Τζέμα Σμιθ: Η πρώτη αυτοδύτρια που καταδύθηκε στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων

H Gemma Smith σε διάλειμμα επιφανείας Photo Credit: Michael Tsimperopoulos

Η Βρετανίδα αυτοδύτρια Gemma Smith είναι η πρώτη γυναίκα που καταδύθηκε στο παγκοσμίως γνωστό Ναυάγιο των Αντικυθήρων, στο οποίο βρέθηκαν μερικά από τα πιο σημαντικά αρχαία γλυπτά που έχουν ανελκυσθεί από το βυθό της θάλασσας, καθώς και ο περίφημος μηχανισμός των Αντικυθήρων, ο αρχαιότερος αναλογικός υπολογιστής στον κόσμο.

Η Gemma αναφέρει χαρακτηριστικά ότι "θέλω να πω σε κάθε γυναίκα που σκέφτεται να κάνει καταδύσεις, να είναι ατρόμητη. Μην αφήνετε τις απόψεις των άλλων να σας κάνουν να διστάσετε. Ο υποβρύχιος κόσμος είναι μαγευτικός, οπότε μην χάσετε την ευκαιρία να το βιώσετε!"

Η Τζέμμα σε κατάδυση Photo Credit: Brett Seymour

Τον Οκτώβριο του 1900 μια ομάδα σφουγγαράδων με επικεφαλής τον Δημήτριο Κοντό αποφάσισε να περιμένει να κοπάσει καταιγίδα στο νησί των Αντικυθήρων. όσο διάστημα βρέθηκαν στο υπήνεμο σημείο. άρχισαν τις καταδύσεις για να μαζέψουν σφουγγάρια.

Ένας από τους σφουγγαράδες, ήταν ο πρώτος που είδε ένα ναυάγιο στα 45 μέτρα, αλλά τρομοκρατημένος ανέβηκε όσο πιο γρήγορα μπορούσε στην επιφάνεια.  

Περιέγραψε τη σκηνή που αντίκρυσε στο βυθό, σαν ένα σωρό από πτώματα και άλογα που βρίσκονται στον πυθμένα της θάλασσας. 

Ο καπετάνιος σκέφτηκε ότι ο δύτης είχε υποστεί νάρκωση αζώτου, ζώνεται αμέσως τον καταδυτικό εξοπλισμό και κατεβαίνει στο βυθό για να διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια τι ήταν αυτό που είχε κατατρομάξει το σφουγγαρά. 

Σύντομα επέστρεψε στην επιφάνεια, κρατώντας το χέρι ενός χάλκινου αγάλματος.

Μαζί με το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας και το Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό, οι σφουγγαράδες ανέσυραν πολλά αντικείμενα από το βυθό. 

Έως τα μέσα του 1901, οι δύτες είχαν ανακτήσει αγάλματα και πολλά άλλα αντικείμενα από το ναυάγιο, τα οποία μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

Στις 17 Μαΐου του 1902, ωστόσο, ο πρώην υπουργός Παιδείας Σπυρίδωνας Στάης κατά την εξέταση των αντικειμένων που είχαν ανακτηθεί, πρόσεξε ότι ένα  διαβρωμένο κομμάτι χαλκού είχε επιγραφές και ένα οδοντωτό τροχό ενσωματωμένο σε αυτό, το οποίο αποδείχθηκε ότι είναι ο αρχαιότερος υπολογιστής στον κόσμο και συνεχίζει να συναρπάζει τους αρχαιολόγους και επιστήμονες ακόμα και σήμερα.

Η Τζέμμα με το υποβρύχιο σκούτερ της Photo Credit: Phil Short

Ο Γάλλος αξιωματικός του ναυτικού και εξερευνητής Ζακ Υβ Κουστώ αργότερα θα βουτήξει εκεί, το φθινόπωρο του 1976, για να αναζητήσει και να ανακτήσει πολλά άλλα αντικείμενα.


Η Gemma Smith μας μιλάει για την εμπειρία της κατάδυσης  στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων, κατά τη διάρκεια της τελευταίας ερευνητικής επιχείρησης, η οποία εξελίχθηκε κατά τη διάρκεια των προηγούμενων εβδομάδων.


Πότε ξεκίνησες την κατάδυση και γιατί;

 Ξεκίνησα καταδύσεις όταν ήμουν δεκαεπτά ετών.  

Είχα πάντα κλίση στις αθλητικές δραστηριότητες, και είχα δοκιμάσει ελεύθερη πτώση με αλεξίπτωτο, ράφτινγκ, και μπάντζη, μεταξύ άλλων, αλλά κανένα από αυτά δεν με είχε ενθουσιάσει πραγματικά, και πάντα έψαχνα κάτι άλλο.  

Όταν όμως ξεκίνησα τις καταδύσεις, βρήκα το πάθος μου!  

Ένιωσα σαν να είχα βρει κάτι που πραγματικά με γέμιζε.

 
Είσαι η πρώτη γυναίκα που καταδύθηκε στο διάσημο ναυάγιο. Πώς αισθάνεσαι γι 'αυτό; Τι θα έλεγες στις γυναίκες σε όλο τον κόσμο, οι οποίες θα ήθελαν να δοκιμάσουν την αυτόνομη κατάδυση, αλλά έχουν επιφυλάξεις;

Κατά κάποιο τρόπο είμαι πολύ περήφανη που είμαι η πρώτη γυναίκα που καταδύθηκε στο ναυάγιο των Αντικυθήρων. 

Από την άλλη πλευρά, πιστεύω ότι ίσως θα ήταν καλύτερα να πούμε ότι ως δύτης είμαι περήφανος που βούτηξα σε αυτό το ιστορικό ναυάγιο.  

Μόλις είμαι μέσα στο νερό, κάνοντας τεχνικές καταδύσεις σημαντική είναι η σωστή νοοτροπία.  

Δεν έχει τίποτα να κάνει με το φύλο!  

Θα ήθελα πολύ να φτάσουμε στο σημείο όπου οι άνθρωποι βλέπουν τα επιτεύγματα των γυναικών ως κάτι το φυσιολογικό και όχι επειδή το πρόσωπο που τους έκανε ήταν άντρας ή γυναίκα.  

Για όλες τις γυναίκες που θέλουν να κάνουν καταδύσεις, αλλά ανησυχούν ότι ίσως δεν μπορούν, θα έλεγα  απλά «πήγαινε και δοκίμασε τώρα!».

Όταν ξεκίνησα την πρώτη κατάδυση κάποιοι μου είπαν ότι λόγω του ότι είμαι μικροκαμωμένη γυναίκα δε θα τα καταφέρω.  

Κάνω την αποστολή μου για να αποδείξω αυτοί οι άνθρωποι κάνουν λάθος! 

 Πράγματι οι γυναίκες πρέπει να δουλέψουμε λίγο πιο σκληρά για να φέρουμε τα 60+ κιλά εξοπλισμού στην επιφάνεια, αλλά όταν είμαι  μέσα στο νερό το βάρος εξαφανίζεται.  

Πάντα λέω στους ανθρώπους ότι, αν μπορώ να το κάνω εγώ, τότε όλοι μπορούν!

Ούσα μέλος μιας διεθνούς ομάδας αρχαιολόγων, ειδικών στις καταδύσεις, είναι σίγουρα πηγή έμπνευσης. Ποια είναι τα συναισθήματα και οι σκέψεις σας γι αυτό;

Είναι ένα μοναδικό προνόμιο να βρίσκομαι εδώ ανάμεσα σε μερικούς από τους πιο εξειδικευμένους στο ναυάγιο των Αντικυθήρων ανθρώπους στον κόσμο.  

Απλώς προσπαθώ να απορροφήσω και να μάθω από όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.  

Αυτό είναι το σημαντικό για ευκαιρίες σαν κι αυτή. 

Η Τζέμμα, λίγο πριν καταδυθεί στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων Photo Credit: John Fardoulis

Φανταστείτε ότι βρίσκετε ένα αρχαιολογικό εύρημα κατά τη διάρκεια καταδύσεων σας. Σας περνάει από το μυαλό σας; 

Φυσικά! Θα ήταν ένα απίστευτο επίτευγμα για όλη την ομάδα να βρει κάποια σημαντικά πράγματα.  

Νομίζω ωστόσο ότι δε θα πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι αυτό που έχει ήδη επιτευχθεί είναι καταπληκτικό.  

Έχουμε μια ομάδα -πάνω από δέκα άνθρωποι- οι οποίοι καταδύονται κάθε μέρα σε 50m βάθος σε ένα διάσημο ναυάγιο 2000 χρόνων.  

Αυτό είναι πολύ πρωτοποριακό και δείχνει τι μπορεί να επιτευχθεί στην ενάλια αρχαιολογία.
 Είναι η πρώτη φορά που κάνετε καταδύσεις στην Ελλάδα; Τι θα λέγατε για τους δύτες που θα ήθελαν να επισκεφθούν την Ελλάδα;

Όχι, δεν είναι η πρώτη φορά που κάνω καταδύσεις στην Ελλάδα. 

Ήμουν αρκετά τυχερή και βρέθηκα πριν από μερικούς μήνες στο νησί των Κυθήρων, για να προετοιμαστούμε για την αποστολή μας.  

Η ιστορία της Ελλάδας είναι καταπληκτική, και οι ζεστές θάλασσες με την καλή ορατότητα την καθιστούν ιδανική για φανταστικές καταδύσεις.

Περιγράψτε την καθημερινή σας διαδικασία, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από μια κατάδυση. Οι καταδύσεις είναι μια ομαδική προσπάθεια, έχετε την ομάδα επιφάνειας, ενώ καταδύεστε με το σύζυγό σας.

Ένα μεγάλο μέρος της ημέρας δαπανάται για την προετοιμασία του εξοπλισμού.  

Στη συνέχεια θα φορτώσουμε το σκάφος με όλο τον εξοπλισμό, στεγανές στολές τους ανιχνευτές μετάλλων, υποβρύχια σκούτερ.  


Πρόκειται για ομαδική προσπάθεια. Οι αρχαιολόγοι, οι δύτες, οι εικονολήπτες, οι χειριστές των σκαφών, παίζουν ο καθένας πολύ σημαντικό ρόλο για την επιτυχία της αποστολής.  

Η δουλειά μου για την κατάδυση είναι να ενεργώ ως «φύλακας» για τους ενάλιους αρχαιολόγους και τους υπόλοιπους δύτες.

Αυτό επιτρέπει στους αρχαιολόγους να επικεντρωθούν στις ανασκαφές, γνωρίζοντας ότι κάποιος τους προσέχει.

Είναι υπέροχο να μπορώ να εργαστώ με το σύζυγό μου. 

Έχουμε ταξιδέψει πολύ για επαγγελματικούς λόγους και αν δεν συνεργαστούμε ποτέ, τότε δε θα δούμε ο ένας τον άλλον!

Όταν είμαστε στο σκάφος όμως, και εκείνος είναι απλά ένα μέλος της ομάδας.  

Έχω  τις ευθύνες μου και εκείνος τις δικές του. 

Δεν υπάρχει πολύς χρόνος για αγκαλιές και φιλιά όταν εργάζόμαστε σε βάθος 50m!




Click to read the English version of Gemma Smith's interview

Περιοδικό "ΧΡΟΝΟΣ" (TEMPO), το περιοδικό της ιταλικής φασιστικής προπαγάνδας στην Ελλάδα, 1941-43

Ήδη από το φθινόπωρο του 1941, λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία στην ελληνική γλώσσα του ναζιστικού προπαγανδιστικού περιοδικού "ΣΥΝΘΗΜΑ" (SIGNAL), το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 1941 με εξώφυλλο σχετικό με την αεραπόβαση των Γερμανών στην Κρήτη, οι φασίστες Ιταλοί κυκλοφορούν και εκείνοι στα ελληνικά το περιοδικό "ΧΡΟΝΟΣ" (TEMPO).

Σε ίδιο μέγεθος με το αμερικανικό "LIFE" και το γερμανικό "SIGNAL", το "TEMPO" είχε ως σκοπό να προπαγανδίσει υπέρ του φασιστικού καθεστώτος του Μουσσολίνι, απευθυνόμενο στην κοινή γνώμη των χωρών που κυκλοφορούσε, με αμφίβολα όμως αποτελέσματα. 

Ο στόχος τους προφανής: Να προκαλέσουν αισθήματα συμπάθειας στην ελληνική κοινή γνώμη, η οποία ειρήσθω εν παρόδω το χειμώνα του '41-'42 βίωσε τη "μεγάλη πείνα", την κρίση δηλαδή επισιτισμού που προκάλεσε το θάνατο χιλιάδων Ελλήνων και στοίχειωσε τις μνήμες των επιζώντων.

Προπαγανδιστικά άρθρα με τις "επιτυχίες" των ιταλικών όπλων στη Βόρειο Αφρική, η "σημαντική" συμμετοχή Ιταλών στο ανατολικό Μέτωπο, ο "νικηφόρος" πόλεμος στη Μεσόγειο, αλλά και η "ανωτερότης" του ιταλικού πολιτισμού είναι μερικά μόνο από τα θέματα που παρουσιάζονται στις σελίδες του περιοδικού, μερικές από τις οποίες είναι έγχρωμες, στα πρότυπα του αμερικανικού περιοδικού "LIFE" και φυσικά του ναζιστικού "SIGNAL".

Το περιοδικό "ΧΡΟΝΟΣ" εκδιδόταν στα ελληνικά δύο φορές το μήνα, όπως το "ΣΥΝΘΗΜΑ", και κυκλοφορούσε σε οκτώ γλώσσες (ελληνικά, αλβανικά, κροατικά, γαλλικά, ισπανικά, ρουμανικά, γερμανικά και ούγγρικα).

Τα τεύχη που κυκλοφόρησαν στα ελληνικά θεωρούνται πλέον ιδιαίτερα σπάνια, καθώς και το τιράζ (αριθμός αντιτύπων) ήταν μικρός, αλλά και επειδή η κατάρρευση του ιταλοφασιστικού καθεστώτος το 1943 είχε ως αποτέλεσμα να θεωρείται η κατοχή τους "δείγμα συμπαθείας προς τους Ιταλούς" από τους ναζί Γερμανούς που κατείχαν την Ελλάδα.

Ο "πολεμικός" βίος του περιοδικού ήταν σύντομος, καθώς με τη συνθηκολόγηση των Ιταλών το φθινόπωρο του 1943 και την αλλαγή στρατοπέδου, ο εκδοτικός οίκος Μονταντόρι έπαυσε την κυκλοφορία του. 

Μεταπολεμικά, το 1946, ο τίτλος άλλαξε ιδιοκτησία και εξακολούθησε να εκδίδεται μέχρι το 1976, όταν έκλεισε ο κύκλος του, ο οποίος είχε ανοίξει τον Ιούνιο του 1939, όταν είχε κυκλοφορήσει το πρώτο του τεύχος στα ιταλικά. 

Στο φως οκτώ χειρόγραφοι χάρτες του 1940, σε ριζόχαρτο

Ένα ακόμα μοναδικό τεκμήριο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έρχεται στο φως της δημοσιότητας. 

Πρόκειται για μια σειρά οκτώ χειρόγραφων χαρτών σε ριζόχαρτο οι οποίοι χρονολογούνται από τα τέλη Μαϊου του 1940, όταν η πολεμική προπαρασκευή της Ελλάδας βρισκόταν στο απόγειό της, καθώς ο πόλεμος βρισκόταν προ των πυλών της χώρας, όπως αποδείχθηκε λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 1940.

Οι 8 μοναδικοί αυτοί χάρτες, οι οποίοι τίθενται στη διάθεση κάθε φιλίστορα ερευνητή (οι ενδιαφερόμενοι ας επικοινωνήσουν με τον γράφοντα), υπογράφονται από τον επιθεωρητή Πεζικού υποστράτηγο Παναγιώτη Μπασακίδη, με ημερομηνία 21 Μαϊου 1940.

Ο υποστράτηγος Παναγιώτης Μπασακίδης, πολέμησε στην καταστροφική για τους Έλληνες εκστρατεία στη Μικρά Ασία, διετέλεσε την περίοδο 1930-31 διοικητής της Σχολής Πεζικού Χαλκίδας, το 1940 ήταν επιθεωρητής Πεζικού, ενώ κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο 1940-41 ήταν διοικητής της XVII (17ης) Μεραρχίας, η οποία αρχικά είχε ταχθεί  στο βουλγαρικό μέτωπο, αλλά με την έναρξη των εχθροπραξιών προωθήθηκε τάχιστα στη Βέροια. Αργότερα (1945) υπήρξε Ανώτερος Στρατιωτικός Διοικητής Πελοποννήσου, ενώ λίγο αργότερα αποστρατεύθηκε. 

Λένα Τσοπουροπούλου: Η "Ελληνίδα της Αβύσσου" παρουσιάζει το φωτογραφικό της έργο

Η Λένα Τσοπουροπούλου κατέχει ένα μοναδικό ρεκόρ:

Είναι η μόνη Ελληνίδα που έχει καταφέρει να καταδυθεί επανειλημμένα σε βάθη μεγαλύτερα των 100 μέτρων στη χώρα μας, με συσκευή αυτόνομης κατάδυσης, προκειμένου να φωτογραφήσει ναυάγια που έχουν τη δική τους Ιστορία. 

Την Παρασκευή 9 Οκτωβρίου 2015, στις 19.00 η Λένα Τσοπουροπούλου θα εγκαινιάσει τη φωτογραφική της έκθεση με τίτλο "Beneath the waves: Glimpses of History" (Κάτω από τα κύματα: Ματιές της Ιστορίας), η οποία θα διαρκέσει ως και την Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2015, στο Metapolis, Αιόλου 48-50 και Κολοκοτρώνη, Αθήνα (Ώρες λειτουργίας: 12.00 – 19.00, Είσοδος ελεύθερη)

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε εδώ, εκεί και παραπέρα   

Τηλέφωνα: 210-6510549 και 6973919957

Δε θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι όποιο ιστορικής αξίας ναυάγιο υπάρχει στις θάλασσες της Ελλάδας ... το έχει απαθανατίσει η Λένα με το φωτογραφικό της εξοπλισμό.

Η Λένα έχει καταδυθεί στο περίφημο ναυάγιο του "Βρετανικού" ανάμεσα στη Μακρόνησο και τη Τζιά, όπως έχετε διαβάσει εδώ

Η Λένα έφτασε στο μεγαλύτερο βάθος που έχει καταδυθεί γυναίκα μέχρι σήμερα στη χώρα μας. Λίγο έξω από το Λουτράκι, στη Στέρνα, το βαθύμετρο «έγραψε» 106 μέτρα κάτω από την επιφάνεια. Δεν ήταν όμως η πρώτη φορά που η ίδια έφτασε σε παρόμοια βάθη, καθώς πολλά από τα ναυάγια που φωτογραφίζει σε αποστολές που διοργανώνει με τον σύζυγό της και την καταδυτική ομάδα τους κυμαίνονται σε βάθη από 70 έως 100 μέτρα. 

Διαβάστε τις λεπτομέρειες εδώ

Εκτός όμως από τη μοναδική αυτή επίδοση η Λένα, ισορροπεί ανάμεσα στις απαιτήσεις και τις χαρές της μητρότητας, της επαγγελματικής της ενασχόλησης και της αγάπης της για την υποβρύχια φωτογραφία. 

Αεροπλάνα, πλοία, υποβρύχια έχουν μπει στο φακό της Λένας, μεταξύ των οποίων και το μοναδικό Vickers Wellington της Σίφνου, το οποίο διατηρείται σε άριστη κατάσταση, το μοναδικό του τύπου του παγκοσμίως που έχει εντοπιστεί στους βυθούς σε τόσο καλή κατάσταση. 

Διαβάστε εδώ

  

Ναυάγιο υπερωκεάνειου που βυθίστηκε από γερμανικές τορπίλες στο Αιγαίο εδώ 

Μίλησα με τη Λένα για την Έκθεση "Beneath the waves: Glimpses of History" (Κάτω από τα κύματα: Ματιές της Ιστορίας), αλλά και για την αυτόνομη κατάδυση:

"Για την έκθεση θέλω να ευχαριστήσω πρώτα από όλους τον Νίκο που βρίσκεται πίσω από κάθε project και... μπροστά σε κάθε φωτό", λέει χαρακτηριστικά η Λένα και συμπληρώνει:

"Ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλω επίσης και σε όλους όσοι συμμετείχαν ανά τα χρόνια, γιατί το wreckdiving είναι μια συλλογική προσπάθεια. Θέλω να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που συντόνισαν και βοήθησαν για να γίνει πραγματικότητα η έκθεση". 

Πότε ξεκίνησες τις καταδύσεις, ποιο το κίνητρό σου και πως αισθάνεσαι σήμερα έχοντας καταδυθεί σε τόσα ναυάγια ιστορικής σημασίας; 

 
Ξεκίνησα το 1997 κάνοντας την πρώτη μου κατάδυση με τον Νίκο που ήταν δύτης από το 1994. 

Το 2000 άρχισα να φωτογραφίζω υποβρυχίως και ίσως λόγω του ότι ο πατέρας μου και ο άντρας μου ήταν μέσα στον χώρο τις ναυτιλίας η επαφή με το πλοίο και την ιστορία του με τράβηξαν αμέσως και έτσι έγινε το κύριο αντικείμενο των φωτογραφιών μου. 

Η Ελλάδα είναι μια χώρα μου βρέθηκε στην δίνη των δύο πολέμων και άφησαν έντονα τα ίχνη τους τόσο στην στεριά όσο και στην θάλασσα. 

Η μόνη διαφορά είναι ότι εκεί κάτω είναι ευκολότερο να ξεχαστούν, σκοπός μας, δικός μου και του wreckdiving.gr, είναι να μην αφήσουμε να ξεχαστούν αυτά τα πλοία και αυτοί που χάθηκαν μαζί τους. 

Καταδύεσαι συχνά με το σύζυγό σου. Πόσο πιο εύκολη κάνει την κατάδυση το γεγονός ότι βρίσκεσαι με έναν άνθρωπο πάνω και κάτω από την επιφάνεια;  

Όταν υπάρχει συνεργασία όλα είναι ευκολότερα και ειδικότερα όταν ο χρόνος εκεί κάτω είναι τόσο περιορισμένος. 

Η αλήθεια είναι ότι μετά από τόσα χρόνια ο Νίκος ξέρει τι θέλω από τις φωτογραφίες μου αλλά και εγώ τι χρειάζεται εκείνος να φωτογραφήσει για την ερευνά του. 

   

Γιατί αποφάσισες να κάνεις μια έκθεση με το φωτογραφικό σου υλικό; 

Η έκθεση ξεκίνησε με αφορμή την επέτειο που κλείνει το HMT Marquette και θέλαμε να αφιερώσουμε μια μέρα εις μνήμη αυτών μου χάθηκαν. 

Στην πορεία αποφασίσαμε να κάνουμε ένα μεγάλο κεφάλαιο και να συμπεριλάβουμε όσο περισσότερα πλοία μπορούσαμε απο τους δύο πολέμους.




 
"Όπλο" σου η φωτογραφική σου μηχανή. Πως νιώθεις όταν βλέπεις έναν ναυάγιο για πρώτη φορά; 

 
Ναι, ακριβώς.. Ένα ναυάγιο είναι μια παγωμένη εικόνα από ένα τραγικό γεγονός. 

Αυτό που νιώθω είναι δέος και ειδικά όταν γνωρίσω από πριν την ιστορία του. 

Ποια είναι η πιο χαρακτηριστική σκηνή σε ένα ναυάγιο που έχει εντυπωθεί στη μνήμη σου; 

 
Στο ναυάγιο του Marquette. 

Πιθανολογούσαμε λόγω της τοποθεσίας του ποιο θα μπορούσε να ήταν και είχαμε μελετήσει αρκετά για αυτό. 

Είχα διαβάσει κάθε ιστορία και βιβλίο που είχε γραφτεί και είχα δεθεί σε ένα βαθμό με τις νοσοκόμες που χάθηκαν. 

Όταν καταδυθήκαμε και άρχισε σιγά σιγά να φαίνεται μέσα στα θολά νερά του Θερμαϊκού η γέφυρα ήμουν σίγουρη ότι είχε βρεθεί αυτή η εικόνα του μου έχει αποτυπωθεί όσο καμιά άλλη στα τόσα χρόνια καταδύσεων. 

Ως γυναίκα αυτοδύτρια, τι θα έλεγες σε μια άλλη γυναίκα που θα ήθελε να ασχοληθεί με την κατάδυση αλλά έχει ενδοιασμούς; 

(Χαμογελώντας) Γιατί να έχει ενδοιασμούς;

Εντόπισαν ναυάγια, κανόνια, γρανιτένιες κολώνες και άλλα ευρήματα στο βυθό της Μεθώνης

Ενάλιες γεωαρχαιολογικές και γεωφυσικές έρευνες στον όρμο της Μεθώνης και στο βόρειο τμήμα της νήσου Σαπιέντζας πραγματοποίησε η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ) σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας (ΕΘΑΓΕΦΩ) του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.

Ο σκοπός των ερευνών ήταν διττός. Αφ’ ενός ο εντοπισμός αρχαίων και ιστορικών ναυαγίων, που αναπαύονται στον πυθμένα ή είναι θαμμένα στα ιζήματα του, και αφ’ ετέρου η παλαιογεωγραφική ανάπλαση του όρμου της Μεθώνης τα τελευταία 10.000 χρόνια. 

 

Για να επιτευχθεί αυτός ο διπλός σκοπός  χρησιμοποιήθηκαν θαλάσσια γεωφυσικά συστήματα νέας τεχνολογίας και συγκεκριμένα, τομογράφος υποδομής πυθμένα υψηλής ανάλυσης (subbottom profiler), ο οποίος εντοπίζει στόχους θαμμένους αρκετά μέτρα κάτω από τον πυθμένα, ηχοβολιστής πλευρικής σάρωσης (side scan sonar) για τον εντοπισμό επιφανειακών στόχων, θαλάσσιο μαγνητόμετρο για τον εντοπισμό μεταλλικών και μαγνητικών στόχων (ακόμη και αμφορέων) στην επιφάνεια του πυθμένα, αλλά και θαμμένων κάτω από αυτόν, ενώ επιπλέον χρησιμοποιήθηκε πολυδεσμικό βυθόμετρο (multibeam echosounder) για την ακριβή αποτύπωση της βυθομετρίας της περιοχής, στοιχείο σημαντικό για την παλαιογεωγραφική ανάπλασή της και την τρισδιάστατη απεικόνιση φυσικών και ανθρωπογενών σχηματισμών της επιφάνειας του πυθμένα.

Τα ευρήματα είναι εξαιρετικά σημαντικά και καθιστούν τη θαλάσσια περιοχή της Μεθώνης μια από τις πιο σημαντικές ενάλιες αρχαιολογικές θέσεις της χώρας, ενώ επιπλέον αυτή η περιοχή μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό φυσικό εργαστήριο για τη δοκιμή και εξέλιξη νέων μεθοδολογιών και τεχνολογιών στην ενάλια γεωαρχαιολογία και στη διαχείριση ενάλιων αρχαιολογικών θέσεων.

Οι θαλάσσιες γεωφυσικές έρευνες εντόπισαν και αποτύπωσαν δύο ναυάγια, που βρίσκονται στην επιφάνεια του πυθμένα. 

Οι λεπτομερείς έρευνες που εκτελέστηκαν στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τον τομογράφο και το μαγνητόμετρο στη θέση των ναυαγίων ώστε να διαπιστωθεί η παρουσία μεταλλικών και μαγνητικών στοιχείων, που σχετίζονται με αυτά ενώ επιπλέον εντοπίστηκαν και αποτυπώθηκαν τμήματά τους, που βρίσκονται θαμμένα στον πυθμένα. 

Στο ένα ναυάγιο το μαγνητόμετρο έδειξε θαμμένους μεταλλικούς στόχους, που πιθανώς σχετίζονται με τα κανόνια του. Μεγάλος αριθμός μεταλλικών και μαγνητικών στόχων ανιχνεύθηκαν στον όρμο της Μεθώνης, οι οποίοι σε επόμενη φάση θα επιβεβαιωθούν οπτικά.

Στις βόρειες ακτές της Σαπιέντζας αποτυπώθηκαν λεπτομερώς με γεωφυσικές μεθόδους, για πρώτη φορά τα δύο γνωστά ναυάγια: 

α) το ναυάγιο των λίθινων σαρκοφάγων και 

β) το ναυάγιο των κιόνων από ερυθρωπό γρανίτη. Τα αποτελέσματα της γεωφυσικής έρευνας αυτών των δύο ναυαγίων αναμένεται να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για την ευρύτερη θέση ναυάγησής τους.

Οι γεωαρχαιολογικές έρευνες επικεντρώθηκαν και στον καταβυθισμένο οικισμό της Μέσης εποχής του Χαλκού που έχει εντοπισθεί στον όρμο της Μεθώνης. 

Οι έρευνες έριξαν νέο φως στην πολύ σημαντική αυτή αρχαιολογική θέση, καθώς έγινε δυνατός ο εντοπισμός ολόκληρης της έκτασης του οικισμού, σημαντικό τμήμα του οποίου φαίνεται να είναι θαμμένο κάτω από τα ιζήματα του πυθμένα και επομένως παραμένει μέχρι σήμερα ανεξερεύνητο. 

Επιπροσθέτως ο τομογράφος εντόπισε το γεωλογικό σχηματισμό πάνω στον οποίο είχε οικοδομηθεί ο προϊστορικός οικισμός και έδειξε το γεωλογικό αίτιο της καταβύθισης του κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. 

Η σύνθεση όλων των γεωφυσικών δεδομένων που συλλέχθηκαν, θα οδηγήσει στη λεπτομερή παλαιογεωγραφική ανάπλαση της περιοχής κατά τους προϊστορικούς χρόνους.

Τη διεύθυνση των ερευνών έχουν η Προϊσταμένη της ΕΕΑ Δρ. Α. Σίμωσι και ο διευθυντής του ΕΘΑΓΕΦΩ, καθηγητής Γ. Παπαθεοδώρου. Η Μ. Γεραγά, επίκουρη καθηγήτρια, θα λάβει μέρος στην ανάπλαση της παλαιογεωγραφίας του όρμου της Μεθώνης.

ΠΗΓΗ

Ο στόλος... δόλωμα, το υποβρύχιο που βύθισε τα τρία πλοία και οι 1500 πνιγμένοι...

Ονομάστηκε"στόλος-δόλωμα". πρόκειται για τρία πολεμικά πλοία του Βρετανικού ναυτικού, το HMS Aboukir, το HMS Hogue και το HMS Cressy, τα οποία στάλθηκαν σε περιπολία στη Βόρεια Θάλασσα, ανοιχτά της Ολλανδίας το 1914, στις αρχές δηλαδή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Σε λιγότερο από μια ώρα, τα τρία βαριά καταδρομικά βρέθηκαν στο βυθό, με περίπου 1500 ναύτες να πνίγονται ή να πεθαίνουν από υποθερμία, προτού ναυαγωσωστικά σκάφη να προλάβουν να σπεύσουν προς διάσωση των ναυαγών.

Πρόσφατα, ομάδα Βρετανών αυτοδυτών καταδύθηκε στα ναυάγια και άφησε στεφάνια σε ανάμνηση των αδικοχαμένων ναυτικών, οι οποίοι έπεσαν θύματα της προκλητικής ανοησίας του βρετανικού Ναυαρχείου. 837 ναύτες διασώθηκαν.

Τα ναυάγια βρίσκονται αναποδογυρισμένα στο βυθό, εκατό και πλέον χρόνια μετά τη βύθισή τους, αν και τα χαρακτηριστικά τους είναι ακόμα εμφανή.

Το υποβρύχιο U-9 πέτυχε... χατ τρικ, όπως λένε και στο ποδόσφαιρο, καταφέρνοντας να βυθίσει και τα τρία πλοία σε λιγότερο από μια ώρα, με εύστοχες βολές τορπιλών.

Διαβάστε εδώ

Εντόπισε ναυάγιο με θησαυρό, πήρε το χρυσάφι και... έφυγε

Το Σεπτέμβριο του 1857, το τροχήλατο ατμόπλοιο SS Central America, με 477 επιβάτες και 101 μέλη του πληρώματος, απέπλευσε έμφορτο χρυσού σημερινής αξίας άνω των 50 εκατ. δολαρίων.

Το ατμόπλοιο έπεσε σε θύελλα και βυθίστηκε, παρασέρνοντας στον υγρό του τάφο 425 άτομα, ενώ ο χαμός του χρυσού φορτίου προκάλεσε αναταραχή στην οικονομία των ΗΠΑ, γνωστή ως "πανικός του 1857".

Για εκατό και πλέον χρόνια, το ναυάγιο αποτελούσε το "ιερό δισκοπότηρο" των απανταχού της Γης κυνηγών θησαυρών, με τον Τόμι Τόμσον και την εταιρεία του να καταφέρνει να το εντοπίσει και να ανελκύει μέρος του χρυσού.

Σύντομα όμως, μετά την ανακάλυψη, οι χρηματοδότες του Τόμσον, ασφαλιστικές εταιρείες και άλλοι, απαίτησαν μέρος του θησαυρού, ως ανταμοιβή για την επένδυσή τους.

Ο Τόμσον τότε, αφού πρώτα... καβάτζωσε το χρυσό, εξαφανίστηκε για 3 χρόνια, μέχρις ότου συλληφθεί πρόσφατα. Αυτές τις ημέρες θα οδηγηθεί ενώπιον των εντεταλμένων δικαστικών αρχών για να απολογηθεί.

Όσο για το χρυσάφι που ανέλκυσε; Αγνοείται μέχρι στιγμής.

Εκτιμήσεις πάντως από άλλους ναυαγιαιρέτες και ερευνητές, αναφέρουν πως το μεγαλύτερο μέρος του χρυσού φορτίου παραμένει στα αμπάρια του Central America.

 Η ιστορία αυτή θα έχει και άλλα επεισόδια...

Τέλος εξορύξεων για πετρέλαιο-φυσικό αέριο στον Αρκτικό Κύκλο ανακοινώνει η Shell

Η ύπαρξη του 13% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και του 30% φυσικού αερίου στην Αρκτική, όπως είναι επόμενο προκάλεσε "πόλεμο" μεταξύ χωρών και εταιρειών που θέλουν να αποκτήσουν τη μερίδα του λέοντος από τα κοιτάσματα αυτά.

Με ανακοίνωσή της όμως η Shell, δημοσιοποίησε το γεγονός πως σταμάτησε τις έρευνες στις ακτές της Αλάσκας, καθώς τα ευρήματα των ερευνών ήταν "απογοητευτικά", όπως τονίζει σε ανακοίνωσή της.

Η εξέλιξη αυτή χαροποίησε τις οικολογικές οργανώσεις, οι οποίες ανησυχούν ότι η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Αρκτικής θα προκαλέσει ανυπολόγιστες καταστροφές στο περιβάλλον.

Αν και η Shell έχει επενδύσει περισσότερα από 7 δις δολάρια στην αξιοποίηση υποθαλάσσιων κοιτασμάτων στην περιοχή, η ανακοίνωσή της προς το παρόν βάζει ταφόπλακα στις έρευνες.

Διαβάστε εδώ