Από τον Αριστοτέλη του 340 π.Χ., στο σήμερα: Οι φάλαινες και τα δελφίνια των ελληνικών θαλασσών εκπέμπουν SOS

Όταν ο Αριστοτέλης, περίπου το 340 π.Χ., δηλαδή σχεδόν 2.350 χρόνια πριν την εποχή μας, σημείωνε στο έργο του «Των περί τα ζώα ιστοριών» τις συνήθειες των δελφινιών και περιέγραφε με λεπτομέρειες τον τρόπο ζωής τους στις θάλασσες, δε φανταζόταν ότι ακόμα και σήμερα οι παρατηρήσεις του θα αποτελούσαν πρότυπο για την μελέτη των θαλάσσιων θηλαστικών. Εκτός όμως από τα δελφίνια, φυσητήρες, ζιφιοί, ακόμα και πτεροφάλαινες, που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ζώο στον κόσμο με μήκος που φτάνει τα 25 μέτρα, «οργώνουν» τις θάλασσές μας.

ΠΟΥ ΖΟΥΝ;

Η κ. Nίκη Διόγου, επιστημονική σύμβουλος του προγράμματος «Ο Δρόμος του Δελφινιού», σημειώνει στον «Ε.Τ.» ότι  τα δελφίνια είναι πιο κοντά μας από όσο οι περισσότεροι νομίζουμε, καθώς οι περισσότερες συναντήσεις, σύμφωνα με τα δεδομένα του προγράμματος, πραγματοποιήθηκαν στον Κορινθιακό Κόλπο όπου υπάρχουν μεγάλες συχνά ομάδες από Ρινοδέλφινα και Ζωναδέλφινα που από ό,τι φαίνεται είναι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής και συνήθως εντοπίζονται σε μεικτές ομάδες. Στο Ιόνιο, προτιμούν περιοχές γύρω από την Κεφαλονιά, τη Λευκάδα και κοντά στους Παξούς. 

Στον Ευβοϊκό και τον Αμβρακικό παρατηρούμε ομάδες Ρινοδέλφινων που μπορούν να ζήσουν στα σχετικά ρηχά νερά των κόλπων. Δεν είναι λίγες οι παρατηρήσεις Ρινοδέλφινων και Ζωνοδέλφινων στον Σαρωνικό όπου κυρίως τα πρώτα τα βρίσκουμε ακόμα και έξω από τη Φρεαττύδα, τη Βούλα, το Σούνιο, γύρω από την Αίγινα και την Ύδρα. Δελφίνια όμως υπάρχουν, όπως λέει χαρακτηριστικά η κ. Διόγου σε πολλές ακόμα περιοχές: «Το Κρητικό πέλαγος είναι αναμφίβολα σημαντική περιοχή για τα κητώδη. Εξίσου σημαντικές για την ύπαρξη δελφινιών είναι οι Κυκλάδες, στη Σέριφο, κοντά στη Τζια, τη Κύθνο, τη Σίκινο και την Ίο. Ρινοδέλφινα εντοπίστηκαν και στα Δωδεκάνησα, στα νότια της Σάμου ενώ μια ομάδα από 3 Σταχτοδέλφινα εντοπίστηκε δυτικά του Άθω. Σπουδαία ήταν η καταγραφή ενός Φυσητήρα που βρέθηκε ανάμεσα στη Μύκονο και το Αγαθονήσι, σε σημείο ορατό από την ακτή».   

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΣ

Ο χειρότερος εχθρός του δελφινιού είναι ο άνθρωπος. Όχι μόνο λόγω των τραγικών περιστατικών που βλέπουν συχνά το φως της δημοσιότητας, αλλά και οι τρομακτικές εικόνες που έρχονται από μακρινές περιοχές του πλανήτη μας, όπως το βραβευμένο με Όσκαρ ντοκιμαντέρ του ομογενούς Λούη Ψυχογιού «Ο όρμος», το οποίο πραγματεύεται τη σφαγή των δελφινιών στην Ιαπωνία, μας φέρνουν αντιμέτωπους με τη φρικιαστική αυτή πραγματικότητα. «Μόνο η πραγματική επιβολή της προστατευτικής νομοθεσίας, η γνώση, η ευαισθητοποίηση και η δραστηριοποίηση μπορούν να βοηθήσουν ώστε να σωθούν τα θαλάσσια αυτά πλάσματα και να διατηρηθεί η θαλάσσια βιοποικιλότητα», τονίζει η κ. Διόγου.

Η κ. Διόγου, εξηγεί ότι τα αξιαγάπητα αυτά ζώα σήμερα κινδυνεύουν άμεσα ή έμμεσα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και πολλά δελφίνια και φάλαινες απειλούνται πλέον με αφανισμό: «Διαφορετικοί παράγοντες έχουν επιδράσει, ξεχωριστά ή και αθροιστικά, στην μείωση των κητωδών της Μεσογείου και κατ’ επέκταση των ελληνικών θαλασσών. Στην ελάττωση του αριθμού τους συμβάλλουν η τυχαία σύλληψή τους σε αλιευτικά εργαλεία, η υπεραλίευση που μειώνει τα διαθέσιμα ιχθυοαποθέματα τα οποία στηρίζουν τους πληθυσμούς τους, η καταστροφή των περιοχών στις οποίες  ζουν, ο θόρυβος και η όχληση από τη διέλευση πλοίων και από στρατιωτικές ασκήσεις στη θάλασσα, η ρύπανση από τοξικά. Υπολογίζεται μια μείωση κατά 30% στον πληθυσμό των Ρινοδέλφινων τα τελευταία περίπου 60 χρόνια ενώ πολλά Ζωνοδέλφινα θανατώνονται κάθε χρόνο λόγω της εμπλοκής τους σε πελαγικά αφρόδιχτα». 

Η κ. Νίκη Διόγου συμπληρώνει ότι «υπάρχουν και καταγεγραμμένες περιπτώσεις αλιέων που απελευθέρωσαν δελφίνια από τα δίχτυα ή τα παραγάδια τους, ενώ χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα παραδοσιακών ψαράδων στη Βραζιλία και στο Μεξικό που συνεργάζονται με τα δελφίνια, για να εντοπίσουν και να περικυκλώσουν τα ψάρια και έπειτα τα αποζημιώνουν με μικρό μέρος της ψαριάς».

ΒΟΧ 1

Τα είδη κητωδών που υπάρχουν στη χώρα μας

ΠΗΓΗ: Νίκη Διόγου, Επιστημονική σύμβουλος του Δρόμου του Δελφινιού

Τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Ωκεανογραφίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Τα ελληνικά νερά παρουσιάζουν μεγάλη σχετικά ποικιλία κητωδών, αντίθετα με ό,τι πίστευε η διεθνής επιστημονική κοινότητα μέχρι πριν μια περίπου δεκαετία. Στην Ελλάδα έχουν παρατηρηθεί και αναγνωριστεί 12 είδη κητωδών που αντιπροσωπεύουν το 15% των 80 ειδών που υπάρχουν παγκοσμίως. Από τα 12 αυτά είδη, τα 8 έχουν σταθερούς πληθυσμούς ενώ τα υπόλοιπα 4 προκύπτουν από περιστασιακές καταγραφές.

Τα πιο συνηθισμένα είδη δελφινιών στη χώρα μας είναι καταρχήν τα Ζωνοδέλφινα (Stenella coeruleoalba) που βρίσκονται σε βαθύτερα πελαγικά ύδατα και τα Ρινοδέλφινα (Tursiops truncates) που τα εντοπίζουμε σε πιο ρηχά νερά κοντά στις ακτές. Τα Κοινά δελφίνια (Delphinus delphis) τα συναντάμε σε παράκτια και ρηχά ύδατα και έρευνες έχουν δείξει ότι οι Ελληνικές θάλασσες φιλοξενούν έναν από τους εναπομείναντες πληθυσμούς τους στη Μεσόγειο, ο οποίος όμως δυστυχώς μειώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς.

Οι Φυσητήρες (Physeter macrocephalus) εντοπίζονται συχνά στο Ιόνιο πέλαγος και στη νότια Κρήτη, κινούνται στο Ηφαιστειακό Τόξο του Αιγαίου, και είναι γνωστοί για τις πολύ βαθιές τους καταδύσεις που φτάνουν και τα 3000 μέτρα. Μπορούμε να τους παρατηρήσουμε και σε αποστάσεις 2,5-10 χιλιομέτρων από στις ακτές. Τα Σταχτοδέλφινα (Grampus griseus) εμφανίζονται σε πολύ μικρότερες ομάδες και λιγότερο συχνά από τα υπόλοιπα 5 είδη, τα συναντάμε σε περιοχές με μεγάλα βάθη και μακριά από τις ακτές. 

Οι Ζιφιοί (Ziphius cavirostris), παρόμοια με τους Φυσητήρες, παρουσιάζουν προτίμηση σε περιοχές όπου το βάθος αυξάνεται απότομα, όπως το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου όπου και τρέφονται με καλαμάρια που ζουν εκεί. Οι παρατηρήσεις Ζιφιών δεν είναι συχνές καθώς αποφεύγουν τα πλεούμενα και κάνουν καταδύσεις σε 500 μέτρα βάθος για περίπου μισή ώρα.

Είναι αξιοσημείωτο ότι στα ελληνικά νερά συναντάμε και μια από τις πολύ μεγάλες φάλαινες, τη Πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus) η οποία παρουσιάζεται κυρίως στα βορειότερα νησιά του Ιονίου. Τέλος, ένα μικρόσωμο δελφίνι που ονομάζεται Φώκαινα (Phocoena phocoena) εντοπίζεται στο βόρειο Αιγαίο και στο Θρακικό Πέλαγος όπου είναι και η μοναδική περιοχή στη Μεσόγειο που έχει παρατηρηθεί. 

Κάποια από τα κητώδη που εντοπίζονται σπανιότερα στην Ελλάδα είναι  η Μεγάπτερη Φάλαινα (Megaptera novaeangliae), η Ψευδόρκα (Pseudorca crassidens) και η Ρυγχοφάλαινα (Balaenoptera acutorostrata). Κάθε παρατήρηση από αυτά τα είδη είναι μη συνηθισμένη και θεωρείται πολύ σημαντική για αυτό και χρειάζεται να συνοδεύεται με φωτογραφικό υλικό.

ΒΟΧ 2

Πως μπορώ να βοηθήσω;

Στην ιστοσελίδα www.spotadolphin.gr μπορείτε να δείτε πληροφορίες για τα κητώδη, καθώς και τη βάση δεδομένων των παρατηρήσεων. Όλη η πρωτοβουλία του «Δρόμου του Δελφινιού» βασίζεται στην εθελοντική προσπάθεια και την προσωπική προσφορά του καθενός. Όλοι μπορούν να αποτελέσουν μέρος της προσπάθειας, απλώς παρατηρώντας και καταγράφοντας τις κινήσεις των δελφινιών στις Ελληνικές θάλασσες. Οι παρατηρήσεις είναι διαθέσιμες προς κάθε ενδιαφερόμενο, εξυπηρετώντας έτσι και την ακαδημαϊκή-ερευνητική δραστηριότητα.

BOX 3

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ

Μάνος Ρούδας, ιδρυτής και επικεφαλής του εθελοντικού προγράμματος «Ο Δρόμος του Δελφινιού»

«Είδαμε φυσητήρα ανοιχτά της Σαλαμίνας!»

«Η ιστορία που με εντυπωσίασε περισσότερο, ήταν όταν συναντήσαμε έναν επιβλητικό φυσητήρα στο Σαρωνικό, κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Συμπτωματικά εκείνη την ώρα ήμουν μόνος πάνω στο σκάφος και, μετά την αρχική έκπληξη, η πρώτη μου σκέψη ήταν πως κανείς δεν πρόκειται να με πιστέψει. Πράγματι, όταν τερματίσαμε και δέσαμε στο μόλο, είδα μία ομάδα συναθλητών να έχουν πάρει στο ψιλό έναν άλλο κυβερνήτη, ο οποίος προσπαθούσε να τους πείσει ότι είχε δει φυσητήρα ανοιχτά της Σαλαμίνας!»

Μέσα Μαζικής Ακινησίας

Οι συνεχιζόμενες απεργίες των μέσων μαζικής μεταφοράς, ανεξάρτητα από το δίκαιο ή μη των αιτημάτων των εργαζομένων, έχει εξουθενώσει όλους όσοι βασίζονται σε αυτά για να μετακινηθούν.

Αν και η απεργία είναι αυτονόητο δικαίωμα και θεμιτός τρόπος διαμαρτυρίας, εντύπωση προκαλεί η αδιαφορία όσων αποφασίζουν να τραβήξουν χειρόφρενο στα λεωφορεία για το πώς τους βλέπουν οι συμπολίτες τους και πως κρίνουν τις πράξεις τους.

Δε φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι όσοι αναγκάζονται να πληρώνουν ταξί για να πάνε στις δουλειές τους, ή πρέπει να χρησιμοποιήσουν αυτοκίνητο, ή να αρχίσουν την… πεζοπορία, δύσκολα θα συγκινηθούν, θα πάρουν το μέρος των απεργούντων ή θα ακούσουν με συμπάθεια τα αιτήματά τους. Ιδίως μάλιστα αν υπάρχει η γενικευμένη υποψία, ή η εδραιωμένη πεποίθηση πλέον ότι οι κινητοποιήσεις δεν αποσκοπούν στον εξορθολογισμό του έργου των δημόσιων συγκοινωνιών, ούτε στη βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών, για τις οποίες όλοι πληρώνουμε.

Το ίδιο συμβαίνει με κάθε κοινωνική ομάδα ή συντεχνία που αποφασίζει να ρίξει τους διακόπτες, περιχαρακωμένη στα συμφέροντά της, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο.

Υπάρχουν όμως και άλλες μορφές διαμαρτυρίας, να διανεμηθούν για παράδειγμα φυλλάδια με τα αιτήματά τους, ώστε να μάθει το επιβατικό κοινό την άποψή τους. Μέχρι τότε, μπορούν τα μέσα μεταφοράς να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τους πολίτες, χωρίς να ζητούν εισιτήρια, μέχρι να βρεθεί λύση.

Ένα e-mail από την Αίγυπτο

Ρώτησα ένα φίλο μου Αιγύπτιο, ο οποίος ζει από πρώτο χέρι τις διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος, να μου πει πως βλέπει τις εξελίξεις.


Δείτε τι μου έγραψε και κάντε τις συγκρίσεις με τα δικά μας:

Ο κύριος λόγος για τον οποίο ξεσηκωθήκαμε είναι γιατί δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση. Η έκπληξη για το καθεστώς είναι ότι αυτή τη φορά έχουν εξεγερθεί άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Η τεχνολογία μας βοηθάει γιατί η νέα γενιά χρησιμοποιεί τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης για να επικοινωνήσει με όλο τον κόσμο, μακριά από τα γνωστά μέσα επικοινωνίας και ξεσκεπάζει το αληθινό πρόσωπο του συστήματος που μόνο κατ' επίφαση είναι δημοκρατικό. Το πρόβλημα που έχουν χώρες όπως η Αίγυπτος είναι το ότι υπάρχουν τόσα πολλά συμφέροντα που διακυβεύονται που οι ξένες δυνάμεις θα προσποιηθούν ότι υποστηρίζουν το λαό, όταν στην πραγματικότητα δε θα πιέσουν καθόλου το καθεστώς.

Το μόνο που απαιτούμε είναι να βγει ο Μουμπάρακ και να ανταποκριθεί στα αιτήματα του λαού, τα οποία μου φαίνονται λογικά:

1/ Να μην είναι ξανά υποψήφιος στις εκλογές

2/ Να μην είναι ούτε ο γιός του υποψήφιος.

3/ Να αναστείλει το νόμο έκτακτης ανάγκης.

Ο λαός διαδηλώνει ειρηνικά, αλλά η αντίδραση των δυνάμεων ασφαλείας είναι βίαιη και με μηδενική ανοχή -αν και είμαστε συνηθισμένοι σε αυτό.

Η εξέγερση είχε ως αφορμή τις πρόσφατες εκλογές κατά τις οποίες το 95% των βουλευτών που εξελέγησαν ανήκει στο Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα του Μουμπάρακ και ο λαός αισθάνθηκε ότι δεν υπάρχει κάποιος που να τον εκπροσωπεί πραγματικά.

Η εμπειρία της Τυνησίας αποτέλεσε έμπνευση για εμάς γιατί είδαμε ότι μπορούμε και εμείς οι ίδιοι να αναλάβουμε τις τύχες μας.

Αν και είναι πρώιμο να κάνω κάποια εκτίμηση για το τι μέλλει γενέσθαι και ειδικότερα αν η εξέγερση δώσει την ευκαιρία σε ακραία ισλαμιστικά στοιχεία, θεωρώ πως οι ξένοι "φίλοι" μας δε θα επιτρέψουν αυτό. Άλλωστε οι θρησκευτικές κοινότητες της χώρας συμβιώνουν εδώ και χρόνια και ο απλός λαός δε συμφωνεί με τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε ναούς άλλων θρησκειών.

Το όνειρό μου είνα να δω την κόρη μου να μεγαλώνει ελεύθερη να εκφράζει την άποψή της, να πιστεύει ό,τι η ίδια θεωρεί σωστό να μην της επιβάλλονται κοινωνικά ταμπού λόγω της φτώχειας και της έλλειψης παιδείας. 

Το όνειρό μου είναι να γνωρίζει ότι η δική μου γενιά θυσιάστηκε για εκείνην και πληρώνει το τίμημα της σιωπής των δικών μου γονέων και της γενιάς τους.

Ο λαός δεν περιμένει βοήθεια από κανέναν, η απόφασή του είναι ότι το καθεστώς Μουμπάρακ, μετά από 30 και πλέον χρόνια στην εξουσία δεν προσέφερε τίποτε στους απλούς ανθρώπους, εκτός από διαφθορά και πιστεύω ότι θα είναι καλύτερο γι αυτόν να πάει στη Σαουδική Αραβία. 

Ψήφιζε και μη ερεύνα

Θα διαβάσετε σε άλλες σελίδες της εφημερίδας για την οικτρή κατάσταση της έρευνας και της καινοτομίας στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό το ότι από τα 1,5 δις ευρώ που μπορούν να εκταμιευθούν από την Ε.Ε. για επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία στην χώρα μας, έχουμε απορροφήσει μόλις 6 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή ποσοστό που ξεπερνά μόλις και μετά βίας το 0,4%.

Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι μας «χαρίζουν» λεφτά για να αναπτυχθεί η αιχμή της παραγωγικής διαδικασίας, δηλαδή η έρευνα και εμείς είμαστε ανίκανοι να τα αξιοποιήσουμε. Τη στιγμή που το μοντέλο «ανάπτυξης» της Ελλάδας που ακολουθήσαμε τα τελευταία 30 χρόνια κατάρρευσε με θόρυβο και συμπαρέσυρε στο διάβα του εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που είτε έχασαν τις δουλειές τους, ή είδαν τα εισοδήματά τους να συρρικνώνονται δραματικά, διαπιστώνουμε ότι δεν προσφέρεται καμία βιώσιμη λύση.

Αντιθέτως καταφεύγουμε στη «δοκιμασμένη συνταγή», στο φορολογικό τσεκούρωμα των συνήθων υπόπτων, δηλαδή των μισθωτών και των συνταξιούχων, σε συνδυασμό με την περαιτέρω απαξίωση της δημόσιας Υγείας και Παιδείας.

Και να έλεγε κανείς ότι δεν έχουμε ιδέες, ή είμαστε τεμπέληδες; Αντιθέτως, οι νέοι Έλληνες επιστήμονες αναγκάζονται είτε να μεταναστεύσουν σε χώρες που η έρευνα προσφέρει σημαντικό μερίδιο του ΑΕΠ, είτε να «θάψουν» τα οράματα και τις προσδοκίες τους στο… νεκροταφείο της ελπίδας, όπως έχει καταντήσει η Ελλάδα.

Το χειρότερο είναι ότι η έρευνα στη χώρα μας, αποτελεί ιδανικό πεδίο για ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, αλληλομαχαιρώματα, υπονοούμενα για διασπάθιση χρήματος και ευνοιοκρατία, βαλθήκαμε δηλαδή να μικρύνουμε την ελπίδα και να τη φέρουμε στα δικά μας μίζερα μέτρα.

Αυτό δυστυχώς είναι και το πιο θλιβερό: Αντί να δούμε μέσα στη γενικευμένη κρίση πως θα αξιοποιήσουμε και την παραμικρή ευκαιρία που μας παρουσιάζεται, προτιμάμε να διαιωνίζουμε τις κακές εκείνες συνήθειες που μας έριξαν στο βούρκο που βρισκόμαστε σήμερα. 

Το ΔΝΤ κάνει κακό στην υγεία

Μια άλλη διάσταση στις επιπτώσεις του ΔΝΤ στις χώρες που παρεμβαίνει, δίνει έρευνα που πραγματοποίησαν επιστήμονες από τη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Μελετώντας τα στατιστικά στοιχεία από το 1996 μέχρι και το 2006, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι οι εν γένει δαπάνες υγείας σε χώρες υπό την επιτροπεία του ΔΝΤ μειώθηκαν στο μισό σε σύγκριση με άλλες χώρες. Ακόμα περισσότερο, τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα που επέβαλλε το ΔΝΤ οδήγησε τις χώρες αυτές στην επένδυση μόλις του 1% για τη βελτίωση των υποδομών υγείας, σε αντίθεση με χώρες εκτός ΔΝΤ που επένδυαν το 45%.

Οι ειδικοί εξηγούν πως αυτό οφείλεται στο ότι οι δαπάνες υγείας θεωρούνται δευτερεύουσας σημασίας μπροστά στον κίνδυνο της ολοκληρωτικής κατάρρευσης των χωρών αυτών και πολλά από τα κονδύλια που θεωρητικά θα επενδύονταν στην παροχή στοιχειώδους ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και βελτίωσης των υποδομών, διοχετεύονταν σε άλλες πιο πιεστικές ανάγκες.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην έγκυρη ιατρική επιθεώρηση των υπηρεσιών Υγείας και σύγκρινε περισσότερες από 130 χώρες, 34 από τις οποίες είχαν πέσει στο… δόκανο του ΔΝΤ, ενώ περίπου 100 άλλες συνέχιζαν το δανεισμό τους από άλλες πηγές. Η διαπίστωση αυτή έρχεται να φωτίσει και την ανεπάρκεια της Διακήρυξης της Χιλιετίας του ΟΗΕ, σύμφωνα με την οποία θα έπρεπε να μειωθούν δραματικά τόσο η παιδική θνησιμότητα, όσο και ασθένειες που πλήττουν τον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Ντέιβιντ Στάκλερ, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης, σημείωσε ότι οι χώρες που εναποθέτουν τις ελπίδες τους στο ΔΝΤ δεν επενδύουν τα δάνεια σε τομείς όπως η δημόσια Υγεία και τόνισε ότι «οι διαδικασίες δανειοδότησης θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους ότι οι χώρες υπό τον έλεγχο του ΔΝΤ συνήθως απαιτούν πολλά περισσότερα κεφάλαια για την Υγεία, καθώς η κατάσταση στις χώρες αυτές χαρακτηρίζεται από ραγδαία επιδείνωση των δεικτών στον τομέα αυτό».

Μας τελείωσε η ευθύνη

Για να εκλεγεί κάποιος στη βουλή των πεντακοσίων της αρχαίας Αθήνας όφειλε να επιτρέψει την πλήρη καταγραφή της προσωπικής και οικογενειακής περιουσίας του, ώστε να ελεγχθεί ανά πάσα στιγμή σε περίπτωση παράνομου πλουτισμού και να πληρώσει από αυτήν αν ζημίωνε με τις πράξεις ή τις παραλείψεις του το δημόσιο συμφέρον. Στο τέλος της θητείας του, συμμετείχε σε μια διαδικασία λογοδοσίας έναντι όλων των πολιτών στην Εκκλησία του Δήμου, η οποία ονομαζόταν «εύθυνα», αυτό που σήμερα εμείς λέμε «ευθύνη».

Δυστυχώς όμως, με το πέρασμα του χρόνου η ευθύνη… έφθινε και φτάσαμε στο σήμερα όπου πλέον κανείς δεν είναι υπεύθυνος για τίποτα. Η μόνιμη επωδός στα χείλη των εκάστοτε κυβερνώντων και των εντεταλμένων τους είναι ότι «φταίνε οι προηγούμενοι», η εύκολη λύση είναι να γενικεύουμε λέγοντας ότι «όλοι φταίνε» και φτάνουμε στο σημείο να κατηγορούμε συλλήβδην τους «άλλους», αρκεί να μην είμαστε «εμείς».

Το ζήτημα της ευθύνης δεν είναι όμως μια αφαιρετική έννοια, όπως θέλουν να πιστέψουμε οι κάθε λογής θιασώτες της συλλογικής ενοχής, εντός και εκτός συνόρων. Μέσα από την ομαδοποίηση άλλωστε ξεγλιστρούν εκείνοι που πραγματικά φταίνε, γιατί όπου όλοι είναι ένοχοι, τελικά κανείς δεν την πληρώνει.

Η ουσία τελικά δεν είναι μόνο τι κάνουν οι πολιτικοί που εμείς οι ίδιοι εκλέγουμε σε θέσεις… ευθύνης, αλλά πως θα ανακτήσουμε και πάλι τη χαμένη μας υπευθυνότητα. 

Καυσόξυλα

Στα χρόνια της Κατοχής η Μαγκουφάνα, μια προσφυγοσυνοικία στα βόρεια της Αθήνας, είδε το δάσος πεύκων που κάλυπτε μεγάλη έκτασή της να αποψιλώνεται από απελπισμένους Αθηναίους που έψαχναν καυσόξυλα για να ζεσταθούν. Παλαιοί κάτοικοι της περιοχής που πιτσιρικάδες τότε, θυμούνται τα μαύρα εκείνα χρόνια, ακόμα διηγούνται τις ιστορίες για το δάσος που αφανίστηκε από εξαθλιωμένους ανθρώπους που έρχονταν από κάθε γωνιά της πρωτεύουσας με καρότσια, κασόνια ή απλά με ένα σκοινί. Το ίδιο βέβαια συνέβη και σε άλλες περιοχές που έχασαν μεγάλο μέρος της δασικής τους έκτασης.

Μερικά χρόνια αργότερα, όταν τα περισσότερα δέντρα είχαν πια δώσει τη θέση τους σε νέες οικοδομές, οι αρμόδιοι αποφάσισαν να αφήσουν στην άκρη τη… Μαγκούφα Άννα, η οποία είχε δώσει το όνομα στην περιοχή και να βρουν ένα πιο εύηχο όνομα. Έτσι, την ονόμασαν Πεύκη, προφανώς κατ’ ευφημισμό και σε… ανάμνηση του δάσους που έπεσε κι αυτό θύμα -έστω και έμμεσα- της γερμανικής Κατοχής. Τώρα,  εκτός από το όνομα, λίγα μόλις στρέμματα πεύκων απομένουν, περικυκλωμένα από πολυκατοικίες, εμπορικά κέντρα και δρόμους που μετάλλαξαν τον πάλαι ποτέ φτωχικό συνοικισμό των προσφύγων σε μια πόλη των βορείων προαστίων.

Σήμερα, σε πολλές περιοχές της χώρας, ιδίως στα βόρεια που υπάρχουν ακόμα δάση και ο χειμώνας είναι πιο βαρύς, συμπατριώτες μας που είναι χτυπημένοι από τη νέα «κατοχή» του ΔΝΤ και των εν Ελλάδι εντεταλμένων του, αναβιώνουν τη… συνήθεια αυτή. Εκατοντάδες περιπτώσεις καταγράφονται, οι οποίες συνήθως περνούν στα «ψιλά» της επικαιρότητας. Τα αίτια πολλά, είτε η τιμή του πετρελαίου, είτε η οικονομική δυσπραγία, το συμπέρασμα όμως είναι ένα: Οι νέες «συνθήκες» και τα μέτρα σπρώχνουν μεγάλη μερίδα του πληθυσμού πολλές δεκαετίες πίσω. Και αν η υλοτομία για επιβίωση και όχι για την αποκόμιση κέρδους είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου, δε χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να μαντέψουμε τι άλλα μας περιμένουν. 

Κοτετσόσυρμα στο… μυαλό

Φράχτη λοιπόν αποφάσισε να ορθώσει στον Έβρο ο επί της προστασίας του πολίτη υπουργός. Φράχτη, για να ανακόψει τις ορδές των εξαθλιωμένων προσφύγων που ψάχνουν μάταια ένα καλύτερο μέλλον στην Ελλάδα, την ίδια ώρα που χιλιάδες νέοι συμπατριώτες μας με πτυχία ένα σωρό, αναγκάζονται να ξενιτευτούν και να αναζητήσουν το δικό τους αύριο σε κάποια ευρωπαϊκή ή υπερατλαντική χώρα, γιατί στο άμοιρο Ελλαδιστάν δεν υπάρχει ούτε το… σήμερα.

Φαίνεται δεν έχει ενημερωθεί ο αξιότιμος υπουργός ότι το μεταναστευτικό δε λύνεται με… κοτετσόσυρμα και πασσάλους, ούτε με περισπούδαστες δηλώσεις στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις. Και αν η κοινωνία μας δεν αντέχει άλλους μετανάστες, τι άλλο προτείνει η πολιτική ηγεσία αυτού του τόπου; Μήπως τις «επαναπροωθήσεις» που είδαμε κάποια στιγμή τη δεκαετία του ’90, οι οποίες στην ουσία ήταν… δωρεάν μετακινήσεις, πληρωμένες όμως με τα λεφτά μας, από τις οποίες εικάζω ότι πλούτισε το κύκλωμα που πήρε τις δουλειές;

Αν δεν ήταν τόσο τραγικό το φαινόμενο, θα το προσπερνούσαμε. Αλίμονο όμως. Μιλάμε για ανθρώπινες ζωές, σαν αυτές που έβλεπα όταν ήμουν αμετάθετος φαντάρος στον Έβρο, που ήταν κοινό μυστικό ότι η «δουλειά» γινόταν και από τις δύο όχθες και όταν μας έστελναν για ενέδρα σε κάποιο πόστο δεν πέρναγε ψυχή, γιατί αλλάζανε τα δρομολόγια και οι «μεταφοραί-μετακομίσεις» γίνονταν μερικά χιλιόμετρα παρακάτω.

Και βέβαια ο αξιότιμος κύριος υπουργός δε θέλει να… εκνευρίσει τον εξ ανατολών γείτονά μας, δηλώνοντας ότι «τα μέτρα δεν στρέφονται σε καμία περίπτωση κατά της Τουρκίας», λες και οι σύγχρονοι Οδυσσείς προσγειώνονται με… αλεξίπτωτα στον Έβρο. Αυτή η επιλεκτική τύφλωση που μας βασανίζει μάς έχει οδηγήσει μέχρι εδώ: Αποσπασματικά μέτρα και κούφιες δηλώσεις που «γράφουν» ωραία στις τηλεοράσεις και από ουσία, το απόλυτο μηδέν.

Τελικά, μάλλον έχει δίκιο ο συμπατριώτης μας που έγραψε σε ιστοσελίδα ότι «καλού-κακού αφήστε μια έξοδο κινδύνου στο φράχτη, να έχουμε από κάπου να φύγουμε».

Έρχεται το 1811

Η κρίση που βιώνουμε έχει πολλά πρόσωπα: Είναι οικονομική, αλλά και κοινωνική. Είναι κρίση αξιών, αλλά και παιδείας. Είναι περισσότερο ίσως από ποτέ, κρίση ταυτότητας μιας ολόκληρης κοινωνίας, η οποία κατακερματισμένη και παγιδευμένη σε αδιέξοδα, κυνηγάει μάταια την ουρά της.

Μιλάμε για μια χώρα, στην οποία η πτώχευση βαπτίζεται ανερυθρίαστα από τους οσφυοκάμπτες του προτεκτοράτου μας «αναδιάρθρωση» ή… «κούρεμα». Το νέο έτος που ανατέλλει σε λίγες μέρες θα θυμίζει 1811, καθώς θα είμαστε και με τη βούλα άμοιροι ραγιάδες μιας ληστρικής οικονομικής αυτή τη φορά αυτοκρατορίας και ακούμε κι από πάνω τους διάφορους αλήτες-παπαγαλάκια να λένε και να γράφουν ότι όλα αυτά γίνονται για το καλό μας.

Αντί όμως ο κίνδυνος να μας συσπειρώνει, λειτουργεί ως φυγόκεντρος δύναμη: Ο καθένας κοιτάει την πάρτη του, κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες στρέφονται εναντίον αλλήλων. Η κρίση δίνει το έναυσμα για έναν ιδιότυπο «εμφύλιο» μεταξύ των τάξεων των 700 και των 1000 ευρώ και ο κατήφορος συνεχίζεται.

Ίσως βέβαια αυτό να είναι και το ζητούμενο: Μια κοινωνία βυθισμένη και βολεμένη σε μια ψευδαίσθηση ευδαιμονίας τα τελευταία 30 χρόνια, ξαφνικά χάνει τα πάντα. Αντί να στραφεί, ενωμένη και αποφασισμένη, προς μια δημιουργική σύνθεση απόψεων και ιδεών, βρίσκεται εγκλωβισμένη μεταξύ καχυποψίας, μοιρολατρίας και αγανάκτησης. Των ιδανικών συστατικών δηλαδή για την πλήρη κατάρρευση.

Χορεύοντας στο φτερό του καρχαρία

Κάθε χρόνο 73 εκατομμύρια καρχαρίες καταλήγουν στα πιάτα της Ασίας

Στοιχειώνει τη φαντασία μας. Συνδέεται με αρχέγονους φόβους. Σε κάποιους πολιτισμούς λατρευόταν σαν θεός. Ο επιδέξιος θηρευτής της θάλασσας, η κορυφή της τροφικής αλυσίδας των Ωκεανών και ένας… συνομήλικος των δεινοσαύρων, ο οποίος όμως ακόμα ζει και βασιλεύει, ο καρχαρίας, εκπέμπει πλέον σήμα κινδύνου.

Οι πρόσφατες επιθέσεις καρχαριών σε κολυμβητές στο θέρετρο του Σαρμ Ελ Σέικ στην Αίγυπτο, έδωσαν την ευκαιρία σε διάφορους κινδυνολόγους και αδαείς να δημιουργήσουν ένα κλίμα τρόμου, που θυμίζει τη χολιγουντιανή ταινία «τα σαγόνια του καρχαρία». Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική: Κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 10 επιθέσεις καρχαριών -από τις οποίες οι μισές είναι θανατηφόρες- σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ενώ περισσότεροι από 73 εκατομμύρια καρχαρίες αλιεύονται ετησίως από μια βιομηχανία αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ.

Όπως αποδείχθηκε από επιστήμονες, οι επιθέσεις καρχαριών σε λουόμενους στην Ερυθρά Θάλασσα δεν ήταν απρόκλητες ούτε ανεξήγητες, αλλά οφείλονταν στη συνήθεια κάποιων απερίσκεπτων τουριστών να ταΐζουν τα ψάρια, ανατρέποντας έτσι την οικολογική ισορροπία της περιοχής, αλλά και από την απόρριψη νεκρών βοοειδών και προβάτων κοντά στις ακτές από καράβι που ταξίδευε από την Αυστραλία στην Αίγυπτο.

Το ψάρεμα του καρχαρία έχει εξελιχθεί σε μια ιδιαίτερα επικερδή επιχείρηση, καθώς τα πτερύγιά του αποτελούν ένα ξεχωριστό έδεσμα της ασιατικής κουζίνας. Η αυξανόμενη ζήτηση έχει οδηγήσει πολλά είδη καρχαριών στο χείλος της εξαφάνισης και διάφορες οικολογικές οργανώσεις μάχονται για την εδραίωση ενός νομοθετικού πλαισίου που θα θέσει κάποια όρια στην ανυπολόγιστη καταστροφή που προκαλείται στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Η συνήθης πρακτική είναι να αποκόπτονται τα πτερύγια των καρχαριοειδών και στη συνέχεια το υπόλοιπο ψάρι, το οποίο είναι ακόμα ζωντανό, να απορρίπτεται στη θάλασσα, βρίσκοντας μαρτυρικό θάνατο από πνιγμό, καθώς χωρίς τα πτερύγιά του είναι αδύνατον να κολυμπήσει. Η υιοθέτηση της πρακτικής αυτή οφείλεται στο ότι με αυτό τον τρόπο εξοικονομείται πολύτιμος χώρος στα αλιευτικά σκάφη, καθώς τα πτερύγια καταλαμβάνουν πολύ λιγότερο χώρο, από όσο θα απαιτούσαν ολόκληρα τα ψάρια.

Η εξαφάνιση όμως των καρχαριών έχει και μια ακόμα δυσάρεστη συνέπεια: Δεδομένου ότι βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, η μείωσή τους έχει ως αποτέλεσμα τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας και οι επιπτώσεις σε όλο το φάσμα του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι ιδιαίτερα καταστρεπτικές.

Η μόνη ελπίδα που διαφαίνεται στον ορίζοντα είναι η υιοθέτηση και φυσικά η εφαρμογή αυστηρότερων κανόνων και περιορισμών στο ψάρεμα του καρχαρία. Πριν από λίγες μέρες μάλιστα, 410 ευρωβουλευτές υπέγραψαν τη διακήρυξη της «Συμμαχίας για τον καρχαρία», ζητώντας αυστηρότερη πολιτική στην αλιεία των καρχαριοειδών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της «Shark Alliance», αυτό σημαίνει ότι μέσα στο 2011 οι νομοθετικές ρυθμίσεις για το κυνήγι του πτερυγίου, θα αποτελούν πλέον ευρωπαϊκό νόμο. Το ίδιο έπραξε και η αμερικανική Γερουσία μόλις προχθές, θέτοντας επιτέλους ένα πλέγμα όρων για το ψάρεμα καρχαριών.

ΒΟΧ

Μάθετε περισσότερα

http://www.sharktrust.org

http://www.sharkalliance.org

Παρατηρώντας…

Ακίνητο ποτάμι οι δρόμοι του πάλαι ποτέ κλεινού άστεως. Οι απεργίες στις δημόσιες συγκοινωνίες, δικαιολογημένες και αποτελεσματικές ή μη είναι στην κρίση του καθενός, κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την καθημερινότητα εκατομμυρίων Αθηναίων.

Μέσα στη γενική μαυρίλα των ημερών, την οποία ούτε τα πολύχρωμα χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια μπορούν να φωτίσουν, δεκάδες άνθρωποι συνωστίζονταν, βρίζονταν και ξεκινούσαν την εβδομάδα τους με εκνευρισμό σε κάποια στάση λεωφορείων, περιμένοντας να στοιβαχτούν σα σαρδέλες και να πάνε στις δουλειές τους. Πρόσωπα σκυθρωπά, σώματα τσιτωμένα, όλοι σχεδόν έτοιμοι για καβγά, είτε για την προτεραιότητα στην επιβίβαση, είτε για μια θέση κάτω από το στέγαστρο.

Την ίδια στιγμή, οδηγοί αυτοκινήτων έκαναν «κατάληψη» στις λεωφορειολωρίδες καθυστερώντας όσα λεωφορεία κυκλοφορούσαν, όργανα της τροχαίας χειρονομούσαν νευρικά, σε κάθε διασταύρωση αυτοκίνητα μπλεγμένα σαν τα φίδια του Λαοκόoντα και για ηχητική επένδυση, κορναρίσματα, βρισιές και απειλές.

Παρατηρώντας φευγαλέα τις εικόνες κατάλαβα για μια ακόμα φορά ότι αυτή είναι η ζωή στις πόλεις και δε χρειάζεται μια απεργία για να το δούμε. Ο καθένας ενδιαφέρεται για την πάρτη του, αν μπορούσαμε θα είχαμε 10 εκατομμύρια κόμματα για να ψηφίζει ο καθένας τον εαυτό του, έχουμε φτάσει στο σημείο να προσπαθούμε να «κλέψουμε» τη σειρά στη στάση, να δεχόμαστε χτυπήματα στην αξιοπρέπειά μας και να μην αντιδρούμε, παρά μόνο να ψάχνουμε κάποιον πιο αδύναμο από εμάς για να ξεσπάσουμε. 

Ο βυθός διδάσκει σεβασμό

«Ο βυθός είναι ο προσωπικός μου κήπος της Εδέμ», λέει στον «Ε.Τ.» ο πολυβραβευμένος φωτογράφος Νικόλας Σαμαράς, καθώς ο υποβρύχιος κόσμος προσφέρει αμέτρητα ερεθίσματα και μοναδικά θέματα. Πιστός στο δόγμα «να αφήνεις μόνο φυσαλίδες και να παίρνεις μόνο φωτογραφίες» ο κ. Σαμαράς διαφημίζει με τον καλύτερο τρόπο τις ομορφιές της πατρίδας μας σε όλο τον κόσμο: «Η θάλασσα με έχει διδάξει τον σεβασμό στους κατοίκους της, στον εαυτό μου και το ζευγάρι μου, στην θάλασσα την ίδια. Το αίσθημα του σεβασμού είναι πολύ ισχυρό μέσα μου, δεν παύει όταν ολοκληρωθεί η κατάδυση αλλά ενισχύεται κάθε φορά που θα συναντήσω ένα νέο ανυπεράσπιστο πλάσμα, ένα εύθραυστο κοράλλι, ένα χτυπημένο ψάρι. Στη θάλασσα αν εξαιρέσουμε τον ανθρώπινο παράγοντα, υπάρχει απόλυτη ισορροπία, όπου το κάθε πλάσμα έχει το ρόλο του και αποτελεί έναν σημαντικό κρίκο της φυσικής αλυσίδας. Στη κατάδυση και τη φωτογράφιση, όσο δύσκολο και να είναι ένα θέμα προσπαθώ να μη διαταράξω αυτή την ισορροπία και να παραμένω επισκέπτης», σημειώνει.

Είναι πολλοί εκείνοι που δεν έχουν αντικρίσει ποτέ τον υποβρύχιο κόσμο, παρά μόνο μέσα από τις εικόνες των φωτογράφων και κινηματογραφιστών, που ενώ μαγεύονται από τη θάλασσα και το βυθό, δεν έχουν νοιώσει ποτέ την γαλήνη που μπορεί να προσφέρει η κατάδυση: «Σκοπός μου είναι να μεταφέρω εικόνες του βυθού, να αναδείξω την ομορφιά που κρύβεται κάτω από την επιφάνεια, με την ελπίδα ότι κάποιος που γνωρίζει τι κρύβεται εκεί κάτω θα ξανασκεφτεί να πετάξει στη θάλασσα το άδειο κουτάκι αναψυκτικού, τη γόπα ή τη σακούλα», λέει χαρακτηριστικά.

Οι διακρίσεις του σε διεθνές επίπεδο για τις φωτογραφίες του καταδεικνύουν την απήχηση του έργου του, καθώς έχει βραβευθεί σε εκθέσεις στην Ιταλία, τη Γαλλία, τη Σουηδία, την Ιταλία, το Βέλγιο και άλλες χώρες, ενώ έχει οργανώσει την πρώτη προσωπική του έκθεση με τίτλο «Soulfly» στη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις της Ελλάδας, η οποία στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη Βιέννη της Αυστρίας.

Ο κ. Σαμαράς καταδύεται στους ελληνικούς βυθούς σχεδόν 15 χρόνια και έχει διαπιστώσει ότι δυστυχώς η κατάσταση επιδεινώνεται: «Στο ξεκίνημά μου οι συναντήσεις με μεγάλα ψάρια ήταν αρκετά συχνές ακόμα και σε μέρη με έντονη δραστηριότητα. Πλέον αυτό είναι εφικτό μόνο σε δυσπρόσιτα μέρη ή είναι θέμα τύχης. Πιστεύω ότι η υπεραλίευση, οι νέες καταστροφικές κατά την άποψή μου τεχνικές αλιείας και η μόλυνση, έχουν μειώσει δραματικά τα αποθέματα και επηρεάζουν έντονα τη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα».

Όταν βρίσκεται στο υγρό στοιχείο, ο κ. Σαμαράς αισθάνεται οικεία και θεωρεί ηθική του υποχρέωση να ενημερώσει την κοινή γνώμη για τη σημασία ενός ισορροπημένου περιβάλλοντος: «Οι οικολογικές μου ανησυχίες και η αγωνία μου για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας εκφράζονται μέσα από τη συμμετοχή μου στις δράσεις του Protect the Sharks Foundation ενός μη κυβερνητικού, μη κερδοσκοπικού ιδρύματος με έδρα την Ολλανδία. Με τη σύζυγό μου και ζευγάρι μου στο βυθό έχουμε αναλάβει εθελοντικά την εκπροσώπηση του ιδρύματος στην Ελλάδα και οργανώνουμε εκδηλώσεις ενημέρωσης και πληροφόρησης του κοινού για τον κίνδυνο εξαφάνισης που αντιμετωπίζει ο καρχαρίας».

ΒΟΧ WHO IS WHO

Ο Νικόλας Σαμαράς γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου 1974. Ξεκίνησε τις καταδύσεις το 1996 και ασχολείται με την υποβρύχια φωτογραφία από το 2002 με πλήθος βραβεύσεων στο ενεργητικό του σε διεθνές επίπεδο και θεωρείται πλέον ένας από τους καλύτερους φωτογράφους της "Νέας σχολής". Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη ως Art Director σε γνωστή διαφημιστική εταιρεία της πόλης. Η ιστοσελίδα του http://www.underwater-photography.gr απέσπασε το 2008 το Χρυσό Ερμή στην κατηγορία της, το μοναδικό θεσμό βράβευσης της δημιουργικότητας στην επικοινωνία στην Ελλάδα.

ΒΟΧ Βραβεύσεις

• Underwater Photography Annual Contest / Χρυσό μετάλλιο
• Festisub Festival De L'Image Sous Marine / Σουηδία / 1η Θέση
• 10th MARMARA Underwater Festival / Τουρκία / Κατηγορία: Digital Macro – 2η Θέση
• 3rd International Underwater Photography Contest ''CITTA' DI VENEZIA 2010'' / Βενετία
• Κατηγορία: Mediterraneo Ambiente - 1η Θέση
• Κατηγορία: Mediterraneo Macro - 2η Θέση
• Κατηγορία: Tropicale Ambiente - 3η Θέση
• Κατηγορία: Tropicale Macro - 3η Θέση
• 37th Festival Mondial De L'Image Sous Marine / Γαλλία , PRIX OCEAN GEOGRAPHIC SOCIETY "Image de meduse" – Μνεία "Artistique"
• 20th International NELOS Festival / Βέλγιο, Κατηγορία: Ασπρόμαυρη φωτογραφία  - Ασημένιο μετάλλιο

Οι αντιστασιακοί του δελτίου ειδήσεων των 8

Για μια ακόμα φορά η χώρα μας κατακτά με την αξία της το πρωτάθλημα… ακρίβειας και διαφθοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αποκαλυπτική ανάλυση των τιμών σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης που διεξήγαγε το Ελληνικό Κέντρο Καταναλωτών κατέδειξε για μια ακόμα φορά την ολοκληρωτική ανυπαρξία ελεγκτικών μηχανισμών, την ανικανότητα του κράτους να τιθασεύσει την αισχροκέρδεια και τις συνθήκες μαύρης αγοράς που επικρατούν.

Στο ίδιο κλίμα, η Διεθνής Διαφάνεια δημοσιοποίησε έρευνα που πραγματοποίησε σε 86 χώρες, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα. Και από εκεί τα συμπεράσματα είναι αποθαρρυντικά: Εκτός του ότι το συντριπτικό ποσοστό των Ελλήνων θεωρεί ότι τα κόμματα, τα Μέσα Ενημέρωσης, ακόμα και η Εκκλησία είναι διεφθαρμένα, ένα ποσοστό 66%, δηλαδή δύο στους τρεις, θεωρεί πως η κυβέρνηση δεν είναι ικανή να αντιμετωπίσει τα κρούσματα διαφθοράς.

Και εμείς τι κάνουμε; Ιδρύουμε, λέει, «ταμείο εξωστρέφειας» για τις εξαγωγές μας, οι οποίες έχουν καταβαραθρωθεί, παρουσιάζουμε σχέδια επί χάρτου και μπροστά βέβαια στις κάμερες για τη… σύλληψη της ακρίβειας και κατηγορούμε τους άλλους

-όποιοι κι αν είναι αυτοί, αρκεί να μην είμαστε… εμείς- για την κατάντια της χώρας.

Την ώρα που η πλήρης υποταγή της χώρας στους ξένους «προστάτες» μας αποκτά εφιαλτικές διαστάσεις, την ώρα που εκατομμύρια Έλληνες αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν και στα στοιχειώδη για μια αξιοπρεπή διαβίωση, είναι τουλάχιστον άκομψο να ακούμε τους κάθε λογής εντεταλμένους να κάνουν… αντίσταση στα τηλεπαράθυρα και να μας υπόσχονται έξοδο από το τούνελ, οι ίδιοι που μας χαντάκωσαν. 

Τελικά, ποιοι είναι ανάπηροι;

Οι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι με αναπηρία στην Ελλάδα διεκδικούν καθημερινά το δικαίωμα στο αυτονόητο, τη δυνατότητα δηλαδή αξιοπρεπούς διαβίωσης. Τη στιγμή που δεν υπάρχουν καν οι στοιχειώδεις υποδομές στους δρόμους, στις δημόσιες υπηρεσίες, ακόμα και στα περισσότερα μουσεία της χώρας μας, είναι επόμενο οι άνθρωποι με κινητικές δυσκολίες και οι τυφλοί να αισθάνονται ότι η πολιτεία τους περιθωριοποιεί στις παρυφές της κοινωνίας μας.

Μια κοινωνία όμως στην οποία η διαφορετικότητα θεωρείται ακόμα «στίγμα» και καταδικάζει τους συνανθρώπους μας με αναπηρία σε μια ζωή γεμάτη αποκλεισμούς δε μπορεί να θεωρείται δίκαιη και ελεύθερη. Γιατί δεν είναι μόνο το ανίκανο κράτος που αδιαφορεί για τα δικαιώματα μεγάλου μέρους των πολιτών του, αλλά πολύ περισσότερο ο καθένας από εμάς που με πράξεις δείχνουμε το έλλειμμα παιδείας και την αναλγησία μας, όταν παρκάρουμε σε μια ράμπα αναπηρικών αμαξιδίων, όταν στρέφουμε το κεφάλι μας αλλού τη στιγμή που ένας τυφλός συνάνθρωπός μας προσπαθεί να περπατήσει στα άθλια πεζοδρόμια των πόλεων μας.

Και αυτό είναι το χειρότερο: Έχουμε μάθει να κατηγορούμε τους άλλους, να στρέφουμε την κριτική μας προς το απρόσωπο κράτος και να αναλωνόμαστε σε κούφια λόγια.

Οι άνθρωποι με αναπηρία είναι περήφανοι και δεν επαιτούν τη συμπάθειά μας. Απαιτούν αξιοπρέπεια και τιμή. Ας το σκεφτούμε όλοι εμείς που έχουμε καταντήσει κοινωνικά αναίσθητοι και εαυτούληδες.  

Υποβρύχιο ταξίδι στα κοράλλια των ελληνικών βυθών

Στο άκουσμα της λέξης «κοράλλια», το μυαλό μας ταξιδεύει σε εξωτικούς προορισμούς στην Ερυθρά Θάλασσα, την Καραϊβική, τον Ινδικό Ωκεανό και άλλα τροπικά και υποτροπικά σημεία του πλανήτη μας. Και όμως, κοράλλια υπάρχουν σε όλα σχεδόν τα μήκη και τα πλάτη της Γης και η Ελλάδα δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση: «Παρότι δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, κοράλλια υπάρχουν σχεδόν παντού στις ελληνικές θάλασσες. Στη Μεσόγειο, η ομοταξία των Ανθόζωων, το σύνολο δηλαδή των σκληρών και μαλακών κοραλλιών, περιλαμβάνει 200 περίπου διαφορετικά είδη, πολλά από τα οποία έχουν αναφερθεί και στα Ελληνικά νερά. Τα είδη αυτά εμφανίζουν μια εντυπωσιακή ποικιλία μορφών, χρωμάτων και, κυρίως, περιβαλλοντικών απαιτήσεων: έτσι, μπορούμε να βρούμε είδη κοραλλιών που αφθονούν σε πολύ ρηχά και φωτεινά νερά και άλλα που απαντούν αυστηρά σε πιο σκοτεινά ή απλά βαθύτερα νερά», σημειώνει η Δρ. Μαρία Σαλωμίδη, Περιβαλλοντολόγος στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).

Πρόσφατα, ο ερασιτέχνης αυτοδύτης κ. Κώστας Μηλιώνης εντόπισε και αποτύπωσε με τη φωτογραφική του μηχανή στα νερά του Κορινθιακού και σε βάθος περίπου 40 μέτρων ένα εντυπωσιακό είδος κοραλλιού, του είδους Dendrophyllia ramea, το οποίο μέχρι πρότινος απουσίαζε από τις λίστες βιοποικιλότητας των ελληνικών θαλασσών: «Όταν καταδύθηκα και είδα μπροστά μου το κοράλλι, εντυπωσιάστηκα από την ομορφιά και το μέγεθός του, καθώς ξεπερνούσε σε ύψος το ένα μέτρο. Σε άλλες καταδύσεις στην περιοχή του Κορινθιακού με τον φίλο αυτοδύτη Γιώργο Καρέλα βρήκαμε και άλλα είδη κοραλλιών, πολλά από τα οποία δημιουργούν ένα μικρό δάσος», εξήγησε στον «Ε.Τ.» ο κ. Μηλιώνης.

Μια από τις πρώτες καταγραφές στα ελληνικά νερά έγινε το 1955 σε μια ερευνητική αποστολή του περίφημου «Καλυψώ», επανδρωμένου με Γάλλους επιστήμονες από το Ωκεανογραφικό Κέντρο της Μασσαλίας, λέει στον «Ε.Τ.» η Δρ. Σαλωμίδη και συμπληρώνει: «Συστηματικότερη μελέτη έγινε στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών από το ΑΠΘ, η οποία και ανέδειξε τη σημαντική βιοποικιλότητα των Ανθόζωων του Αιγαίου, εντοπίζοντας 88 είδη. Πρόσφατες έρευνες του ΕΛΚΕΘΕ, οι οποίες είναι ακόμα σε εξέλιξη, έχουν εντοπίσει την ύπαρξη κοραλλιών σε όλες σχεδόν τις θάλασσές μας, σε βάθη που κυμαίνονται μεταξύ 50 έως και άνω των 500 μέτρων! Το μόνο σίγουρο είναι ότι μας περιμένουν πολλές ακόμα εκπλήξεις!»

Τα πράγματα όμως δεν είναι ρόδινα, καθώς εκτός από τους φυσικούς τους θηρευτές οι οποίοι εντάσσονται αρμονικά στον φυσικό κύκλο ζωής των κοραλλιών και σε καμία περίπτωση δεν θεωρούνται απειλή για την επιβίωσή τους, ανθρωπογενείς παράγοντες θέτουν την ύπαρξή τους σε κίνδυνο: «Οι κλιματικές αλλαγές και η ανθρώπινη αμεριμνησία έχουν αφανίσει τεράστιες εκτάσεις κοραλλιογενών υφάλων τις τελευταίες δεκαετίες. Στην Ελλάδα, όπου το ποσοστό των κοραλλιογενών βυθών που έχει ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας είναι απελπιστικά ελάχιστο, η κάθε είδους ρύπανση ή μηχανική διατάραξη, όπως τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία, οι άγκυρες, τα δίχτυα βυθού και οι απορρίψεις αδρανών υλικών, αποτελούν σοβαρές απειλές: δεδομένης της εύθραυστης φύσης και των πολύ αργών ρυθμών ανάπτυξης των κοραλλιογενών σχηματισμών, είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε άμεσα Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές που –μεταξύ άλλων- θα στοχεύουν και στη διατήρηση αυτών των εξαιρετικά ευαίσθητων βιοτόπων», αναφέρει η Δρ. Σαλωμίδη.

Η καταστροφή αποικιών κοραλλιών στον Κορινθιακό Κόλπο, ήταν ένα ακόμα σημάδι που πιστοποιεί ότι η Φύση θυσιάζεται στο βωμό της «ανάπτυξης»: «Δυστυχώς ήρθε αναπάντεχα και γρήγορα το τέλος για ένα από τα καλύτερα υποβρύχια θεάματα κοντά στην Πάτρα και το Αίγιο: Οι τεράστιες γοργονίες σε μωβ και κίτρινα χρώματα με κορμούς που είχαν συχνά διάμετρο 15-20 εκατοστά και ύψος μέχρι 1,5 μέτρο δεν υπάρχουν πλέον στο πιο προσβάσιμο σημείο που τα βλέπαμε μέχρι πρόσφατα, σε βάθος κοντά στα 60μ.
Στην περιοχή γίνονται μεγάλα έργα για την νέα Εθνική Οδό Πατρών-Αθηνών και
μέσα στο νερό τα πράγματα είναι αποκαρδιωτικά. Τα μπάζα μοιάζουν με τεράστια ποτάμια που κυλάνε στα βαθιά. Δυστυχώς φτάσαμε στα 70 μέτρα, εκεί που υπήρχαν οι κόκκινες γοργονίες και το μόνο που βλέπουμε πλέον είναι μικροί άσπροι σπόγγοι», καταθέτει τη δυσάρεστη εμπειρία του ο κ. Γιώργος Καρέλας, αναφερόμενος στην καταστροφή των κοραλλιών στην περιοχή.

Οι γοργονίες αναγνωρίζονται ως ένα από τα σπουδαιότερα και ομορφότερα οικοσυστήματα των θαλασσών μας, καθώς σε αυτά απαντά μία τεράστια και συχνά μοναδική βιοποικιλότητα, η οποία -σύμφωνα με τις πλέον συντηρητικές εκτιμήσεις- περιλαμβάνει περισσότερα από 1700 διαφορετικά είδη φυκών, ασπόνδυλων και ψαριών, συνεπώς η προστασία τους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη μακροπρόθεσμη υγεία των θαλασσών μας.


ΒΟΧ ΞΕΡΑΤΕ ΟΤΙ… (ΠΗΓΗ: ΔΡ. Μ. ΣΑΛΩΜΙΔΗ/ΕΛΚΕΘΕ)
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, η παγκόσμια οικονομική αξία των κοραλλιογενών υφάλων (παρεχόμενα αγαθά και υπηρεσίες) αποτιμάται σε περίπου €120 δις.

Σχεδόν το 19% του συνόλου των κοραλλιογενών υφάλων καταστράφηκε στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών ενώ ένα επιπλέον 15% αναμένεται να έχει αφανιστεί μέσα στα επόμενα 20 χρόνια.

Ανάμεσα στα πλέον διαδεδομένα είδη κοραλλιών στην Ελλάδα περιλαμβάνονται τα Σκληρακτίνια Balanophyllia europae και Cladocora caespitosa που απαντούν ακόμα και στα ρηχά νερά του Σαρωνικού και οι Γοργονίες Eunicella cavolini και Paramuricea clavata που όμως αναπτύσσονται αρκετά βαθύτερα.

Σε πλήρη ανάπτυξη, κάποια είδη Γοργονιών μπορούν να φτάσουν ακόμα και το 1 μέτρο σε ύψος. Με πυκνότητες που συχνά ξεπερνούν τις 30 αποικίες ανά τετραγωνικό μέτρο υποστρώματος, οι συναθροίσεις αυτών των Οκτωκοραλλίων διαμορφώνουν πολυδιάστατα υποβρύχια τοπία που κυριολεκτικά κόβουν την ανάσα του παρατηρητή.

Χιλιάδες επισκέπτες συρρέουν κάθε χρόνο στις ριβιέρες της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, προκειμένου να καταδυθούν με σεβασμό στους υφάλους των Γοργονιών, οι οποίοι προστατεύονται αυστηρά βάσει κατάλληλων Νομοθετικών Διαταγμάτων εδώ και πολλές δεκαετίες.

Κοράλλι μετανάστης; Και όμως ο Σαρωνικός διαθέτει ένα: το είδος Oculina patagonica που έλκει την καταγωγή του από τις ακτές της Ν. Αμερικής εμφανίστηκε στον Σαρωνικό πριν από μια πενταετία και έχει πλέον πλήρως εγκατασταθεί στις ακτές του… παγκοσμιοποίηση…

Σταρ Τρεκ

Χθες, ένας πολίτης, με βενζίνη και αναπτήρα στα χέρια, απείλησε να κάψει ζωντανή μια υπάλληλο σε ταμείο ασφάλισης. Τελικά, η άτυχη γυναίκα γλύτωσε χάρη στην παρέμβαση των ψυχραιμοτέρων, αλλά η δυσάρεστη εμπειρία θα την κατατρέχει για καιρό.

Η κατάσταση στις δημόσιες υπηρεσίες είναι αφόρητη, τόσο για τον άτυχο πολίτη που αναγκαστικά πρέπει να απευθυνθεί σε εκείνες για κάποια υπόθεσή του, αλλά και για τους έντιμους υπαλλήλους, οι οποίοι σε ένα γενικευμένο καθεστώς απαξίωσης, διαφθοράς και εγκατάλειψης προσπαθούν όπως-όπως να κάνουν τη δουλειά τους με συνέπεια.

Η εικόνα, σε όποιον έχει βρεθεί σε κάποια ουρά δημόσιου οργανισμού, προκαλεί μόνο θλίψη: Φωνές, βρωμιά παντού, φάκελοι αρχείων της εποχής του… Όθωνα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές ούτε για δείγμα και άφθονη χαρτούρα, γραφειοκρατία και αναποτελεσματικότητα.

Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την κατάρρευση του κράτους, όσο και αν οι πολιτικάντηδες στα δελτία των οκτώ μας λένε τα δικά τους, οδηγούν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Τι να περιμένει βέβαια κανείς από εκείνους που μας λένε ότι η… πρέσα που πέφτει, λόγω ΔΝΤ, είναι για το καλό μας. Οι άνθρωποι αυτοί νομίζουν ότι η «αξιοπιστία» είναι ένας πλανήτης στον οποίο δεν έχει πάει ούτε ο Μίστερ Σποκ από το Σταρ Τρεκ…

Πόσοι συμπολίτες μας βρίσκονται πλέον ένα βήμα πριν την αυτοδικία επί δικαίων και αδίκων, επειδή το κράτος τους συμπεριφέρεται με σκαιό τρόπο;

Το ερώτημα μάλλον είναι πόσοι ΔΕΝ…

Ακόμα προσλαμβάνουν….

Εδώ ο κόσμος χάνεται και η Βουλή προσλαμβάνει… στενογράφους. Τη μέρα που ο αρμόδιος υπουργός διέψευσε κατηγορηματικά οποιαδήποτε πιθανότητα απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων, ένα ειδησάριο κέντρισε το ενδιαφέρον μου: Ο γραπτός διαγωνισμός -μέσω ΑΣΕΠ- για την πλήρωση 18 θέσεων τακτικού προσωπικού της Βουλής, θα γίνει στις 11 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με την προκήρυξη 1Γ/2010, η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της 22ας Σεπτεμβρίου.

Μέχρι εδώ καλά: Βεβαίως να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας, αν και συνήθως όταν «αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες» λένε ότι δεν θα υπάρξουν περικοπές, τότε ετοιμαστείτε για… τσεκούρι, βεβαίως να γίνουν προσλήψεις και να μειωθεί η ανεργία, έστω και κατά 18 άτομα, ακόμα και αν ένας στους πέντε Έλληνες βρίσκεται στις ουρές του ΟΑΕΔ, ή ακόμα χειρότερα εκτός στατιστικών.

Είναι όμως λογικό να προσλαμβάνονται 18 στενογράφοι, σε περίοδο γενικότερης κατάρρευσης;

Αντιλαμβάνομαι ότι οι μεγάλες αλήθειες που ακούγονται στο ναό της Δημοκρατίας πρέπει να απαθανατιστούν για τις μελλοντικές γενιές, αλλά μήπως θα ήταν φρονιμότερο να γίνουν μετατάξεις από άλλες δημόσιες υπηρεσίες, ή να αξιοποιηθεί η σύγχρονη τεχνολογία; Είμαι σίγουρος ότι οι «γκατζετάκηδες» της κυβέρνησης θα έχουν ακούσει για τα προγράμματα ηλεκτρονικού υπολογιστή που μετατρέπουν τη φωνή σε κείμενο.

Αλίμονο όμως: Αυτή η νοοτροπία δείχνει γιατί βουλιάξαμε και αντί να κοιτάει η εκάστοτε κυβέρνηση το μέλλον μέσα από διαρθρωτικές αλλαγές, καμώνεται ότι τίποτα δεν άλλαξε, ενώ σε λίγο δε θα έχει δανεικά να δώσει μισθούς και συντάξεις.

Αμφιβάλλω...

Τα νέα μέτρα που ανακοινώθηκαν, μέχρι να ακολουθήσουν νεότερα και πριν εκείνα αντικατασταθούν από ολοκαίνουρια και ακόμα πιο δυσβάστακτα μέχρι να τελειώνει το… παραμύθι της εξόδου από το τούνελ, είναι ένα ακόμα χτύπημα στον έτσι κι αλλιώς κατακερματισμένο κοινωνικό ιστό της χώρας. Την ώρα που η ανάπτυξη έχει αρνητικό πρόσημο και οι δομές καταρρέουν σε επίπεδα προ του 1900, κάποιοι επιμένουν να ζουν στο δικό τους κόσμο.

Πολιτικοί, ανεξαρτήτως κομματικής απόχρωσης αλλά με ένα κοινό, ότι είναι κατά την άποψή τους οι κοινωνοί της μιας και μοναδικής Αλήθειας, απαγγέλουν το ποίημά τους, κατηγορώντας τους προηγούμενους, τους προ-προηγούμενους, το λαό που… δεν τους ψήφισε και συνεχίζουν να μην προσφέρουν το παραμικρό για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής για εκατομμύρια πολίτες.

Ακόμα και με τις θριαμβολογίες των πρόσφατων εκλογών, στις οποίες όλοι νίκησαν, αν εξαιρέσουμε βέβαια το γεγονός ότι η αποχή, τα λευκά και τα άκυρα διαμόρφωσαν τελικά μια μειοψηφική… πλειοψηφία, σχεδόν κανείς δε μπήκε στον κόπο να εξηγήσει τι σημαίνουν οι αλλαγές που προωθούνται σε αυτοδιοικητικό επίπεδο. Αντίθετα, οι περισσότεροι επέλεξαν το δρόμο της πόλωσης και των εκβιαστικών διλημμάτων.

Κάποια στιγμή όμως πρέπει επιτέλους να μιλήσουν με ειλικρίνεια, μακριά από μικροκομματικές σκοπιμότητες και να προτείνουν συγκεκριμένες στρατηγικές άμβλυνσης των επιπτώσεων της κρίσης.

Είναι όμως ικανοί για αυτό; Αν κρίνουμε από την απαξίωση της πολιτικής και των φορέων της, αμφιβάλλω.

Τίποτα...

«Κλείδωσαν» λοιπόν τα πρόσθετα μέτρα, τα οποία σημαίνουν επιπλέον επιβαρύνσεις ύψους άνω των 4 δις ευρώ για το 2011, πέραν των 10 περίπου δις που είχαν ήδη προϋπολογιστεί. Οι επικοινωνιακές φούσκες των κάθε λογής αρμοδίων περί μη επιβολής νέων φόρων και επιβαρύνσεων ακυρώθηκαν και… έσκασαν από την πραγματικότητα που αποδεικνύεται σκληρότερη και από τους χειρότερους εφιάλτες μας.

Θλιβερό όμως είναι το παιχνίδι των λέξεων, στο οποίο επιδίδονται καθημερινά και αποδεικνύονται «μανούλες» οι εν Ελλάδι εντεταλμένοι των Βρυξελλών: «Δε θα υπάρξει περαιτέρω μείωση μισθών» λέγανε και οι… τσεκουριές πέφτουν σύννεφο. «Δε θα πληγούν οι χαμηλοσυνταξιούχοι» λένε και ως δια μαγείας διαρρέουν σενάρια περί αύξησης του ΦΠΑ, το οποίο σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι θα ακριβύνει το γιαουρτάκι του παππού με τη σύνταξη των 300 ευρώ. «Εξετάζονται εναλλακτικά σενάρια για την εξίσωση του ΦΠΑ στα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης» λένε και ήδη οι παραγγελίες ενόψει του χειμώνα έχουν σημειώσει πτώση κατά 50% σε σύγκριση με πέρσι.

Το παιχνίδι των λέξεων και των εντυπώσεων, σε ζωντανή μετάδοση από τα δελτία ειδήσεων κάθε βράδι, έχει πλέον αποκτήσει γκροτέσκο χαρακτήρα. Περιμένουμε να ακούσουμε τι θα πει ο κάθε υπουργός και οι παρατρεχάμενοί του, για να δούμε σε λίγες μέρες να γίνεται το ακριβώς αντίθετο, βυθίζοντας την αξιοπιστία της πολιτικής στον Καιάδα του καιροσκοπισμού.

Δυστυχώς, οι θυσίες που επιβάλλονται στους πολίτες της χώρας δε φαίνεται να έχουν συγκεκριμένη στρατηγική, γεγονός που επιτείνει το αίσθημα ματαιότητας και παραίτησης. Αυτό που λείπει είναι ο στόχος, καθώς σερνόμαστε πίσω από τις εξελίξεις. Τι έγινε για τη φοροδιαφυγή και δεν το μάθαμε, εκτός από κάτι λίστες με ονόματα γιατρών και καλλιτεχνών που κυκλοφόρησαν για τα μάτια του κόσμου; Τι έγινε για να στηριχθεί η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις; Τι έγινε για να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και για να παταχθεί η γραφειοκρατία; Τι βελτιώθηκε στη δημόσια Υγεία και Παιδεία;

Η απάντηση έχει έξι γράμματα…

Πότε θα γίνουμε Ινδία;

Το 2004 για πρώτη φορά στην Ινδία έγιναν «άυλες» εκλογές, με τη χρήση δηλαδή ηλεκτρονικών υπολογιστών αντί των.. παραδοσιακών χάρτινων ψηφοδελτίων και φακέλων, στις οποίες συμμετείχαν 380 εκατομμύρια άνθρωποι. Παρόμοια συστήματα «ηλεκτρονικής ψήφου», με ασφαλιστικές δικλίδες που αποκλείουν τη νοθεία, την ταυτοποίηση του ψηφιακού αποτυπώματος του ψηφοφόρου και εγγυώνται άμεσα και έγκυρα αποτελέσματα σχεδόν αμέσως μετά το κλείσιμο της κάλπης, έχουν χρησιμοποιηθεί -σε μικρότερο βαθμό- στη Γαλλία και στις ΗΠΑ.

Καλό θα ήταν να ξεκινήσει ένας διάλογος για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής δημοκρατίας και στη χώρα μας, καθώς τα οφέλη είναι πολλαπλά: Καταρχήν… οικολογικά, αφού δε χρειάζονται πλέον τα χάρτινα ψηφοδέλτια, αλλά και οικονομικά, με τη λειτουργία λιγότερων εκλογικών κέντρων σε όλη τη χώρα και κινητοποίησης ολόκληρου του κρατικού μηχανισμού, γεγονός που δε θα πρέπει να περνάει απαρατήρητο σε περίοδο κατάρρευσης των δημόσιων ταμείων.

Μια άλλη διάσταση αναδεικνύεται επίσης από την αδιαφορία μεγάλου αριθμού ψηφοφόρων, καθώς η αγανάκτηση για την κατάντια της χώρας μας, αλλά και η απαξίωση της πολιτικής που έχει παγιωθεί σε μεγάλη μερίδα των πολιτών, οδηγεί πολλούς στην αποχή.

Ίσως η δυνατότητα ψηφοφορίας από την άνεση του καναπέ, ή του ηλεκτρονικού εκλογικού κέντρου να έφερνε περισσότερους πιο κοντά στη διαδικασία και κυρίως νέους και όσους δεν έχουν τη δυνατότητα μετακίνησης.

Μέχρι να γίνουμε… Ινδία όμως, έχουμε ακόμα να πετάξουμε πολλά εκατομμύρια σε χαρτούρα, πλαστικές κάλπες και κούφιες ελπίδες.

Κερκόπορτα...

Μεθαύριο ο «κυρίαρχος Λαός» καλείται να ψηφίσει στο δεύτερο γύρο των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, τη στιγμή που τα ποσοστά αποχής, τα άκυρα και τα λευκά έφτασαν την περασμένη Κυριακή περίπου στο 50%. Αναμφίβολα μεγάλο το διακύβευμα της κάλπης, καθώς αλλάζει εκ βάθρων το μοντέλο της τοπικής αυτοδιοίκησης, με άμεσες και απτές επιπτώσεις στην καθημερινότητά μας, γεγονός που όμως δεν είναι αρκετό για να οδηγήσει στα εκλογικά τμήματα έναν στους δύο Έλληνες.

Και πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά άλλωστε, όταν η Ελληνική Στατιστική Αρχή ανακοίνωσε τα τελευταία δεδομένα της ανεργίας. Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ο αριθμός των απασχολουμένων ανήλθε σε 4.398.890 άτομα και ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός σε 4.298.958 άτομα, δηλαδή για τον κάθε έναν που έχει την τύχη να έχει δουλειά, αντιστοιχεί ένας άνεργος. Απελπιστικά είναι τα νούμερα για τους νέους, καθώς το 30,4% στις ηλικίες από 15 μέχρι 24, παραμένει χωρίς δουλειά.

Όταν ένα κράτος αδυνατεί να προσφέρει στους πολίτες του τα στοιχειώδη, όπως το δικαίωμα στην εργασία και την αξιοπρεπή διαβίωση, δε θα πρέπει να μας εκπλήσσει η απαξίωση της πολιτικής και η αδιαφορία μεγάλου ποσοστού συνανθρώπων μας για τις εκλογές.

Αυτό όμως είναι και το πιο επικίνδυνο: Όταν πάψουμε να πιστεύουμε ότι υπάρχουν λύσεις, μέσα από θεσμοθετημένες διαδικασίες, τότε ανοίγει η κερκόπορτα για κάθε είδους ακρότητα.

Η ουσία των εκλογών χάθηκε στην κάλπη...

Την ώρα που θα διαβάζετε αυτές τις γραμμές, θα έχετε ήδη ακούσει όλα τα κόμματα να λένε ότι είναι οι νικητές της κάλπης. Η αναγωγή του αποτελέσματος των αυτοδιοικητικών εκλογών σε εθνικό και κομματικό επίπεδο, σίγουρα δίνει κάποια μηνύματα και επιδέχεται ποικίλων ερμηνειών, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός, αμφίβολο είναι όμως πόσο επηρεάζει την καθημερινότητα των πολιτών.

Το ότι το διακύβευμα της αναμέτρησης αυτής δεν περιχαρακώνεται σε εκβιαστικά διλήμματα, θριαμβολογίες και αναθέματα όμως, ελάχιστα απασχόλησε την κεντρική πολιτική σκηνή και τους πρωταγωνιστές της.

Με τα νέα δεδομένα, οι δεκατρείς περιφερειάρχες θα αποκτήσουν τις αρμοδιότητες «μικρών πρωθυπουργών» και οι δήμαρχοι θα αναλάβουν την ευθύνη διοίκησης των ευρύτερων δήμων που προέκυψαν από τη συγχώνευση άλλων μικρότερων. Το αν θα λειτουργήσει βέβαια στην πράξη το νέο μοντέλο διοίκησης, προς όφελος των πολιτών, θα φανεί στο εγγύς μέλλον.

Αυτό σημαίνει ότι χρονίζοντα προβλήματα που προέκυπταν λόγω της πολυδιάσπασης αρμοδιοτήτων και της αδυναμίας παρέμβασης, θεωρητικά θα λυθούν, ή θα είναι πιο απλή η διαχείρισή τους.

Σε πόσες περιπτώσεις όμως δόθηκε έμφαση στο πρόγραμμα, τις δεσμεύσεις και τους στόχους των νέων τοπικών αρχόντων; Αυτά που θα έπρεπε να απασχολούν όλους μας, καθώς οι διαφορές -αν προκύψουν- θα είναι σε επίπεδο γειτονιάς και καθημερινότητας, φαίνεται ότι δεν είχαν και μεγάλη απήχηση στους ψηφοφόρους, όπως καταδεικνύουν τα ποσοστά αποχής.

Αυτό είναι και ένα δείγμα αποτυχίας του συστήματος, το οποίο περιθωριοποιεί ένα σεβαστό μέρος των πολιτών της χώρας μας.

Οι εκλογές μας στέλνουν... ταμείο

Αν είστε ακόμα και την ύστατη στιγμή αναποφάσιστοι για το αν θα πάτε να ψηφίσετε, ή ποιον εκλεκτό θα επιλέξετε, προλαβαίνετε μέχρι τις 12 το μεσημέρι της Κυριακής να στρογγυλοκαθήσετε μπροστά στις οθόνες σας πίνοντας τον καφέ σας και να διαλέξετε τον υποψήφιο που θα γεμίσει το πορτοφόλι σας με ευρώ, κερδίζοντας τις εκλογές.

Μπορεί να μας έχουν γονατίσει οι έκτακτοι φόροι, οι περικοπές των μισθών και των συντάξεων και να μη βλέπουμε άσπρη μέρα, η πολιτική και οι πολιτικοί όμως μάς δίνουν το δικαίωμα… να ρεφάρουμε για το τσεκούρι που μας ρίχνουν, για το καλό μας βεβαίως-βεβαίως, με κάθε ευκαιρία. Με ποιο τρόπο; Μα, με το να στοιχηματίσουμε σε φαβορί, αουτσάιντερ και εκπλήξεις ανάμεσα σε εκατοντάδες υποψήφιους «σωτήρες» σε όλη τη χώρα. Δεκάδες εταιρείες διαδικτυακού τζόγου στέλνουν στο «ταμείο» ή -μακριά από μας- στον «κουβά» όσους αποφασίσουν να επενδύσουν τα τελευταία ευρώ της τσέπης τους στοιχηματίζοντας υπέρ ή κατά των… Μαυρογιαλούρων που ζητούν τη ψήφο μας.

Μπορεί το διαδικτυακό στοίχημα να είναι παράνομο στη χώρα μας, αλλά οι ενδοιασμοί κάμπτονται από τις ελκυστικές αποδόσεις και τη δυνατότητα πολλαπλού τζογαρίσματος στα.. καθαρόαιμα που έρχονται να μας λυτρώσουν για μια ακόμα φορά. Για κάθε ευρώ που θα ποντάρετε, για παράδειγμα, στην υποψηφιότητα του κ. Δημαρά, θα εισπράξετε 1,20 εφόσον κερδίσει, ενώ αν έχετε… έμπνευση και αποφασίσετε να τα… σπρώξετε στον κ. Κικίλια, το κάθε ευρώ σας θα δεκαπλασιαστεί!

Εκτός όμως από τους νικητές, μπορείτε να ποντάρετε στην ποσοστιαία διαφορά, στον αριθμό των ψήφων, στο ποσοστό αποχής, ακόμα και στη διαφορά ψήφων μεταξύ των υποψηφίων.

Μια γύρα στους διάφορους ευυπόληπτους -αν και παράνομους- μπούκηδες, αρκεί για να πάρετε μια γεύση: Καλύτεροι και από τους επαγγελματίες δημοσκόπους, έχουν σαφή εικόνα ακόμα και για τον πιο απομακρυσμένο δήμο της χώρας και δίνουν ποσοστά που υπόσχονται… τρελά κέρδη στους τολμηρούς τζογαδόρους.

Αλίμονο όμως: Και οι εταιρείες αυτές -όπως κάθε άλλη που σέβεται τον εαυτό της- αποσκοπούν στο κέρδος, άρα θέλουν να μειώσουν τις πιθανότητες να τινάξει τη μπάνκα κάποιο αουτσάιντερ κουτσάλογο που θα κερδίσει από το… πουθενά τις εκλογές, ρίχνοντας… γκάζι στην τελική ευθεία.

Αν πάλι είστε «μυρωδιάς» κατά το κοινώς λεγόμενο, ή άσχετος όπως λέγεται κόσμια, μην ανησυχείτε: Και για σας έχει ο μπαξές, απλά ακολουθήστε τα λεφτά, ή απλά τις ασφαλέστερες αποδόσεις. Μπορεί έτσι να μην κερδίσετε εκατομμύρια, το κομπόδεμά σας πάντως θα το αυξήσετε, έστω και κατά μερικά ευρώ.
Οπότε, αν ακούτε πολιτικούς να τάζουν τελευταία στιγμή γεφύρια στην έρημο, χτένες για τους φαλακρούς και χρυσά κουτάλια για τους φαφούτηδες, μη γυρίζετε το κεφάλι σας αλλού, γιατί μπορεί να μαζέψουν αρκετά ψηφαλάκια για να ανατρέψουν τα προγνωστικά και να τινάξουν τη μπάνκα στον αέρα, δίνοντας σας έτσι ένα σεβαστό κομπόδεμα, αν είχατε την έμπνευση να ποντάρετε το… μαρούλι στο όνομά τους.

Αυτό είναι και το μεγαλείο της Δημοκρατίας: Είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε όχι απλά αυτόν που θεωρούμε ικανότερο, αλλά πολύ περισσότερο εκείνον που θα… στάξει ευρουλάκια στον κόρφο μας, απλά και μόνο με τη νίκη του στις εκλογές. Εμπρός λοιπόν! Βουρ στους υπολογιστές, κλικάρετε, ποντάρετε και περιμένετε το Λαό να μιλήσει, την ετυμηγορία της κάλπης και άλλα πολυφορεμένα εκλογικά κλισέ.

ΤΑ ΠΙΟ ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΑ ΣΤΟΙΧΗΜΑΤΑ

Ο Καναδός Μπράιν Ζέμπικ κέρδισε 100 χιλιάδες δολάρια με έναν κάπως… ανορθόδοξο τρόπο. Ο εκκεντρικός τζογαδόρος έβαλε στοίχημα ότι θα εμφύτευε στον εαυτό του (!) ένα ζεύγος σιλικονάτων στηθών και θα τα διατηρούσε για ένα ολόκληρο χρόνο το 1997. Τελικά, αποφάσισε να τα κρατήσει μέχρι και σήμερα, καθώς τα… παρουσιάζει σε διάφορες εκδηλώσεις κερδίζοντας και άλλα στοιχήματα, ενώ τσέπωσε και 10 χιλιάδες δολάρια, μένοντας για ένα μήνα σε δημόσια ουρητήρια.

Το 2007 ο Ρώσος Αντρέι Καρπόφ στοιχημάτισε τη… γυναίκα του στο πόκερ και -ευτυχώς ή δυστυχώς για τον ίδιο, δεν το γνωρίζουμε- την έχασε. Το χειρότερο είναι ότι η ίδια ερωτεύτηκε τον νικητή και χώρισε από τον Καρπόφ, ο οποίος διέψευσε το ρητό που θέλει όποιον χάνει στα χαρτιά να κερδίζει στην αγάπη.

Αθήνα-Καμπούλ 1-0

Μετά τον προεκλογικό «βομβαρδισμό» ανεύθυνων δηλώσεων και διχαστικών διλημμάτων, τα οποία συντέλεσαν στο να εδραιωθεί το κλίμα πολιτικής αστάθειας, όπως φάνηκε και από την αντίδραση των διεθνών αγορών, είχαμε και τις πραγματικές βόμβες που έδωσαν τον τόνο στα διεθνή ΜΜΕ: «Η Ελλάδα είναι μια χώρα υπό κατάρρευση και εκρηκτικοί μηχανισμοί μπορεί να βρεθούν σε κάθε στενό, σε κάθε γραμματοκιβώτιο». Δε θα ασχοληθώ με τα σενάρια συνομωσίας που τόσο μας αρέσουν, με τους «μοχθηρούς ξένους» που θέλουν το κακό μας και μας δυσφημούν, άλλωστε μόνοι μας τα καταφέρνουμε πολύ καλύτερα. Μέχρι να αποδειχθεί άλλωστε ποιοι και για ποιο λόγο έστελναν φακέλους-βόμβες, θα έχουν περάσει και οι εκλογές.

Μέσα στον αχό των ελεγχόμενων και μη εκρήξεων όμως, χάνεται και η ουσία των αυτοδιοικητικών εκλογών: Ποιο είναι το διακύβευμα, τι θα αλλάξει στις ζωές μας, τι σημαίνει το νέο μοντέλο διοίκησης των τοπικών κοινωνιών. Η κυνική προσέγγιση υποστηρίζει ότι «αν άλλαζε κάτι με τις εκλογές, θα ήταν παράνομες». Και όμως, οι δημοτικές αρχές -στη θεωρία- θα αποκτήσουν πολύ περισσότερες αρμοδιότητες σε σύγκριση με το παρελθόν. Η αποκέντρωση -πάλι στη θεωρία- θα λειτουργήσει προς όφελος του πολίτη, διευκολύνοντάς τον στην καθημερινότητά του.

Δεν έχουμε όμως χρόνο να ασχοληθούμε με αυτά, γιατί κολλημένοι μπροστά στις τηλεοράσεις μας ακούμε για μπαμ και μπουμ και νομίζουμε ότι αν ανοίξουμε τις πόρτες μας θα βγούμε στους δρόμους της… Καμπούλ.

Η συλλογική θλίψη

Όταν περπατώ στους δρόμους της πόλης, μού αρέσει να περιεργάζομαι τους συνανθρώπους μου. Δε βλέπω πουθενά χαμογελαστά πρόσωπα. Στις στάσεις των λεωφορείων, σκυθρωποί και σκυφτοί οι περισσότεροι προσπαθούν να προστατευθούν από το κρύο και τις μαύρες σκέψεις που φέρνει στο νου η κατάρρευση όσων μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε δεδομένα.

Με αφορμή την επέτειο του «ΟΧΙ» σκέφτηκα ότι εμείς ανήκουμε στη γενιά του «ΝΑΙ». Σε μια εξαιρετική συνέντευξη που παραχώρησε στην ιστοσελίδα in.gr ο Απόστολος Σάντας, ο οποίος μαζί με το Μανώλη Γλέζο κατέβασε τη χιτλερική σβάστικα από την Ακρόπολη το 1941, σημείωσε μεταξύ άλλων ότι ζούμε «σε μια ελεύθερη αλλά όχι ανεξάρτητη Ελλάδα», θέλοντας με αυτό τον τρόπο να καταδείξει ότι η χώρα μας είναι δέσμια οικονομικών και γεωπολιτικών επιδιώξεων των «φίλων» μας ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού.

Δυστυχώς, αυτή είναι η αλήθεια: Στο όνομα της δημοσιονομικής προσαρμογής, της μείωσης του ελλείμματος και του… ευρύτερου συνετισμού μας, απεμπολούμε κεκτημένα,τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Από τις φοροεπιδρομές του οικονομικού επιτελείου στα πετσοκομμένα εισοδήματά μας, μέχρι τις συμφωνίες πίσω από κλειστές πόρτες για τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, συνήθως ερήμην μας.

Χωρίς όραμα και πραγματικές τομές στις παθογένειες δεκαετιών, θα είμαστε μόνιμα θύματα της συλλογικής κατάθλιψης που προκαλεί η παρακμή μιας κοινωνίας που πριν από 70 χρόνια όρθωσε το ανάστημά της σε έναν παντοδύναμο εχθρό.

Της Βόρειας Κορέας το ανάγνωσμα...

Οι εκλογές πλησιάζουν, τα εκβιαστικά διλήμματα έρχονται και ήδη αποκτούν κυρίαρχη θέση στην επιχειρηματολογία των πολιτικών. Οι περισσότεροι κομματάρχες και επίδοξοι… σωτήρες μας κάνουν σαν να μην έχει πέσει στο κεφάλι μας το Μνημόνιο, η εργασιακή ανασφάλεια, η κατάντια της δημόσιας υγείας και εκπαίδευσης. Λες και ζούμε σε άλλη χώρα και πιστεύουμε -ακόμα- ότι θα μας σώσουν οι ίδιοι που μας χαντάκωσαν. Λογικό είναι. Αφού παραμυθιαζόμαστε από τις χάντρες και τα καθρεφτάκια που μας κομίζουν πριν από κάθε εκλογική αναμέτρηση, καλά μας κάνουν. Αφού ακόμα πιστεύουμε ότι το σύστημα που ευθύνεται για την κατάρρευση της κοινωνίας μας είναι το ίδιο που θα μας οδηγήσει σε… νέες δόξες, είμαστε άξιοι της μοίρας μας.

Στο πλαίσιο αυτό είδαμε χθες το βράδυ και τον… κλαυσίγελο του πρωθυπουργικού τηλεδιαγγέλματος: Στα πρότυπα της Βόρειας Κορέας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος γίνεται συντονιστής της… τηλεδημοκρατίας και οι υπόλοιποι μένουμε με την απορία του τι εξυπηρετεί ένα τέτοιο επικοινωνιακό σόου, στα πρότυπα των ριάλιτι σκουπιδιών που έχουν κατακλύσει τις μικρές μας οθόνες.

Έτσι, για πολλούς φαίνεται ότι μόνη διέξοδος είναι η αποχή από τις κάλπες, ως έκφραση διαμαρτυρίας και αγανάκτησης. Η ιστορία όμως δε γράφεται από τους απόντες. Ακόμα και αν το ποσοστό της αποχής ξεπεράσει το 40%, κάποιοι θα εκλεγούν και θα ελέγχουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με το παρελθόν, την καθημερινότητα στις γειτονιές μας. Είμαστε προετοιμασμένοι γι αυτό;

Η χαμένη ευκαιρία

Την ώρα που η χώρα και οι πολίτες της χρειάζονται μέτρα και διαρθρωτικές αλλαγές για την τόνωση της ανάπτυξης, μια ακόμα ευκαιρία -πιθανότατα η τελευταία- χάνεται. Δυστυχώς και αυτή η κυβέρνηση αποδεικνύεται διαχειρίστρια πολιτικού χρόνου, κινείται δηλαδή με μόνο γνώμονα τις εκλογές και το αποτέλεσμα αυτών. Μπορεί ο πρωθυπουργός να ισχυρίζεται ότι δεν τον ενδιαφέρει δεύτερη θητεία, αλλά δε φαίνεται να ενστερνίζονται την άποψή του κορυφαίοι κυβερνητικοί παράγοντες, οι οποίοι πάση θυσία θέλουν να μείνουν αγκιστρωμένοι στις καρέκλες τους, όπως άλλωστε και οι προηγούμενοι από αυτούς.

Η πολιτική στην Ελλάδα έχει δυστυχώς καταντήσει ένα πελατειακό μόρφωμα, ένα ατελείωτο δούναι και λαβείν, όπου οι περισσότεροι κινούνται ιδιοτελώς και με αντιπαροχή μερικά ψίχουλα, χαρίζουν εδώ κι εκεί την ψήφο τους. Είναι ένας από τους λόγους που η πολιτική έχει γίνει συνώνυμο της διαφθοράς, του βολέματος και της αναξιοκρατίας, γεγονός που απωθεί ολοένα και περισσότερους Έλληνες και κυρίως τη νέα γενιά. Αυτό είναι και το πιο επικίνδυνο, γιατί η απαξίωση της πολιτικής, γεννάει το μίσος και τις ακραίες απόψεις.

Σε ένα κλίμα κατάρρευσης και χρεοκοπίας, θα περίμενε κανείς την κυβέρνηση να είναι πιο τολμηρή στη λήψη ουσιαστικών μέτρων… χθες. Όταν όμως το μόνο που βλέπουμε είναι περισσότεροι φόροι και ακούμε ως μόνιμο άλλοθι ότι φταίνε οι «κακοί από τις Βρυξέλλες» που μας κυβερνούν με… τηλεκοντρόλ, τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας που δεν αντιδρούμε.

Κάντο όπως ο... Καντονά

Την ώρα που το κράτος πνέει τα λοίσθια, παρασέρνοντας στην κατάρρευση και τους άμοιρους υπηκόους του, οι αντιδράσεις όσων πλήττονται από τα πρωτοφανούς σκληρότητας μέτρα είναι ακόμα αναιμικές. Όλα έχουν βέβαια την εξήγησή τους: Καταρχήν, η κοινωνία μας είναι ένα συνονθύλευμα αντικρουόμενων συμφερόντων. Η έννοια της ομογενοποίησης δεν υφίσταται: Συντεχνίες και ομάδες κοιτάζουν -μάταια- να διασφαλίσουν ό,τι μπορεί να περισωθεί τις τελευταίες μέρες της… Πομπηίας.

Τα προβλήματα του γείτονα φαίνονται ακόμα μια ξένη υπόθεση, μέχρι να χτυπήσει το «κακό» την πόρτα μας, με τη μορφή της ανεργίας, της απώλειας εισοδήματος και της κατάργησης κεκτημένων δεκαετιών. Παράλληλα, η ένταση και η ταχύτητα με την οποία ανατράπηκε η καθημερινότητά μας, έχει αφήσει πολλούς εμβρόντητους. Την ίδια στιγμή, η αντίληψη ότι η αντίδραση στην ισοπέδωση θα είναι βίαια, ασύμμετρη και εν τέλει αναποτελεσματική οδηγεί πολλούς στην αδράνεια.

Μια πρωτότυπη πρόταση όμως εκφράστηκε από τον παλαίμαχο ποδοσφαιριστή Ερίκ Καντονά, γνωστό για την αντισυμβατική του προσωπικότητα, η οποία συνοψίζεται στο εξής: «Οι τράπεζες κλέβουν τον κόσμο, το σύστημα βασίζεται σε αυτές και επομένως μπορεί να ανατραπεί μέσω εκείνων. Με ποιο τρόπο; Αν εκατομμύρια άνθρωποι, αντί να κάνουν απεργίες και πορείες, απλά πήγαιναν στις τράπεζες και έκαναν ανάληψη των καταθέσεών τους, το σύστημα θα κατέρρεε. Η επανάσταση είναι απλή».

Το ερώτημα βέβαια στα καθ’ημάς είναι πόσοι Έλληνες έχουν ακόμα «κομπόδεμα» στις τράπεζες, όταν λείπουν ακόμα και τα ελάχιστα, για τη στοιχειωδώς αξιοπρεπή επιβίωση;

Πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι

To IKA δια εντεταλμένου υπαλλήλου του προτρέπει με… πρωτοκολλημένη επιστολή όσους πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη να υποστούν ακρωτηριασμό, αντί να τους χορηγήσει τα ειδικά παπούτσια, λόγω -λέει- κόστους. Δε θα ασχοληθώ περισσότερο με την απανθρωπιά και την αναισθησία που δείχνουν κάποιοι καρεκλοκένταυροι που βλέπουν τα πάντα υπό το πρίσμα λογιστικών πράξεων και λένε ευθέως στους ασθενείς ότι «αφού θα σου κόψουν το πόδι, τι τις θέλεις τις θεραπείες», αφού ήδη η κατακραυγή υπήρξε γενικευμένη.

Μια απλοϊκή προσέγγιση θα ήταν η εξής: Αν ισχύει το «πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι», γιατί δεν εφαρμόζεται η ίδια φόρμουλα και για τους επίορκους δημόσιους λειτουργούς, τους γιατρούς, τους πολιτικούς και όλους όσοι πλουτίζουν εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, ή έχουν οδηγήσει τη χώρα στη σημερινή της κατάντια;

Προσοχή όμως, γιατί τα όρια είναι δυσδιάκριτα: Όταν την επαύριο της Μικρασιατικής Καταστροφής οδηγήθηκαν στο απόσπασμα οι «έξι», τίποτα δεν άλλαξε στη δομή του κράτους, απλά ικανοποιήθηκε το «λαϊκό αίσθημα» που απαιτούσε να ξεπλυθεί η τραγωδία με το αίμα κάποιων που περισσότερο λειτούργησαν ως αποδιοπομπαίοι τράγοι.

Εδώ δε χρειάζονται ειδικά δικαστήρια, οχλοκρατία και γκιλοτίνες, όπως ζητούν πολλοί, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Αντιθέτως, πρέπει να ξαναανακαλύψουμε την ανθρωπιά μας, τη δύναμη των ανθρώπινων σχέσεων και την εντιμότητα, τα χαρακτηριστικά δηλαδή των πολιτών κάθε ευνομούμενης πολιτείας, τα οποία στις μέρες μας είναι τόσο δυσεύρετα.

Οι σφογγοκωλάριοι

Το ελληνικό κέντρο καταναλωτών παρουσίασε χθες μια σύγκριση τιμών σε 260 προϊόντα ευρείας κατανάλωσης και υπηρεσίες, σύμφωνα με την οποία προκύπτουν αυξήσεις μέχρι και 39,58% μέσα σε ένα χρόνο. Όταν μετά τον πρόσφατο «ανασχηματισμό του μεσονυχτίου» ανέλαβε ο νέος υπουργός Ανταγωνιστικότητας, άρχισαν οι δηλώσεις ότι θα παταχθεί η ακρίβεια και άλλα παρόμοια ασόβαρα και κούφια λόγια που λίγοι πια πιστεύουν και πολλοί εξοργίζονται όταν τα ακούν.

Έχουμε και λέμε: Καύσιμα αυτοκινήτου +32,9%, τέλη κυκλοφορίας και διόδια 28,74%, νοσοκομεία και κλινικές +8,81%, στέγαση +8,09%, τσιγάρα +19,8% και νωπά λαχανικά +16,02%. Αυτά είναι μόνο λίγα από τα προϊόντα που χτύπησαν «κόκκινο», την ίδια ώρα που οι εντεταλμένοι ντόπιοι σφογγοκωλάριοι των Βρυξελλών επιβάλλουν νέα μέτρα που πνίγουν κάθε ελπίδα ανάνηψης της χώρας και τη βυθίζουν στο τέλμα της… αρνητικής ανάπτυξης, όπως εύσχημα αποκαλούν την κατάρρευση των πάντων.

Αλλά και η φαρσοκωμωδία της μετονομασίας των υπουργείων είχε τελικά νόημα: Το υπουργείο Ανταγωνιστικότητας είναι ανίκανο να παρέμβει ουσιαστικά, στην ασυδοσία της αγοράς, στην παντελή έλλειψη αξιόπιστων ελεγκτικών μηχανισμών και στην αποθράσυνση των κάθε λογής μεσαζόντων που φορτώνουν τις τιμές, λες και ζούμε σε μια χώρα που οι μισθοί είναι παχυλοί, ενώ επιβιώνουμε εδώ που οι …πορτοκαλέες είναι φαιδρές. Παρακολουθεί όμως τις τιμές να παίρνουν την ανιούσα και τους επιτήδειους κερδοσκόπους να… ανταγωνίζονται ποιος θα βγάλει το μεγαλύτερο κέρδος εις βάρος του κοσμάκη. Μάλλον για αυτό τα λαμπρά μυαλά που μας κυβερνάνε αποφασίσανε να ονομάσουν το υπουργείο… «Ανταγωνιστικότητας».

Διυλίζοντας… κουνούπια

Η απόφαση του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης να προχωρήσει με την περαίωση εκατομμυρίων ανέλεγκτων χρήσεων η οποία ψηφίζεται αύριο, αποτελεί στην ουσία ακόμα μια κραυγαλέα δημόσια ομολογία ανικανότητας και κακοδιοίκησης του κράτους. Μαζί με τους μικροοφειλέτες, τα «κουνούπια» δηλαδή, θα «καθαρίσουν» και όλοι εκείνοι που συστηματικά φοροδιαφεύγουν, ή όπως κομψότερα ονομάζεται… φοροαποφεύγουν και ζημιώνουν το Δημόσιο, δηλαδή όλους μας, με δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Παράλληλα στέλνει και ένα σαφές και βροντερό μήνυμα προς όλους όσοι ήταν συνεπείς στα φορολογικά τους: «Φουκαράδες, είστε κορόιδα που πληρώνετε». Το ότι το κράτος είναι ένα δυσλειτουργικό και γραφειοκρατικό μόρφωμα που προσπαθεί με κάθε τρόπο να βλάψει τους άμοιρους υπηκόους του δεν είναι είδηση. Όλοι το ξέρουν και ακόμα χειρότερα όλοι έχουν μια δυσάρεστη εμπειρία να διηγηθούν από την τραυματική σχέση τους με αυτό. Όλοι βέβαια πλην των «έξυπνων» που αξιοποιούν την ανεπάρκειά του, ώστε να αποκομίσουν κέρδη με κάθε τρόπο. Αυτούς επιβραβεύει η κυβέρνηση, όπως κάνανε και οι προηγούμενες, όπως θα κάνουν πιθανότατα και οι επόμενες.

Αφήνω στην άκρη τις φωνές διαμαρτυρίας κάποιων κυβερνητικών βουλευτών, γιατί φαίνεται τουλάχιστον υποκριτικό να λέει κάποιος ότι διαφωνεί, αλλά τελικά θα υπερψηφίσει το νομοσχέδιο. Άραγε, θα μπορούσε κάποιος πολίτης να πει ότι διαφωνεί με τις φορολογικές επιβαρύνσεις και δεν πληρώνει; Αμέσως θα έμπαινε σε όλα τα μαύρα κατάστιχα του κράτους και θα κινδύνευε με κάθε λογής τιμωρία.

Δυστυχώς όμως, αυτό είναι το κράτος: Μια κακόγουστη φάρσα με τραγικούς πρωταγωνιστές όλους τους συνεπείς πολίτες.

Χειμερινός… καύσωνας

Η ανεργία δεν είναι αριθμοί και στατιστικές. Είναι προσωπική τραγωδία που στιγματίζει ανθρώπους και τις οικογένειές τους. Είναι απελπισία, σαράκι και βίαιη απώλεια στο δικαίωμα της αξιοπρέπειας.

«Η έκρηξη της ανεργίας θα προκαλέσει κοινωνικές αναταραχές εκτός των θεσμοθετημένων διαδικασιών», αναφέρει σε συνέντευξή του στο Reuters ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ Γιάννης Παναγόπουλος. Η διαπίστωση αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει τους χειρότερους φόβους όλων όσοι απαρτίζουν το «σύστημα», εντός ή εκτός εισαγωγικών, ότι δηλαδή το αύριο δεν επιφυλάσσει απλά απεργίες, πορείες και άλλες αντίστοιχες μορφές διαμαρτυρίας, αλλά πολύ περισσότερο φαινόμενα που θα θυμίζουν την εξέγερση του Δεκεμβρίου του 2008, μετά τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, όταν η Αθήνα κυρίως, αλλά και άλλες πόλεις, είχαν αφεθεί στο έλεος λεηλασιών και καταστροφών.

Πέρα όμως από τις διαπιστώσεις, η ανεργία έχει λάβει εφιαλτικές διαστάσεις και διέξοδος ελπίδας δε φαίνεται πουθενά. Η πάλαι ποτέ μεσαία τάξη εξωθείται ταχύτατα προς τη φτώχεια, χάνοντας κεκτημένα που μέχρι χθες θεωρούνταν αυτονόητα. Σε λίγα χρόνια, αν τα πράγματα συνεχίσουν έτσι, θα είμαστε όπως η Ινδία, όπου μια κάστα μερικών χιλιάδων ζάμπλουτων ζει στη χλιδή και εκατοντάδες εκατομμύρια πάμπτωχοι δεν έχουν στον ήλιο μοίρα.

Όλοι προβλέπουν ότι ο χειμώνας θα είναι καυτός. Το κακό όμως είναι ότι κανείς, από εκείνους που θα έπρεπε να βρουν διέξοδο και όραμα για την κατακερματισμένη κοινωνία μας, κάνει κάτι γι αυτό. Έτσι θα έρθει η στιγμή που όσοι δεν έχουν πια τίποτα να χάσουν, θα βγουν στους δρόμους και θα ξεσπάσουν κατά δικαίων και αδίκων.

Oria Shipwreck Ναυάγιο Όρια

Το ναυάγιο του ατμόπλοιου «Όρια» στο Γαϊδουρονήσι, μια τραγωδία στα σκοτεινά χρόνια της Κατοχής το Φεβρουάριο του 1944, η οποία είχε σχεδόν τριπλάσιο αριθμό θυμάτων σε σύγκριση με τον Τιτανικό, έχει μείνει ξεχασμένη στα συρτάρια της Ιστορίας. Λίγοι γνωρίζουν ότι περισσότεροι από 4.000 Ιταλοί αιχμάλωτοι βρήκαν τραγικό θάνατο στο Σαρωνικό Κόλπο, όταν -σύμφωνα με την πιο αποδεκτή εκδοχή- το επιταγμένο από τους Γερμανούς ατμόπλοιο προσέκρουσε λόγω ναυτικού σφάλματος και κακοκαιρίας στη βραχονησίδα Γαϊδουρονήσι, γνωστή και ως νήσος Πάτροκλος, κοντά στο Σούνιο, ανατράπηκε και στη συνέχεια βυθίστηκε, αν και όχι πριν περάσουν σχεδόν δύο μερόνυχτα, παρασέρνοντας στον υγρό τάφο και την ιστορική λήθη μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τους χιλιάδες άτυχους Ιταλούς στρατιώτες που βρίσκονταν στα αμπάρια του πλοίου.

«Από το 1996 είχα πληροφορίες για κάποιους ψαράδες που έπιαναν στα δίχτυα τους καραβάνες και άλλο πολεμικό υλικό από ένα άγνωστο ναυάγιο νοτιοανατολικά του Πάτροκλου και σε συνδυασμό με τις αναφορές ενός παλιού δύτη που είχε περιγράψει ένα τόπο συντριμμιών στην ίδια περιοχή, ξεκινήσαμε έρευνες το 1999», αναφέρει στον «Ε.Τ.» ο κ. Αριστοτέλης Ζερβούδης, επαγγελματίας αυτοδύτης και ιστορικός, ο οποίος εδώ και 10 περίπου χρόνια ακολουθεί το νήμα της τραγικής αυτής καταστροφής και συμπληρώνει: «Ακόμα και σήμερα μετά από μια δεκαετία ενασχόλησης με το ναυάγιο, την ταυτοποίησή του και δεκάδες καταδύσεις σε αυτό, είναι αδύνατον να συνειδητοποιήσω το μέγεθος της τραγωδίας, απλά ο αριθμός 4.115 νεκροί είναι εξωπραγματικός!» 

Ο κ. Ζερβούδης δε μπορεί να μείνει ασυγκίνητος από την ανθρωπιστική διάσταση της καταστροφής και ελπίζει ότι σύντομα θα δικαιωθούν και οι οικογένειες των αδικοχαμένων αιχμαλώτων: «Εκτός από τη λύπη που αισθάνομαι για την ανείπωτη αυτή τραγωδία, θέλω να ικανοποιηθούν επιτέλους οι οικογένειες των αγνοουμένων, τα παιδιά τους, οι γυναίκες τους, οι οποίοι ακόμα περιμένουν τους δικούς τους να γυρίσουν και σε διαβεβαιώνω ότι είναι πολλοί».

Ο κ. Δημήτρης Γκαλών, ιστορικός μουσικολόγος και ερασιτέχνης αυτοδύτης, καταθέτει στον «Ε.Τ.» τα αποτελέσματα των ερευνών του μετά από κοπιώδη αναζήτηση στα αρχεία της εποχής: «Σύμφωνα με τις πρώτες γερμανικές καταγραφές σώθηκαν από το προσαραγμένο πλοίο, το οποίο συνέχισε να προσκρούει στα βράχια, ωθούμενο από τα κύματα και τον άνεμο, ο Νορβηγός καπετάνιος και 14 Γερμανοί στρατιώτες. Σύμφωνα με τις μετέπειτα ιταλικές πηγές σώθηκαν 21 Ιταλοί αιχμάλωτοι, 6 Γερμανοί στρατιώτες και ένας Έλληνας ναυτικός, μέλος του πληρώματος. Οι 4.100 περίπου Ιταλοί αιχμάλωτοι, οι υπόλοιποι Γερμανοί στρατιώτες και το πλήρωμα του «Όρια», χάθηκαν για πάντα στα νερά του Αιγαίου. Για μήνες η θάλασσα ξέβραζε στις γύρω ακτές σώματα πνιγμένων. Ένα μέρος της ιταλικής στρατιάς των Δωδεκανήσων, η οποία παραδόθηκε στον γερμανικό στρατό μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το φθινόπωρο του 1943, έμελλε να χαθεί τραγικά, αφήνοντας τα τελευταία της υπολείμματα στον ελληνικό βυθό».

Τι προκάλεσε το ναυάγιο;

Η καταχώρηση του πλοιάρχου Χάινριχ Ρόλμαν, της γερμανικής Ναυτικής Διοίκησης Αττικής στο Πολεμικό Ημερολόγιο της μονάδας, της 13ης Φεβρουαρίου 1944, την επαύριο δηλαδή του ναυαγίου, αναφέρει ότι «μία νηοπομπή αποτελούμενη από τα πλοία ΤΑ 16, ΤΑ 17, ΤΑ 19, και το ατμόπλοιο Όρια, με 4.000 περίπου Ιταλούς αιχμαλώτους από την Ρόδο, πέρασε το Σούνιο. Ενώ τα συνοδευτικά πλοία πάλευαν ενάντια στην καταιγίδα και στον δυνατό κυματισμό, το Όρια προσάραξε στο Γαϊδουρονήσι. Πολύ υψηλές ανθρώπινες απώλειες. Προς το παρόν δεν μπορεί να σταλεί βοήθεια, λόγω του ασυνήθιστου πολύ μεγάλου κυματισμού».

Ο μεγάλος αριθμός των θυμάτων, αλλά και η φύση του ναυαγίου, ανάγκασαν τη γερμανική στρατιωτική διοίκηση να πραγματοποιήσει ανακρίσεις, ώστε να εξεταστούν τα αίτια της πολύνεκρης καταστροφής. Το πόρισμα κατέληξε ότι υπεύθυνες ήταν οι κακές καιρικές συνθήκες, αλλά και η λανθασμένη εκτίμηση του Μπιάρνε Ρασμούσεν, Νορβηγού καπετάνιου του πλοίου, καθώς και η αδυναμία άμεσης αποστολής ναυαγοσωστικών σκαφών, τα οποία θα μπορούσαν να απεγκλωβίσουν κάποιους από τους επιζώντες που βρίσκονταν στα «σωθικά» του αναποδογυρισμένου «΄Ορια». 

Μια άλλη εκδοχή, η οποία όμως δεν επιβεβαιώνεται από ανεξάρτητες πηγές, αναφέρει πως το πλοίο είτε προσέκρουσε σε νάρκη που είχε ξεφύγει από το αγκυροβόλιό της, είτε χτυπήθηκε από τορπίλη υποβρυχίου. «Πιστεύω πως δεν υπήρξε δόλος από την πλευρά του γερμανικού στρατού κατοχής σε σχέση με το γεγονός αυτό, το οποίο αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο, από αριθμό θυμάτων, ναυτικό δράμα των ελληνικών θαλασσών. Η έντονη έλλειψη πρώτων υλών, και η με το γεγονός αυτό συνδεδεμένη έλλειψη πλοίων, οδήγησε τον γερμανικό στρατό κατοχής να χρησιμοποιήσει, τα μόνα πλοία που διέθετε στο ελληνικό αρχιπέλαγος, λίγα επιταγμένα παλιά φορτηγά ατμόπλοια, τα οποία με λίγες κατασκευαστικές αλλαγές είχε μετατρέψει σε μεταγωγικά στρατού. Πολλά από τα πλοία αυτά βυθίστηκαν, φορτωμένα με Ιταλούς αιχμαλώτους, από αεροπορικές ή υποβρυχιακές επιθέσεις του βρετανικού στρατού, ενώ ήταν εν πλω προς τον Πειραιά. 

Στην περίπτωση του «Όρια» η προσομοίωση της καταστροφής, στηριγμένη στα γεγονότα, είναι σχεδόν αδύνατη λόγω της έλλειψης μαρτυριών και ανεξάρτητων πηγών. Τα μόνα που έχουμε στην διάθεση μας, για μια ελάχιστη ανασύσταση του τραγικού αυτού γεγονότος, είναι τα στοιχεία των γερμανικών αρχείων, λίγα στοιχεία των ιταλικών αρχείων, και όσων έχουν αναφερθεί κατά διαστήματα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης για την βύθισή του. Αυτό που κυρίως όμως λείπει, είναι οι τόσο πολύτιμες μαρτυρίες των ελάχιστων αυτοπτών μαρτύρων που γλίτωσαν από την καταστροφή», εξηγεί ο κ. Γκαλών.

Την τραγικότητα της καταστροφής επιτείνει το γεγονός ότι το αναποδογυρισμένο πλοίο δε βούλιαξε αμέσως, παρατείνοντας έτσι την αγωνία όσων βρίσκονταν σε αυτό, καθώς κάθε λεπτό που περνούσε μαρτυρικά, μειωνόταν ο αέρας στα αμπάρια που κατακλύζονταν από τα νερά της θάλασσας. Κάποια από τα προσωπικά είδη των στρατιωτών που εντοπίστηκαν στα δίχτυα ψαράδων τα επόμενα χρόνια, βρέθηκαν να έχουν πάνω τους χαραγμένα τα ονόματά τους, αλλά και τα τελευταία μηνύματα προς τις οικογένειές τους, καθώς έβλεπαν το τέλος τους να πλησιάζει.

Μετά τον πόλεμο

Στη βασανισμένη από την Κατοχή και τον Εμφύλιο Πόλεμο Ελλάδα, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 έβρισκε κανείς σχεδόν παντού συντρίμμια και πολεμικό υλικό, τα οποία μπορούσαν να πουληθούν ως παλιοσίδερα στα χαλυβουργεία. Αυτή δυστυχώς ήταν και η μοίρα του «Όρια», παρά το ότι με τα σημερινά δεδομένα θεωρείται υγρός τάφος και μνημείο 4.000 ανθρώπων και οφείλει να μείνει ανέγγιχτος, ως ελάχιστος φόρος τιμής στη μνήμη τους. Ο κ. Ζερβούδης σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτω, το διάστημα από το 1951 έως το 1953 δύτες ελληνικού συνεργείου ναυαγιαιρέσεων «έκοψαν» το καράβι για σκραπ, δηλαδή παλιοσίδερα και βρήκαν πάρα πολλά αντικείμενα και οστά, τα οποία όσα μπόρεσαν τα παρέδωσαν σε Ιταλούς αξιωματούχους οι οποίοι άλλα τα έθαψαν στην παραλία και άλλα τα έστειλαν στην Ιταλία. Ακόμα και σήμερα, στην έδρα των συνεργείων, θυμούνται τις ιστορίες για το πλοίο με τους χιλιάδες πνιγμένους στα αμπάρια του και μάλιστα υπήρχαν και φωτογραφίες από τα σίδερα που έβγαλαν στην επιφάνεια, οι οποίες δυστυχώς χάθηκαν με το πέρασμα του χρόνου».

Σήμερα

Πολλοί ερασιτέχνες αυτοδύτες επισκέπτονται σήμερα τα υπολείμματα του ναυαγίου, αν και δε θα δουν τίποτα περισσότερο από κάποια στραβωμένα δοκάρια, βαρέλια από το φορτίο του πλοίου και κόκαλα σπαρμένα εδώ κι εκεί, βουβοί μάρτυρες της τραγωδίας που χτύπησε τόσες χιλιάδες ανθρώπων. Αν και οι περισσότεροι καταδύονται με σεβασμό και έχοντας επίγνωση της τραγωδίας, υπάρχουν δυστυχώς και κάποιοι επιτήδειοι, οι οποίοι αφαιρούν καραβάνες, παγούρια και άλλα είδη που βρίσκονται διασπαρμένα στο βυθό για να στολίσουν τις βιβλιοθήκες τους, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι η πράξη τους είναι παράνομη, αλλά και ηθικά κατακριτέα.

Πολύνεκρα ναυάγια

Αν και ο Τιτανικός έχει μείνει στην Ιστορία, δεν ήταν το πιο πολύνεκρο ναυάγιο που έχει σημειωθεί. Πολλά άλλα πλοία που βυθίστηκαν με χιλιάδες θύματα, τα περισσότερα στις τελευταίες μέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έχουν μείνει στο περιθώριο της ιστορικής μνήμης και συγκριτικά λίγοι τα γνωρίζουν.

Όνομα πλοίου Θύματα Έτος βύθισης Εθνικότητα

Βίλχελμ Γκούστλοφ 9.000 1945 Γερμανική

Γκόγια 7.000 1945 Γερμανική

Καπ Αρκόνα 4.500 1945 Γερμανική

Όρια 4.000 1944 Γερμανική

Γκενεράλ φον Στόιμπεν 3.500 1945 Γερμανική

Τιτανικός 1.517 1912 Βρετανική