διατήρησή τους για χιλιάδες χρόνια, επειδή λειτούργησαν προστατευτικά, δημιουργώντας θύλακες μέσα στους οποίους τα ευαίσθητα έγγραφα προστατεύονταν από τις καιρικές συνθήκες και κυρίως την υγρασία που θα τους κατάστρεφε αν έμεναν εκτεθειμένοι.

Ο πλούτος των πληροφοριών που παρέχουν είναι ανεκτίμητος, όχι μόνο γιατί διασώθηκαν σπουδαία έργα της αρχαιοελληνικής γραμματείας, αλλά το κυριότερο, επειδή οι αρχαιολόγοι μπόρεσαν να «δουν» την καθημερινότητα των αρχαίων κατοίκων της περιοχής, μέσα από μια σειρά διοικητικών εγγράφων και προσωπικών επιστολών που αντάλλαζαν μεταξύ τους. Ανάμεσά στους πάπυρους της Οξυρρύγχου περιλαμβάνονται έργα όπως η Αθηναίων Πολιτεία του Αριστοτέλη, πολλά λογοτεχνικά δημιουργήματα που παρέμεναν άγνωστα για χιλιετίες, αλλά και πρωτοχριστιανικά κείμενα. Η ανακάλυψη του θησαυρού αυτού αποτέλεσε το έναυσμα για την εξέλιξη της παπυρολογίας, της μελέτης δηλαδή των αρχαίων αυτών εγγράφων.

Από Αύγουστο χειμώνας...

Το καλοκαίρι είναι θερμό, με τις εξελίξεις να τρέχουν πολιτικό, οικονομικό και κυρίως κοινωνικό μαραθώνιο και το φθινόπωρο προμηνύεται από τώρα καυτό. Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια θα παραμείνουν κλειστά, οι γιατροί προαναγγέλλουν κινητοποιήσεις, το δημόσιο σύστημα υγείας είναι υπό διάλυση, η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης θα βαρέσει «κόκκινο» και οι πολίτες εγκλωβισμένοι στην ανασφάλεια, περιμένουν τα χειρότερα.

Αν και το καλοκαίρι επιτρέπει μια χαλάρωση, φαίνεται ότι οι κυβερνώντες διακατέχονται από το σύνδρομο των διακοπών όλο το χρόνο. Αποφάσεις που έπρεπε να έχουν ληφθεί… πέρσι, ακόμα εξαγγέλλονται μπροστά από τις κάμερες. Πομπώδη λόγια, κούφιες δεσμεύσεις και χυδαίες θριαμβολογίες είναι το καθημερινό λεξιλόγιό τους. Ο πρωθυπουργός μάλιστα διάβασε τις προάλλες από το λόγο που του είχαν γράψει, για κερδισμένο «προσωπικό στοίχημα», λες και η σοβαρότητα, η συνέπεια, το σχέδιο και εν τέλει η επιβίωση και η αξιοπρέπεια ενός ολόκληρου λαού θα έπρεπε να εξαρτώνται από τα… στοιχήματα ενός ανθρώπου, ακόμα και αν είναι πρωθυπουργός.

Πέρα από τα ανόητα περί σχεδίων Μάρσαλ που θα σώσουν τη χώρα και θα κάνουν τους Έλληνες να κραυγάζουν ομαδικά «καλώς ήρθε το δολάριο», λες και είμαστε όλοι λοβοτομημένοι και ανιστόρητοι, είναι δυσοίωνη η ευκολία με την οποία η καταστροφολογία εναλλάσσεται με τη μεσσιανική ευφορία. Γιατί μετά το φθινόπωρο έρχεται ο χειμώνας. Και θα είναι βαρύς.