11 πυραμίδες της Γκίζας τα ηλεκτρονικά απόβλητα

Μπορεί οι εταιρείες ηλεκτρονικών ειδών να… κονταροχτυπιούνται καθημερινά για το «νέο και ελαφρύτερο» μοντέλο κινητού τηλεφώνου, ή υπολογιστή, ο συνολικός όμως όγκος των συσκευών που θα καταλήγουν στις χωματερές όλης της Γης το 2017 θα ανέλθει στο δυσθεώρητο βάρος των 65,4 εκατομμυρίων τόνων, αυξημένος δηλαδή κατά 33% σε σύγκριση με το 2012.

Καθώς οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις καθιστούν όλο και πιο σύντομο τον κύκλο ζωής των προϊόντων αυτών, τα… βουνά των άχρηστων ψυγείων, τηλεοράσεων, ηλεκτρονικών υπολογιστών, οθονών, κινητών τηλεφώνων, καμερών και κάθε είδους λοιπών συσκευών με μία μπαταρία ή ένα καλώδιο θα ζυγίζουν πλέον όσο 11 Μεγάλες Πυραμίδες της Γκίζας, σύμφωνα με νέα έκθεση από το Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Εθνών (UNU) και την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) του ΟΗΕ. Αν όλα αυτά τα απόβλητα, σύμφωνα με την ίδια έκθεση, φορτώνονταν σε φορτηγά των 40 τόνων το ένα πίσω από το άλλο, η νοητή αλυσίδα τους θα τύλιγε τα τρία τέταρτα του Ισημερινού της Γης.

Η έκθεση περιέχει τον πρώτο παγκόσμιο «Χάρτη Ηλεκτρονικών-Ηλεκτρολογικών Αποβλήτων», αναλύοντας στοιχεία από 184 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Το 2012, εκτιμάται ότι βρέθηκαν στις χωματερές σχεδόν 48,9 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι τέτοιων αποβλήτων παγκοσμίως ή κατά μέσο όρο, 19,6 κιλά ανά κάτοικο του πλανήτη.

Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το 2012, 165.810 μετρικοί τόνοι ηλεκτρολογικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων κατέληξαν σε σκουπιδότοπους, ενώ η μέση παραγωγή ηλεκτρονικών αποβλήτων ήταν 14,8 κιλά ανά κάτοικο. Συγκριτικά, η έκθεση υπολογίζει ότι το 2012 διατέθηκαν συνολικά στην ελληνική αγορά 222.530 μετρικοί τόνοι νέου ηλεκτρολογικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ή 19,86 κιλά ανά Έλληνα. Συνεπώς, κάθε χρόνο, πετιέται στα άχρηστα μια ποσότητα εξοπλισμού που αντιστοιχεί περίπου στα τρία τέταρτα των νέων συσκευών που αγοράζουν οι καταναλωτές στη χώρα μας.

Οι χώρες που παράγουν συνολικά τα περισσότερα ηλεκτρονικά απόβλητα, είναι οι ΗΠΑ, με 9,4 εκατ. τόνους το 2012 και η Κίνα με 7,3 εκατομμύρια. Όμως ανά καταναλωτή η ψαλίδα διευρύνεται, καθώς οι ΗΠΑ παράγουν ετησίως κατά μέσο όρο 29,8 κιλά αποβλήτων ανά άτομο, έναντι μόλις 5,4 κιλών ανά άτομο της -πολυπληθέστερης και φτωχότερης- Κίνας. Στην Ευρώπη, τα περισσότερα απόβλητα συνολικά δημιουργεί η Γερμανία, αλλά τα περισσότερα ανά κεφαλή η Νορβηγία.

Ανά τεμάχια απόβλητων προϊόντων, ο μεγαλύτερος αριθμός διεθνώς αφορά τις συσκευές περίπου 120 εκατ. ετησίως άχρηστων κινητών τηλεφώνων, ενώ από άποψη βάρους το μεγαλύτερο μερίδιο ανήκει στις τηλεοράσεις και στις οθόνες υπολογιστών. Υπολογίζεται ότι περίπου τα δύο τρίτα των χρησιμοποιημένων συσκευών (56% του συνολικού βάρους) συλλέγονται για ανακύκλωση ή και επαναχρήση.

Τα ηλεκτρονικά απόβλητα που καταλήγουν στις χωματερές, περιέχουν διάφορες τοξικές ουσίες, όπως μόλυβδο, υδράργυρο, κάδμιο και αρσενικό. Μια παλιού τύπου οθόνη CRT μπορεί να περιέχει έως τρία κιλά μόλυβδο. Σιγά-σιγά, αυτές οι ουσίες απορροφούνται από το περιβάλλον, ρυπαίνοντας τους υδροφόρους ορίζοντες, την ξηρά και τον αέρα. Από την άλλη, ιδίως στις φτωχές χώρες, συχνά η αποσυναρμολόγηση των άχρηστων συσκευών γίνεται σε μονάδες με ελλιπείς συνθήκες ασφαλείας, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να εκτίθεται σε κινδύνους για την υγεία τους.

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαιτεί την ανακύκλωση των Αποβλήτων Ηλεκτρολογικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού σε πιστοποιημένες μονάδες, όπου ανακτώνται υλικά όπως ο χαλκός, ο χρυσός, το ασήμι κλπ. και εμποδίζεται η διαρροή επικίνδυνων βαρέων μετάλλων όπως ο μόλυβδος, ο υδράργυρος, το κάδμιο και το εξασθενές χρώμιο. Εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόλις το ένα τρίτο των ΑΗΗΕ ανακυκλώνεται μέσω των εγκεκριμένων συστημάτων. Το υπόλοιπο ποσοστό είτε πηγαίνει σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ), είτε εξάγεται σε τρίτες χώρες, συχνά παράνομα. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος εκτιμά ότι κάθε χρόνο από 250.000 έως 1,3 εκατ. τόνοι τέτοιων αποβλήτων εξάγονται από τις ευρωπαϊκές σε αφρικανικές και ασιατικές χώρες για ανακύκλωση.

Αύξηση 20,69% του τζίρου ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα για το 2013

 Ο τζίρος των ηλεκτρονικών αγορών στην Ελλάδα για το 2013 εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 3,5 δισ. ευρώ έναντι των 2,9 δισ. ευρώ την περασμένη χρονιά, σημειώνοντας αύξηση κατά 20,69%. Λαμβάνοντας υπόψη την κλιμάκωση του τζίρου των ηλεκτρονικών αγορών της εξαετίας 2008-2013, τότε αυτή παρουσιάζει μια θεαματική αύξηση της τάξης του 600%. To 73% των διαδικτυακών καταστημάτων στην Ελλάδα πραγματοποιούν ετήσιες πωλήσεις κάτω των 500.000 ευρώ, ενώ αντίστοιχα το 83% των ελληνικών e-Shops απασχολεί προσωπικό κάτω των 10 ατόμων. Για πρώτη φορά, η κατηγορία ρούχων, υφασμάτων, υποδημάτων προηγείται στη λίστα των πιο διαδομένων ηλεκτρονικών καταστημάτων. Η μέση μηνιαία αξία παραγγελίας είναι κάτω των 100 ευρώ, για το 83% των διαδικτυακών καταστημάτων.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ…

48,9 εκατ. μετρικοί τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων το 2012

65,4 εκατ. μετρικοί τόνοι το 2017

Ζυγίζουν όσο 11 πυραμίδες της Γκίζας

Θα κάλυπταν τα ¾ του ισημερινού της Γης σε φορτηγά των 40 τόνων

165.810 μετρικοί τόνοι στην Ελλάδα κατέληξαν σε χωματερές και εργοστάσια ανακύκλωσης το 2012

14,8 κιλά ανά κάτοικο της Ελλάδας

Οι ΗΠΑ 9,4 εκατ. τόνους ή 29,8 κιλά ανά άτομο

Η Κίνα 7,3 εκατ. τόνους ή 5,4 κιλά ανά άτομο

… ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

83% των διαδικτυακών καταστημάτων απασχολούν προσωπικό κάτω των 10 ατόμων,

73% των διαδικτυακών καταστημάτων πραγματοποιούν ετήσιες πωλήσεις κάτω των  500.000 ευρώ.

3,5 δισ. ευρώ το 2013 έναντι των 2,9 δισ. ευρώ την περασμένη χρονιά, σημειώνοντας αύξηση κατά 20,69%, ο τζίρος των ηλεκτρονικών αγορών στην Ελλάδα.

600% αύξηση στην εξαετία 2008-2013