Άγνωστες πτυχές του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41, μέσα από τα μάτια των κατοίκων της Κλεισούρας - Γ' Μέρος

Ιταλοί αλπινιστές στην Τρεμπεσίνα, Χειμώνας 1940-41

Ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος του 1940-41 στα βουνά της Αλβανίας έχει αποτυπωθεί σε πληθώρα βιβλίων, είτε από την ελληνική, είτε από την ιταλική πλευρά.

Ελάχιστες ωστόσο είναι οι μαρτυρίες που καταγράφουν τον τρόπο με τον οποίο βίωσαν τον πόλεμο οι κάτοικοι των περιοχών, στις οποίες οι δύο στρατοί έδωσαν σκληρές μάχες, αφήνοντας τα σημάδια τόσο στο τοπίο, όσο και στις μνήμες των Αλβανών.

Ο αναγνώστης του ιστολογίου pierrekosmidis.blogspot.com  
Αριαν Μουράι, μοιράζεται τις αναμνήσεις των παππούδων του, οι οποίοι ήταν μικρά παιδιά το 1940, αλλά και του ίδιου, ο οποίος τη δεκαετία πλέον του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος του Εμβέρ Χότζα, έπαιζε με τους φίλους του με τα απομεινάρια των μαχών.

Η Κλεισούρα στο βάθος, με τον ορεινό όγκο της Τρεμπεσίνας από πίσω

Η αξία της μαρτυρίας αυτής έγκειται όχι μόνο στο γεγονός ότι βοηθάει να αποκτήσουμε μια πληρέστερη εικόνα του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, συμπληρώνοντας τα στοιχεία που έχουμε από ελληνικής και ιταλικής πλευράς, αλλά παράλληλα φωτίζει άγνωστες πτυχές του, μέσα από τα μάτια του άμαχου πληθυσμού που βρέθηκε ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά.

Παρατίθεται το τρίτο και τελευταίο μέρος της πολύ ενδιαφέρουσας μαρτυρίας του Arian Muraj.

(ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ) 

και 

(ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ) 

"Οι Ιταλοί έρχονταν από πίσω από την Τρεμπεσίνα, από τη μεριά του Τεπελενιού και προσπάθησαν να κατεβάσουν 350 περίπου αλπινιστές. Οι Έλληνες όμως τους εντόπισαν και τους εξόντωσαν με βολές πυροβολικού από απέναντι. Ακόμα και ο πιο φτωχός κάτοικος μάζεψε και πούλησε τα όπλα προς ένα "Ναπολέοντα", όπως λέγανε τα γαλλικά φράγκα και έγινε πλούσιος!

Υπάρχει και το άλλο γεγονός από το πόλεμο, αυτη τη φορά, από τη μαρτυρία του θείου της μάνας μου από άλλο χωριό. 

Τότε όλοι οι κάτοικοι της περιοχής γύρω από την Κλεισούρα έως την Πρεμετή, είχαν πάει να βοηθήσουν τον ελληνικό στρατό, φράζοντας το ποτάμι. 

Αυτό το ποτάμι είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στην Αλβανία, έρχεται από την Ελλάδα και μπαίνει σε εμάς στην περιοχή Μέρτζανη. 

Λοιπόν, ο ελληνικός στρατός, αφού είχε πάρει την Πρεμετή, έφραξε το ποτάμι το οποίο το χειμώνα κατεβάζει πολύ νερό και μετά έσπασαν το φράγμα, ώστε να πάρει μπροστά του ό,τι έβρισκε, συγκεκριμένα στην Κλεισούρα, την στρατοπέδευση του ιταλικού στρατού.

Για εμάς, οι Ιταλοί, ήταν κατακτητές. Εννοείται ότι τους μισούσαμε! 

Το λέω, διότι στην Ελλάδα υπάρχει αυτή η αίσθηση, ότι δηλαδή βοηθήσαμε τους Ιταλούς. 

Η περιοχή που σου περιγράφω, από την Πρεμετή έως το Τεπελένι και η Κλεισούρα ενδιάμεσα δεν ξέρουν ελληνικά. 

Υπάρχει βέβαια η ελληνική μειονότητα, από την Μέρτζανη έως την Πρεμετή (Përmeti). 

Ολοι όμως, είχαν σπεύσει να βοηθήσουν τον ελληνικό στρατό. 

Δεν το έβλεπαν με την έννοια ότι θα τους απελευθέρωνε και ούτε ήταν Έλληνες εντός Αλβανίας που ελπίζανε ότι θα ενώνονταν με την Ελλάδα. 

Απλά, οι Έλληνες πολεμούσαν για την ελευθερία τους και είχαν απωθήσει τους φασίστες του Ντούτσε πολύ μέσα στην Αλβανία. 

Βέβαια, δεν ήταν ότι διάλεξαν σαν να ήταν... οπαδοί! Ξέραν ότι οι Έλληνες ήταν με το δίκιο, το σωστό, γι αυτό και βοηθούσαν.

Μετά το πόλεμο, στο σπίτι του παππού μου, οι παρτιζάνοι (αντάρτες) έφεραν τον Ερνέστο, από το Παλέρμο μάλλον και κάθισε με εμάς για έναν χρόνο. 

Ένας άλλος Ιταλός βρισκόταν σε μια άλλη οικογένεια παρακάτω από τον παππού μου. 

Μάλιστα, ο δεύτερος, όταν έφυγε για Ιταλία μετά το πόλεμο, του έδωσε τα παπούτσια του ο οικογενειάρχης της οικογένειας αυτής. 

Ωστόσο, ούτε ο Ερνέστο και ούτε ο άλλος δεν εμφανίστηκαν ποτέ, ούτε με γράμματα και ούτε μετα την πτώση της δικτατορίας. Τι να απέγιναν άραγε αυτοί οι άνθρωποι;

Ο δικτάτορας, λεγόταν Enver Hoxha (Εμβέρ Χότζα) για την ακρίβεια.

Μαζί με άλλους νέους κομμουνιστές τότε, κολλούσαν προκυρήξεις στους τοίχους και τις κολώνες τη νύχτα και τα ρίχνανε παντού την ημέρα με κείμενα τα οποία λέγανε - Σαμποτάρετε τους Ιταλούς! Να μην συμμετέχουμε στον πόλεμο ενάντιον του ελληνικου αδερφικού λαού και να  τους βοηθήσουμε!

Πίσω στον πόλεμο τώρα.

Παρά το γεγονός ότι οι νεκροί στην πλειοψηφία τους είχαν βρεθεί και είχαν μαζευτεί σε ένα νεκροταφείο (οι Έλληνες) και πίσω στην Ιταλία οι Ιταλοί σκοτωμένοι, στα χρόνια του αγροτικού συνεταιρισμού (όπως λεγόταν), τότε που δεν έμενε  ούτε ένας πόντος γης αδούλευτος, ήταν πάρα μα πάρα πολλές οι περιπτώσεις που οστά έβγαιναν στην επιφάνεια κατά το όργωμα! 

Λόγω περιβάλλοντος, ήταν δύσκολο να δουλέψουν τη γη τα τραχτέρ και σκάβανε με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή δυο βούβαλοι που τραβούσαν το υνί και όργωναν σιγά-σιγά τα χωράφια. 

Κάθε κάτοικος, ξεκινώντας από τον παππού μου είχε βρεί οστά και προπαντός υπήρχε οδηγία να προσέχουν να μένουν μακριά από άσκαστες χειροβομβίδες. 

Βέβαια, όλοι κάναν την προσευχή τους να μην πέσει το βουβάλι ή το υνί πάνω σε χειροβομβίδα. Σκέψου τι άγχος! 

Παίζανε με τη ζωή τους κάθε μέρα!

Ξεκινώντας από την Κλεισούρα  και παίρνοντας με την σειρά τους τα χωριά ανεβαίνοντας λέγονται Μπεντουκάς - Τόλαρ -Λεσκοβέτς σε πρώτο ύψωμα και μετά το χωριό που μιλάμε Τζάναι και μετά απο αυτό, Μερτίν - Μπένιε-Φράταρ.

Χάρτης του 1917 (Συλλογή Γεωργίου Κρικέλα)

Όλη αυτή η μικρή περιοχή, έως το ξεκίνημα των νομων Μπέρατι και Σκραπάρ, λέγεται Ντισνίτσα.

Οι Έλληνες ερχόμενοι από την Πρεμετή, είχαν ανεβει στα βουνά απέναντι και μπήκαν στην Ντισνίτσα πρώτα από το Φράταρ μετά το Μπένιε, Μερτίν (το χωριό του πατέρα μου) και δίνανε τις μάχες στο ύψωμα πάνω από το χωριό Τζάναι (το χωριό της μητέρας μου). 

Για την ακρίβεια, το σπίτι του παππού μου, είναι το τελευταίο πάνω, δηλαδή το πλησιέστερο στο ύψωμα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ακριβώς στην κορυφή, έγινε ένα μεγάλο έργο. 

Μια τεχνητή λίμνη για τις ανάγκες άρδευσης των καλλιεργειών. Ακόμα και τότε βρίσκανε  πάρα πολλές σφαίρες, άσκαστες χειροβομβίδες και σκουριασμένα όπλα, ενώ ακόμα και σήμερα 

μπορεί να βρεί κάποιος τα υπολείμματα του πολέμου, όπλα, κράνη, πυρομαχικά και άλλα. 

Σήμερα, το χωριό είναι παρατημένο και η βλάστηση, έχει αρχίζει να το καλύπτει. 

Μόνο κάθε Οκτώβρη κάποιοι γυρνάνε, όπως ο πεθερός μου και φτιάχνουν τσίπουρο.

Εγώ φέτος επιδιώκω να πάω και σίγουρα θα βγάλω πάρα πολλές φωτογραφίες."

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ

Diving at a japanese submarine wreck in Guadalcanal and at the haunting remains of the Aikoku Maru in Truk

Michael McFadyen from Sydney, Australia has been a keen scuba diver and has visited some of the most iconic WW2 Pacific Treasures, including the I-1 Imperial Japanese Navy submarine wreck in Guadalcanal Island, the SS President Coolidge in Vanuatu, the USS Aaron Ward in the Solomons, and the San Francisco Maru in Chuuk.

The ramming of I-1

On 29 January 1943 the I-1 encountered the much smaller 607 ton New Zealand minesweepers, Kiwi and Moa. 

Unable to penetrate the I1's armour with their deck guns, the New Zealand minesweepers rammed and chased her in to shallow water, eventually forcing her to run aground on the reef at Kamimbo Bay, Guadalcanal.

The wreck partially protruded from the water. 

Critical codes remained on board and the Japanese command tried unsuccessfully to destroy the boat with air and submarine attacks. The US Navy reportedly salvaged code books, charts, manuals, the ship's log and other secret documents.

The haunting wreck of Aikoku Maru

On 21 January 1944, Aikoku Maru loaded the 629 men of the 66th Naval Guard Unit, with ammunition, supplies and construction materials. 

The convoy was attacked 300 nautical miles (560 km; 350 mi) NW of Truk by the submarine USS Trigger, which sank the minelayer Nasami and transport Yasukuni Maru; however, Aikoku Maru was undamaged and reached Truk on 1 February. 

After making an abortive run to Brown Island, she returned to Truk on 16 February to find that most of the capital ships had evacuated the base in anticipation of an impending American attack. 

Aikoku Maru began loading ammunition and making preparations for departure to Rabaul, loading troops of the 1st Amphibious Brigade. 

However, before preparations were complete, Operation Hailstone began, with the US Navy Task Force 58 striking at Truk with 30 air strikes of over 150 aircraft each every hour for a period of two days. 

On the first day, 17 February 1944, Aikoku Maru was bombed by aircraft from the carrier USS Intrepid, with the first bomb exploding in the officer's wardroom, causing a fire. 

She was hit three more times in this attack, and was hit again in the second attack by a torpedo which set off the ammunition in her No.1 hold, shearing off the bow. 

Aikoku Maru sank in two minutes at 07°22′N 151°56′E, with most of the 945 crew and passengers.

The aircraft which dropped the torpedo on Aikoku Maru- TBM Avenger #25270 and its three men crew of VT-6- were also destroyed in the explosion of the ship.

Aikoku Maru was removed from the navy list on 30 March 1944.

Michael McFadyen shares his experience diving with WW2 Pacific Treasures:

Scuba diving: Why did you start, when, which dive is your favourite and why?

Living near the water in Sydney, I have always spent a lot of time in the ocean, swimming, body surfing and snorkelling. 

I grew up at a place called La Perouse on the northern side of Botany Bay and did a lot of snorkelling as a child there. 

I finally learned to dive in 1988 after doing some resort dives in Tahiti. My favourite shore dive is Bare Island in Botany Bay, the amount of marine life is simply amazing considering it is in the middle of Australia’s largest city. 

We see red Indianfish, sea horses, pygmy pipehorses and anglerfish, including the unique Bare Island anglerfish.

Diving at the I-1. This sub is of historical significance and despite the post-war destruction it sustained, it still is an amazing dive. Tell us of your feelings diving there and your impressions.

I dived the Japanese submarine I-1 back in 1992 on a trip to Guadalcanal in the Solomon Islands. It is a huge submarine which was sunk by two New Zealand corvettes during WWII. 

Like most war wrecks, it is fascinating to dive due to the unique nature of the vessel. I love history of any sort and the story of the sinking by the Kiwis in their small ships was amazing. 

Before I researched it, most people believed that it was a totally different submarine, so I was happy that I was able to provide people with the correct information.

The Pacific was a theatre of fierce fighting between the Allies and the Japanese. have you dived any other WW2 wrecks and if yes which ones? 

I have dived many countries throughout the Pacific, including Papua New Guinea, Vanuatu, Chuuk (formerly known as Truk, nowadays Federated States of Micronesia), Guam and the Philippines. 

All of these places have significant war wrecks, even from WWI. Some of my favourite ones are the SS President Coolidge in Vanuatu, the USS Aaron Ward in the Solomons, and the San Francisco Maru in Chuuk. 

All the wrecks in these places are great, but these ones stand out from the rest. I have also dived on the German WWI wrecks in Scapa Flow, Scotland. They were also amazing.

Tell us a bit about your experience diving with your other half and a memorable event you shared underwater.

I met my wife Kelly through diving when I went to give a talk to the dive club of which she was a member. Since then we have done almost 800 dives together. 

Michael and Kelly at Sydney harbour

We even got married at our favourite dive site, Bare Island. We have dived so many historic war wrecks together and nearly all our holidays are structured around scuba diving. 

One dive that greatly affected both of us was on the Aikoku Maru in Chuuk. Over 700 crew died when it exploded and it has a very eerie feeling about it which we both felt.

Next plans: Any wrecks in your "to do list"?

Our next dive trip is towards the end of 2016 when we will be doing a trip at the top of Australia around Cape York (the pointing part). 

Here I am doing part of what was my real job.
I am being winched from a BK117 helicopter
over Wollemi NP just before Xmas 2001
during the fires that ravaged the areas around Sydney

There is an amazing wreck there called the Quetta which we will do as well as a few other wrecks and a lot of reefs. 

We have mostly visited all the main WWII wreck locations shallower than 60 metres, the only place we might go to again is Coron in the Philippines.

CHECK MICHAEL MCFADYEN'S WEBSITE

Greece, 1941: The moment a German tank hits a mine. An account of the first and last tank battle in Greece, 13-14 April 1941

Two photos that appeared in a nazi propaganda publication depict the moment a German tank hits a mine in northern Greece and the aftermath of the explosion, with a member of its crew lying "slightly injured" as the photo caption claims.

An account of the first and last tank battle in Greece

During the early afternoon of 13 April the 33rd Panzer Regiment of the 9th Panzer Division entered Ptolemaida in northern Greece, a town midway between Vevi and Kozani. 

The arrival of the German forces was greeted by heavy shelling from the hills south and southeast of the town. German reconnaissance patrols reported that the road bridge situated about 500 yards south of Ptolemaida had been blown up by the British and that a ditch filled with water cut across the low ground on both sides of the road. 

The ditch was six feet wide and three feet deep and had soft shoulders. It constituted a perfect antitank obstacle. The patrols came under heavy fire from artillery, antitank, and machine guns emplaced on the high ground overlooking the road.

The regimental commander sent out two patrols to find a road that bypassed the ditch. Two side roads were discovered, one of which was impassable for armored vehicles since a bridge leading across the river had been demolished and steep dams dominated both banks. 

The other road bypassing the ditch to the west led through a swamp interspersed with several ditches but seemed passable even though there was no trace of recent vehicular traffic. Most of this road stretch across the swamp was in plain view of the British.

The regimental commander chose the latter route for his axis of advance because it offered a possibility to envelop the enemy's dominating positions and strike his flank. 

The approach across the swamp was very difficult and had to be made at a walking pace under intermittent fire from British tanks and antitank guns. As soon as the first German tanks came within striking distance, they opened fire and drove off the enemy vehicles, knocking out two of them.

After having crossed the swamp the German armor deployed. Seven tanks were stuck and followed later. Speed was of the essence if the plan of attack was to succeed and the enemy was to be prevented from withdrawing. 

This part of the plan was complicated by the difficult terrain which rose abruptly and was broken in places. At the same time the British stepped up their artillery and antitank fire. 

As dusk was setting in, the German tanks assembled and suddenly emerged on the British flank with all guns ablaze. The British tanks turned about and a violent engagement developed, the result of which could not be accurately gauged because of growing darkness.

Two British self-propelled antitank guns were engaged at less than 200 yards' distance, while trying to escape. 

They were knocked out and a few supply trucks were captured. Some of the British tanks set up smoke screens to further reduce visibility and thus cover their withdrawal. As darkness covered the battlefield the

Germans observed explosions in the distance and noticed that the enemy artillery fire was decreasing.

The plan to push on to Kozani had to be abandoned because the German tanks had expended almost all their ammunition. Some tanks had no gasoline left, while the rest had only enough for about ten miles. 

The British had lost their hill positions, abandoning thirty-two tanks and antitank guns as well as a number of trucks. The Germans lost 2 Mark IV, 1 Mark II, and 1 Mark I tanks in the engagement. This was the first and last tank battle that took place during the Greek campaign.

By the morning of 14 April the spearheads of the 9th Panzer Division reached Kozani. That same evening the division established a bridgehead across the Aliakmonas River, but an attempt to advance beyond this point was stopped by intense Allied fire. 

For the next three days the 9th Panzer Division advance was stalled in front of the strongly fortified mountain positions held by the British.

READ MORE HERE

Ρίτσι Κόλερ (Richie Kohler): O "υποβρύχιος ντετέκτιβ", τα ναυάγια και η αγάπη του για την Ελλάδα

READ THE ENGLISH VERSION

O Ρίτσι Κόλερ (Richie Kohler) είναι μια οικεία φυσιογνωμία για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, μέσω της τηλεοπτικής εκπομπής "Deep Sea Detectives", που παρουσίαζε μαζί με τον Τζον Τσάτερτον (John Chatterton) στο History Channel επί σειρά ετών.

Χάρη σε αυτή την τηλεοπτική σειρά, ο Ρίτσι Κόλερ με τον συμπαρουσιαστή του, κατάφεραν να εμφυσήσουν το πάθος της κατάδυσης και της εξερεύνησης ιστορικών ναυαγίων σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Το πάθος του Ρίτσι Κόλερ (Richie Kohler) τον οδήγησε στην εξερεύνηση διάσημων ναυαγίων, μεταξύ των οποίων  του Αντρέα Ντόρια (Andrea Doria) και του Τιτανικού (Titanic), ενώ πιστώνεται με τον εντοπισμό ενός γερμανικού υποβρυχίου του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, του U-869, στα ανοικτά των ακτών του Νιού Τζέρζη (New Jersey), το οποίο έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών τηλεοπτικών ντοκιμαντέρ και ενός βιβλίου best-seller, με την υπογραφή του Ρόμπερτ Κέρσον (Robert Kurson), με τίτλο "Shadow Divers".

Το μπεστ-σέλερ των New York Times αποτελεί και τον πυρήνα της κινηματογραφικής ταινίας που βρίσκεται στο στάδιο της παραγωγής από την Universal Studios.

Ο Richie έχει μια ιδιαίτερη σχέση με την Ελλάδα, καθώς ο Βρετανικός (Britannic), ο οποίος εντοπίστηκε για πρώτη φορά από τη βύθισή του το 1916 τη δεκαετία του 1970 από τον Jacques-Yves Cousteau. Το αδελφό πλοίο του Τιτανικού (Titanic) βυθίστηκε μετά από πρόσκρουση σε θαλάσσια νάρκη κοντά στην Κέα και βρίσκεται σχεδόν άθικτο στο βυθό, σε βάθος περίπου 120 μέτρων.

Το βιβλίο του Ρίτσι Κόλερ, για το Βρετανικό (Britannic), 

"Mystery of the Last Olympian" 

κυκλοφόρησε πρόσφατα.

Διαβάστε τι είπε ο Richie 

στο

pierrekosmidis.blogspot.com

και στο

WW2 Wrecks in Greece

για το παρελθόν, το παρόν και τα σχέδιά του για το μέλλον:

Ετοιμάζεται ταινία για το "χαμένο υποβρύχιο" U869. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η παραγωγή και ποια είναι η συμμετοχή σας;

Αρχικά τα δικαιώματα για την ταινία ανήκαν στο κινηματογραφικό στούντιο 20th Century Fox, για σχεδόν δέκα χρόνια. Ωστόσο, πριν από δύο χρόνια, τα δικαιώματα για την ταινία ήταν και πάλι διαθέσιμα και τα Universal Studios τα απέκτησαν. Έχουμε τώρα τον απίστευτα ταλαντούχο John Lee Hancock (The Blind Side, The Rookie, Midnight in the Garden of Good & Evil etc.), ο οποίο έχει αναλάβει το σενάριο και τη σκηνοθεσία.

Παραγωγός είναι ο Gil Netter (Life of Pi,  The Blind Side, Flicka, Water for Elephants etc.)  που αγαπά πραγματικά να μετατρέπει τα βιβλία σε κινηματογραφικές ταινίες και είναι και εκείνος πολύ ενθουσιασμένος με το έργο.

Τόσο ο John Τσάτερτον όσο κι εγώ είμαστε σύμβουλοι για την ταινία, και ανυπομονώ να βρεθώ πίσω από τις κάμερες, όπως λένε. Ελπίζουμε να απολαύσουμε το έργο στις αίθουσες μέσα στους επόμενους 18 μήνες!

Αν γυρίζατε πίσω στο χρόνο, ποια συγκεκριμένη κατάδυση θα ξεχωρίζατε, από τις χιλιάδες των καταδύσεων που έχετε κάνει μέχρι σήμερα;

Κάθε φορά που με ρωτούν, εγώ απαντάω:  Η επόμενη κατάδυση!

Η αλήθεια είναι ότι όσο καλές και να είναι οι καταδύσεις που έχω κάνει, πάντα κάτι καινούριο έρχεται που είναι ακόμα πιο απίστευτο.

Οι δύο καταδύσεις μου με βαθυσκάφος στο ναυάγιο του Τιτανικού ήταν σίγουρα από τις αγαπημένες μου και ποιος θα το φανταζόταν ότι σχεδόν μια δεκαετία αργότερα θα συνεργαζόμουν με τον άνθρωπο που ανακάλυψε τον Τιτανικό, το Δόκτορα Μπομπ Μπάλλαρντ, (Dr. Bob Ballard).

Όσο εξερευνούσαμε ναυάγια στον Κόλπο του Μεξικού, η έρευνά μας οδήγησε σε μια ακόμα αποκατάσταση της ιστορικής πραγματικότητας και ένας ήρωας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, έλαβε την αναγνώριση που του άξιζε.

Καθώς στεκόμουν στην τελετή απονομής στο Πεντάγωνο και έσφιξα το χέρι του υπουργού Ναυτικού των ΗΠΑ και του γιου του ηρωικού Καπετάνιου Κλώντιους (Claudius), συνειδητοποίησα πώς εμείς ως δύτες μπορούμε πραγματικά να κάνουμε τη διαφορά στις ζωές των ανθρώπων, αποκαθιστώντας μια ιστορική αδικία. 

Όπως έχω κάνει με το U-869, το USS Murphy, το USS Lagarto, και τώρα με το PC-566, η ανθρώπινη διάσταση που κάνει τη διαφορά είναι το καλύτερο πράγμα που μπορεί να προσφέρει η κατάδυση.

Καθώς περνούν τα χρόνια, το "αγαπημένο" μου ναυάγιο έχει αλλάξει, όπως έχουν άλλωστε έχω αλλάξει κι εγώ και έχουν εξελιχθεί οι καταδύσεις. Τα τελευταία χρόνια έχω εμμονή με το ναυάγιο του Βρετανικού στην Κέα (HMHS Britannic), έχει πλέον γίνει το αγαπημένο μου ναυάγιο για κατάδυση.

Δεδομένου ότι είναι... "δίδυμο" του Τιτανικού, έχει μια απίστευτη ιστορία, είναι  ένας μοναδικός θησαυρός, μια  στιγμή που έμεινε παγωμένη στο χρόνο.

Ποια είναι τα συναισθήματά σας όταν καταδύεστε σε ένα ναυάγιο για πρώτη φορά;

Είμαι ακόμα τόσο ενθουσιασμένος με τις καταδύσεις όπως ήμουν σαράντα ένα χρόνια πριν, όταν έκανα την πρώτη μου κατάδυση.

Υπάρχει ένα ιδιαίτερο συναίσθημα κατά την κατάδυση σε μια άγνωστη τοποθεσία, ένα ανεξερεύνητο ναυάγιο. Είναι ένα... εθιστικό χόμπι.

Να κολυμπάς βλέποντας αυτό που έχει χαθεί και γνωρίζοντας ότι είσαι ο πρώτος που το βλέπει μετά από τόσα χρόνια, κάνει την καρδιά μου να χτυπά πιο γρήγορα. Ωθεί κάποιον να ταξιδέψει πιο μακριά και πιο βαθιά, για να συνεχίσει να ψάχνει για ένα ακόμη χαμένο πλοίο.

Για να είμαι ειλικρινής όμως, μου αρέσει πολύ να πηγαίνω για ψάρεμα, αλλά τα ναυάγια θα είναι πάντα η πρώτη μου αγάπη.

Με την τηλεοπτική σας σειρά πόσο σημαντικό νομίζετε ότι είναι το μήνυμά σας και τι θα λέγατε σε όποιον θα ήθελε να εκπαιδευθεί για να κάνει καταδύσεις;

Το γεγονός ότι εργαστήκαμε  για την τηλεόραση μας έχει δώσει μεγάλη πρόσβαση όχι μόνο σε υπέροχα καταδυτικά σημεία, αλλά και σε πολύ ταλαντούχους ανθρώπους, ειδικούς σε τομείς όπως η ωκεανογραφία, η υπερβαρική Ιατρική, η υποβρύχια τεχνολογία, η ενάλια ιστορία και η εξερεύνηση.

Είναι τιμή μου να  έχω συνεργαστεί με αυτούς τους ανθρώπους και αισθάνομαι υποχρεωμένος προς τους ανθρώπους που παρακολουθούν τις εκπομπές να κάνω το καλύτερό μου για μια θετική επίδραση στις καταδύσεις και την προστασία των ωκεανών.

Για όποιον θέλει να γίνει δύτης, σήμερα πλέον είναι ιδανικές οι συνθήκες, καθώς η τεχνολογία και η κατάρτιση έχουν αναπτυχθεί και πλέον η κατάδυση είναι ασφαλέστερη από ποτέ.

Με σωστή εκπαίδευση και εξοπλισμό, η εξερεύνηση του υποβρύχιου κόσμου είναι πιο εύκολη σήμερα και υπάρχουν ναυάγια και σπήλαια, ακόμη και κάτω από τους πολικούς πάγους που περιμένουν να εξερευνηθούν.

Έχετε έρθει αρκετές φορές στην Ελλάδα και έχετε καταδυθεί σε μερικά από τα ναυάγια που βρίσκονται στις ελληνικές θάλασσες, μεταξύ των οποίων και ο Βρετανικός (Britannic). Πείτε μας για την εμπειρία και τις εντυπώσεις σας από αυτές τις καταδύσεις.

Έχω έρθει στην Ελλάδα τρεις φορές, το 2006, το 2009 και το 2015.

Ο λόγος ήταν πάντα να επισκεφθώ ένα από τα αγαπημένα μου ναυάγια, το Βρετανικό (Britannic), αλλά το 2015 είχα την ευκαιρία να καταδυθώ και σε ένα άλλο ναυάγιο στην Κέα, το SS Burdigala, το οποίο επίσης βυθίστηκε κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο από θαλάσσια νάρκη που πόντισε το γερμανικό υποβρύχιο U-73.

Αυτό που πραγματικά ξεχωρίζει σε αυτά τα δύο ναυάγια είναι το πόσο ανέπαφα διατηρούνται. Όλα τα αντικείμενα είναι ακόμα στη θέση τους όπως ακριβώς την ημέρα που τα δύο αυτά πλοία βυθίστηκαν.

Τόσο το βάθος, όσο και η προστασία από τις κρατικές αρχές, έχουν συντελέσει, ώστε αυτά τα ιστορικά μνημεία να έχουν παραμείνει ανενόχλητα. Το νερό εδώ είναι τόσο απίστευτα καθαρό, δεν είναι ασυνήθιστο να έχουμε πάνω από 150 πόδια/46 μέτρα ορατότητα υποβρυχίως και τα ναυάγια έχουν μια πολύχρωμη προστατευτική επικάλυψη από κοράλλια, στρείδια και τη θαλάσσια χλωρίδα.

Ψάρια στροβιλίζονται θεαματικά γύρω από τα δύο αυτά ναυάγια και μάλιστα αυτά τα τεράστια πλοία έχουν γίνει πλέον σπίτια για μια ποικιλόμορφη θαλάσσια ζωή. 

Τι άλλο θυμάστε από την Ελλάδα;

Όπως όλα τα ταξίδια κατάδυσης, σχεδιάζουμε, ονειρευόμαστε, ταξιδεύουμε και προετοιμαζόμαστε. Μπορώ να πω ότι πλέον έχω αγαπήσει την Κέα, έχω αγαπήσει το νησί αλλά και τους ανθρώπους του. 

Τις ημέρες που ο καιρός δεν προσφέρεται για καταδύσεις νοικιάζουμε μοτοποδήλατα γυρνάμε ένα μεγάλο μέρος αυτού του ήσυχου μικρού νησιού.

Το 2009 μάλιστα, είχα την τύχη να πετάξω ακόμα και με ένα ελικόπτερο πάνω από το νησί και από τον ουρανό, φαίνεται σαν ένα κόσμημα στο βαθύ γαλάζιο της θάλασσας, με τα λευκά κύματα να σκάνε στις βραχώδεις άκρες του.

Φυσικά, όταν βρίσκομαι στην Ελλάδα περνάω και λίγο χρόνο στην Αθήνα, αλλά και για να επισκεφθώ το ναό του Ποσειδώνα και άλλα θαυμάσια αξιοθέατα, ωστόσο τα νησιά είναι για μένα η πραγματική Ελλάδα, η Ελλάδα που αγαπώ.

Ο εντοπισμός και η ταυτοποίηση ναυαγίων είναι μια συναρπαστική αλλά και επίπονη διαδικασία. Ποιες ήταν οι αντιδράσεις σας όταν είπατε «Ναι! Είναι το U869";

Μας πήρε σχεδόν έξι χρόνια για να βρούμε τελικά την απάντηση και να λύσουμε ένα μυστήριο 60 χρόνων, αλλά ήταν μια γλυκόπικρη διαδικασία. Ναι, ήμασταν ευχαριστημένοι, αλλά παράλληλα νιώθαμε και εξαντλημένοι και στενοχωρημένοι.

Τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να βρουν την απάντηση και αυτό δεν είναι ποτέ εύκολο να το αποδεχθούμε. Για μένα το έργο σχετικά με το ναυάγιο τελείωσε εκείνη την ημέρα, αλλά ένα νέο έργο ήταν μπροστά μου, για να βρούμε και να μιλήσουμε με τις οικογένειες των νεκρών ναυτικών στο γερμανικό υποβρύχιο, έτσι ώστε να μην ήταν μάταιοι οι θάνατοι των τριών φίλων αυτοδυτών, αλλά για να πούμε στις οικογένειες με σεβασμό τι είχε συμβεί στους ναυτικούς κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Ήταν η πρώτη φορά που είχα προσωπική ανάμιξη στην αποκατάσταση μιας ιστορικής ανακρίβειας, και στη συνέχεια την αναζήτηση των οικογενειών των χαμένων ναυτικών. Κανείς δεν πρέπει ποτέ να είναι άγνωστος,  έχοντας τη θάλασσα σαν έναν ανώνυμο τάφο, και δίνοντας στις οικογένειες όλα τα στοιχεία που βρήκαμε είναι για μένα μεγάλη τιμή.

Πείτε μας για τη συνεργασία σας με τον Δόκτορα Ballard στο U166.

Ο Δρ Ballard, είναι απλά ο Bob. Για να είμαι ειλικρινής ήμουν λίγο αγχωμένος, αλλά από τη στιγμή που σφίξαμε τα χέρια μας, αποδείχθηκε πολύ προσγειωμένος.

Σοβαρός και με πάθος για τη δουλειά του, δε δέχεται τίποτα λιγότερο από το καλύτερο, τόσο από το προσωπικό, όσο και το πλήρωμά του, αυτό είναι σίγουρα απότοκο της στρατιωτικής καριέρας του, αλλά είναι ευγενικός και ηγείται με το παράδειγμα που δίνει ο ίδιος.

Όταν καθίσαμε δίπλα-δίπλα στην αίθουσα πλοήγησης και παρακολούθησαμε στις οθόνες τα ROV που διερευνούσαν τα συντρίμμια τόσο του γερμανικού υποβρύχιου U-166 και το τελευταίο του θύμα, το πλοίο Ρόμπερτ Λη (SS Robert Lee), ο ρόλος μου ήταν να παρουσιάσω στον Δόκτορα Μπάλλαρντ όχι μόνο τις προδιαγραφές του γερμανικού υποβρυχίου, αλλά και για τη ναυμαχία μεταξύ τους και το πως βυθίστηκαν.

Πρέπει να πω ότι ήταν απλά απίστευτο για μένα να εξηγώ τις λεπτομέρειες στον Μπομπ για τα ναυάγια αυτά, αλλά γνωρίζω καλά το θέμα και συμφώνησε με όλες τις απόψεις και τις διαπιστώσεις μου. Ανέφερα στον Μπομπ ότι λόγω των συνθηκών του πολέμου, ο Καπετάνιος που βύθισε το U-166 δεν τιμήθηκε με ένα μετάλλιο, αλλά αντίθετα τιμωρήθηκε επειδή οι αρμόδιοι του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ πίστευαν ότι το υποβρύχιο είχε διαφύγει!

Ο Μπομπ ήθελε να αποκαταστήσουμε την ιστορική αλήθεια και ήρθε σε επαφή με τους φίλους του στα υψηλότερα κλιμάκια του Ναυτικού των ΗΠΑ και σύντομα είχα προσκλήθηκα στην τελετή απονομής στο Πεντάγωνο στην Ουάσιγκτον, στην οποία ο αείμνηστος Καπετάνιος Κλώντιους έλαβε μετά θάνατον το παράσημο της Λεγεώνα της Τιμής για την ανδρεία του στη μάχη, σχεδόν εβδομήντα χρόνια αργότερα.

Είμαι πολύ περήφανος για εκείνη την ημέρα, να έχω σφίξει τα χέρια των γιων του Κλώντιους και το χέρι του τότε υπουργού του Ναυτικού, Ρέι Μέιμπας (Ray Mabus).

Τα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε εμείς ως δύτες και που επηρεάζουν τις ζωές άλλων ανθρώπων είναι καταπληκτική εμπειρία!

Κατάδυση στον Τιτανικό με το υποβρύχιο MIR: Εικόνες, εντυπώσεις και συναισθήματα.

Ήταν για μένα η υπέρτατη μέχρι στιγμής εμπειρία στην καριέρα μου.

Εργαζόμουν τότε στην τηλεόραση στο Deep Sea Detectives για σχεδόν 3 χρόνια, αλλά για μένα ήταν κάτι πολύ πιο σημαντικό από μια μεγάλη τηλεοπτική παραγωγή.

Το History Channel δεν ήθελε να διακινδυνεύσει τα 300.000 δολάρια που απαιτούνταν για την αποστολή και αρχικά είπαν όχι. Αλλά ο Τζον Τσάτερτον, ο Κερκ Γουλφίνγκερ (Kirk Wolfinger) και εγώ συνεισφέραμε ο καθένας μας από 100.000 και ναυλώσαμε το ρωσικό ερευνητικό σκάφος Keyldish και τα δύο υποβρύχια MIR.

Ως δύτες, πώς θα μπορούσαμε να αφήσουμε την ευκαιρία να βουτήξουμε στον Τιτανικό να περάσει; Δεν υπήρχε περίπτωση! Όταν ξεκίνησα να ανέβαίνω τη σκάλα για να μπω στο υποβρύχιο MIR κατάλαβα ότι για μένα, αυτό ήταν ακριβώς σαν να πηγαίνεις στο Διάστημα.

Ακριβώς όπως και οι αστροναύτες φορούσα τη φόρμα μου με τη σημαία στον ώμο μου και τα εμβλήματα της αποστολής στο στήθος μου. Γύρω μου ήταν δεκάδες μηχανικοί, επιστήμονες, ηλεκτρολόγοι και μηχανικοί, οι οποίοι εργάστηκαν πολύ σκληρά για να βεβαιωθούν ότι θα είμαστε ασφαλείς και θα μείνουμε... ζωντανοί στο μικρό μας υποβρύχιο, όταν καταδυθήκαμε δυόμισι μίλια/4024 μέτρα στον πυθμένα της θάλασσας.

Μαζί μας ήταν ο διάσημος καμεραμάν Ραλφ Ουάιτ και χειριστής του υποβρυχίου ήταν ο Ρώσος φίλος μας ο Γκένια (Genya). Κάθε στιγμή της κατάδυσης είναι αξέχαστη, αλλά η στιγμή που είδαμε τον πυθμένα της θάλασσας από τα φινιστρίνια του υποβρυχίου παραμένει μοναδική εμπειρία!

Στην αρχή βλέπαμε μόνο το ίζημα του βυθού, για μένα ήταν σαν την επιφάνεια της Σελήνης. Όταν όμως είδα το ναυάγιο του Τιτανικού για πρώτη φορά ήταν απίστευτη εμπειρία, νομίζω ότι είπα "Θεέ μου, Θεέ μου!", δεν ήταν πολύ επαγγελματική η αντίδρασή μου, καθώς η συγκίνηση κυριάρχησε.

Ήμουν ενθουσιασμένος και χαρούμενος τις πρώτες δύο ώρες, αλλά στη συνέχεια, όταν φτάσαμε στην πρύμνη, το γεγονός ότι συνειδητοποίησα πως σχεδόν 1500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε αυτό το ναυάγιο πραγματικά με συγκλόνισε. Παπούτσια στον βυθό της θάλασσας ήταν η μόνη ένδειξη για τους τόσους ανθρώπους που πνίγηκαν. Ήταν μια απίστευτης έντασης εμπειρία, τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά.

Από τον Τιτανικό, βρήκα το δρόμο μου για να εξερευνήσω το λιγότερο γνωστό, αν και για μένα πιο όμορφο ναυάγιο του Βρετανικού (Britannic).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ