Η κορυφή του πλανήτη σε κίνδυνο

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 10 ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ "ΓΕΩΔΡΟΜΙΟ"

Του Δημήτρη Ιμπραήμ, Συντονιστή Εκστρατειών Greenpeace

Κάθε χρόνο περίπου τέτοια εποχή, ανακοινώνονται τα επίσημα στοιχεία για το θερινό ελάχιστο του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, τα επίσημα στοιχεία για φέτος δεν είχαν ακόμα ανακοινωθεί, αλλά σίγουρα για άλλη μια χρονιά ο θαλάσσιος πάγος θα φτάσει το ιστορικό χαμηλό ρεκόρ της περασμένης χρονιάς, ενώ δεν αποκλείεται η πιθανότητα να το ξεπεράσει.

Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι η Αρκτική είναι – αν όχι η πιο σημαντική - μία από τις πιο σημαντικές περιοχές για ολόκληρο τον πλανήτη. Οι πάγοι της αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο διάστημα (φαινόμενο ‘albedo’ ή ‘φωταύγεια’ στα ελληνικά), σταθεροποιώντας το κλίμα της Γης και διατηρώντας την ‘δροσερή’. Η μείωση της έκτασης των πάγων σημαίνει ότι όλο και περισσότερη θερμότητα συσσωρεύεται στους ωκεανούς επιταχύνοντας έτσι τη διαδικασία υπερθέρμανσης της Γης. Τα τελευταία 30 χρόνια η έκταση των πάγων έχει μειωθεί κατά το ένα τρίτο, ενώ έχει χαθεί περίπου το 75% του όγκου τους.

Δυστυχώς, η Αρκτική (όπως και η Ανταρκτική) θερμαίνεται ταχύτερα από κάθε άλλη περιοχή στον πλανήτη και αυτό είναι μία εξέλιξη που θα έπρεπε να μας τρομάζει.

Το permafrost της Αρκτικής (αιώνια στρώματα πάγου ή παγωμένου εδάφους) κρύβει τεράστιες ποσότητες μεθανίου, ενός αερίου του θερμοκηπίου που είναι περίπου 20 φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα. Αν η ποσότητα αυτή εκλυθεί στην ατμόσφαιρα όσο λιώνουν οι πάγοι της Αρκτικής, θα έχουμε χάσει το παιχνίδι (τον πλανήτη) για πάντα: θα είναι οριστικά αδύνατον να συγκρατήσουμε τις μην αναστρέψιμες κλιματικές αλλαγές.

Σε ένα τέτοιο σενάριο οι επιστήμονες εκτιμούν άνοδο της μέσης πλανητικής θερμοκρασίας κατά 4-6 °C ως το τέλος του αιώνα σε σύγκριση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου. Για να αναλογιστεί κανείς το μέγεθος της αύξησης, αρκεί να αναλογιστεί ότι μέχρι σήμερα η μέση πλανητική θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά 0,8°C.

Με άλλα λόγια: όσο αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη, τόσο μειώνονται οι πάγοι στην Αρκτική που με τη σειρά τους προκαλούν μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας.

Δεν είναι όμως όλοι δυσαρεστημένοι με τέτοια εξέλιξη. Οι μεγαλύτεροι πετρελαϊκοί κολοσσοί αυτού του πλανήτη, όπως η Shellκαι η Gazprom, θέλουν να εξορύξουν πετρέλαιο για πρώτη φορά στην Αρκτική καθώς αποκτούν ευκολότερη πρόσβαση, όσο λιώνουν οι πάγοι. Περισσότεροπετρέλαιοόμωςδενσημαίνειμόνοπερισσότερεςκλιματικέςαλλαγές. 

Μέχρι και σήμερα η πιο σύγχρονη διαθέσιμη τεχνολογία δεν είναι ικανή για να αντιμετωπίσει μία ενδεχόμενη διαρροή πετρελαίου στο ευαίσθητο οικοσύστημα της Αρκτικής. Αν μάλιστα συνεκτιμηθεί ότι οι ίδιες εταιρίες (υπεύθυνες για εκατοντάδες ατυχήματα, μικρά και μεγάλα) είναι διατεθειμένες να υποθηκεύσουν το μέλλον ενός ολόκληρου πλανήτη για να εκμεταλλευθούν πετρελαϊκά κοιτάσματα που δεν αρκούν να καλύψουν την ποσότητα που καταναλώνουμε σε  τρία χρόνια, τότε μιλάμε για καθαρή τρέλα.

Ευτυχώς όμως – έστω και αν σήμερα είναι είδος σε ανεπάρκεια - υπάρχει ακόμα λογική σε αυτόν τον κόσμο. Ήδη μέσα σε ένα χρόνο, σχεδόν 4 εκατομμύρια πολίτες από ολόκληρο τον πλανήτη έχουν υπογράψει για την προστασία της Αρκτικής και την ανάδειξή της σε παγκόσμιο καταφύγιο. Ένα παγκόσμιο κίνημα που αγωνίζεται για την απαγόρευση της βιομηχανικής αλιείαςκαι της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στην κορυφή του κόσμου, γεννιέται.

Ένα από τα πιο ενεργά σημεία αυτού του πλανήτη για την προστασία της Αρκτικής είναι η Ελλάδα. Δεκάδες χιλιάδες πολίτες έχουν ήδη υπογράψει την έκκληση, ενώ περισσότεροι από 2.500 συμμετείχαν στην παγκόσμια ποδηλατοπορεία που διοργανώθηκε την περασμένη Κυριακή σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ρέθυμνο.

Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που αγωνίζονται για να αλλάξουν το μέλλον αυτού του πλανήτη, στην Ελλάδα, την Αρκτική ή οπουδήποτε αλλού. Όσο περισσότεροι τόσο καλύτερη η πιθανότητά μας.