Ατμόπλοιον "Πατρίς": Στέκεται όρθιο στο βυθό εδώ και 87 χρόνια

Ένα ακόμα άγνωστο ναυάγιο ταυτοποιήθηκε, κοντά στη νήσο Πάτροκλο του Σαρωνικού Κόλπου, από την καταδυτική ομάδα του Αντώνη Γράφα. Πρόκειται για το μικρό επιβατηγό ατμόπλοιο ΠΑΤΡΙΣ (πρώην γαλλικό SAINT REMI), το οποίο βυθίστηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 15ης Ιουνίου 1927, μετά τον εμβολισμό του από το επιβατηγό ατμόπλοιο ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ (πρώην βρετανικό γιότ CATANIA), λόγω λάθους ναυσιπλοΐας.

Το ιστορικό του ναυαγίου
Στις 22:50 της 14ης  Ιουνίου 1927, το ΠΑΤΡΙΣ, με 16 συνολικά επιβαίνοντες και υπό την διακυβέρνηση του γαλαξιδιώτη πλοιάρχου Γ. Κωστάλλου, απέπλευσε από τον Πειραιά με τελικό προορισμό την Νάξο. Στη 01:30 της 15ης  Ιουνίου βρέθηκε πλέοντας αντίθετα στην πορεία των επιβατηγών πλοίων ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ και ΤΗΝΟΣ, τα οποία ερχόμενα από τη Σύρο κατευθύνονταν προς το λιμάνι του Πειραιά. Σε μικρή απόσταση και πίσω από τα προαναφερόμενα πλοία, ακολουθούσε το επιβατηγό ατμόπλοιο ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ερχόμενο και αυτό από τη Σύρο. 

Το ΠΑΤΡΙΣ, προσπαθώντας να αποφύγει την επερχόμενη σύγκρουση και μη δυνάμενο να διέλθει ανάμεσα στα δυο πλοία, έστρεψε προς τα αριστερά εκθέτοντας την δεξιά πλευρά του στο με ταχύτητα ερχόμενο ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ. Λόγω της μεγάλης ταχύτητας και της μικρής απόστασης ανάμεσα στα δυο πλοία, το ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ προσέκρουσε και σφηνώθηκε με δύναμη στην πλευρά του ΠΑΤΡΙΣ. Αμέσως μετά, και κατά την προσπάθεια αποκόλλησης του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ, εισχώρησαν νερά στο ΠΑΤΡΙΣ με αποτέλεσμα να βυθιστεί σε ελάχιστο χρονικό διάστημα με δέκα ανθρώπους να χάνονται για πάντα στη σκοτεινή θάλασσα.         

Αμέσως μετά την βύθιση του ΠΑΤΡΙΣ ο πλοίαρχος του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ διέταξε την καθέλκυση των σωστικών λέμβων, με σκοπό την διάσωση των ναυαγών. Το συναγωνιζόμενο το ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ επιβατηγό ατμόπλοιο ΤΗΝΟΣ, αν και είδε την σύγκρουση των δυο πλοίων, συνέχισε την πορεία του προς το λιμάνι του Πειραιά, χωρίς να προσφέρει καμία συνδρομή στο πλήρωμα του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ κατά την διάρκεια της διάσωσης των ναυαγών, αγνοώντας ταυτόχρονα παντελώς τους ναυτικούς κανόνες. Το επερχόμενο ατμόπλοιο ΑΓΓΕΛΙΚΗ ήταν εκείνο το οποίο σταμάτησε και βοήθησε το πλήρωμα του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ στην διάσωση των ναυαγών του ΠΑΤΡΙΣ.

Η «ταυτότητα» του Πατρίς
Το ΠΑΤΡΙΣ είχε ναυπηγηθεί το έτος 1902 στην Διέππη της Γαλλίας, σαν σιδερένιο αλιευτικό πλοίο με το όνομα SAINT REMI, από την εταιρεία E. Amblard & Cie Constructions Navales Mécanique et Chaudronnerie à Dieppe. Είχε ολικό μήκος 32 μέτρα και τονάζ 161 ΚΟΧ. Το 1911 αγοράστηκε από τους εφοπλιστές αδελφούς Χατζηκωνσταντή, μετασκευάσθηκε σε ακτοπλοϊκό επιβατηγό και νηολογήθηκε στον Πειραιά με το όνομα ΠΑΤΡΙΣ, το οποίο και διατήρησε μέχρι την βύθισή του. Μετά από αλλεπάλληλες αλλαγές ιδιοκτητών πουλήθηκε το έτος 1923 στον πολιτευτή Κορινθίας Απόστολο Ζούζουλα, υπό την κατοχή του οποίου και παρέμεινε μέχρι την απώλειά του. Την 1η Ιουνίου 1927 ο Α. Ζούζουλας εκμίσθωσε το πλοίο, προς 15.000 δραχμές τον μήνα και για διάστημα τριών μηνών, στους Κωνσταντίνο Γκινάκο και Δημήτριο Αιγινήτη, οι οποίοι το χρησιμοποίησαν για την πραγματοποίηση ενός αριθμού ταξιδιών ανάμεσα στον Πειραιά και την Παροναξία. Είχαν πραγματοποιηθεί ήδη δυο ταξίδια και το τελευταίο ταξίδι, κατά το οποίο βυθίστηκε το πλοίο, ήταν το τρίτο ταξίδι που πραγματοποίησε το ΠΑΤΡΙΣ υπό την εποπτεία των Γκινάκου-Αιγινήτη.   

Το ναυάγιο - Του Δημήτρη Γκαλών, ιστορικού ερευνητή
Το ναυάγιο βρίσκεται σε όρθια θέση στο βυθό. Το μέγιστο βάθος του ναυαγίου φτάνει τα 73 και το ελάχιστο τα 65 μέτρα. Το μεγάλο ρήγμα στο μεσοκάραβο, στην δεξιά πλευρά του ναυαγίου, το οποίο προήλθε από την πρόσκρουση και το σφήνωμα της πλώρης του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ, είναι ιδιαίτερα ορατό και είναι το μοναδικό ρήγμα που φέρει το ναυάγιο. Τα 87 χρόνια που έχουν παρέλθει από την βύθισή του δεν έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την κατάσταση του ναυαγίου, το οποίο εξακολουθεί να στέκει όρθιο χωρίς να φανερώνει στοιχεία κατάρρευσης και ιδιαίτερης φθοράς.

Το ναυάγιο του μικρού ακτοπλοϊκού επιβατηγού ατμόπλοιου ΠΑΤΡΙΣ δεν αποτελεί απώλεια από πολεμική ενέργεια, όπως τόσα άλλα ναυάγια των ελληνικών θαλασσών. Το γεγονός όμως ότι προέρχεται από την περίοδο του Μεσοπολέμου, κατά την οποία η ελληνική εμπορική ναυτιλία βρισκόταν σε περίοδο ριζικής αναγέννησης, μετά τις μεγάλες απώλειες που υπέστη κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το καθιστά αυτόματα σημαντικό ιστορικό μάρτυρα της περιόδου αυτής, αφενός λόγω των ιδιαίτερων ναυπηγικών και τεχνικών χαρακτηριστικών του, αφετέρου λόγω της συμμετοχής του σε ένα ατύχημα το οποίο προήλθε από μια συνήθεια η οποία ενίοτε βρίσκει εφαρμογή μέχρι σήμερα, τον συναγωνισμό και την συμμετοχή σε άτυπους αγώνες ταχύτητας πολλών πλοίων της ελληνικής επιβατικής ακτοπλοΐας.   

Η καταδυτική ομάδα
Αντωνης Γραφας – επικεφαλής καταδυτικής ομάδας
Κωστας Μυλωνακης – δύτης, υποβρύχιος φωτογράφος
Κωστας Κατσαρος - δύτης
Γιαννης Μουστακας - δύτης
Παναγιωτης Γαβριηλ- δύτης
Δημητρης Δαμίγος  δύτης
Δημήτρης Γκαλών – Ιστορική έρευνα και τεκμηρίωση
www.grafasdiving.gr

ΤΟ ΔΙΣΕΛΙΔΟ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ "ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΤΥΠΟΥ" ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 6 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014

ΠΙΕΡ ΚΟΣΜΙΔΗΣ pierrekosmidis.blogspot.com