Γιατί το Νομπέλ δεν πήγε... μποζόνιο

Και το Νομπέλ Φυσικής για το 2012… δεν πάει στον Χιγκς και το μποζόνιό του, αλλά μοιράζεται ανάμεσα σε δύο επιστήμονες, το Γάλλο Σερζ Αρός και τον Αμερικανό Ντέιβιντ Τζ. Ουάινλαντ, καθώς «πέτυχαν αυτό που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ακατόρθωτο, δηλαδή να καταγράψουν τις κβαντικές ιδιότητες ατόμων και φωτονίων χωρίς να τα αλλοιώσουν», όπως αναφέρει η Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας.

Αν και πολλοί περίμεναν ότι το έπαθλο θα πήγαινε στη «μεγαλύτερη επιστημονική ανακάλυψη της νέας χιλιετίας», όπως χαρακτηρίστηκε η πειραματική επιβεβαίωση σχεδόν κατά 100% της ύπαρξης του μποζονίου του Χιγκς, η βράβευση των δύο επιστημόνων οφείλεται στο ότι η εργασία τους θέτει τα θεμέλια για τη δημιουργία ταχύτατων υπερυπολογιστών, οι οποίοι θα κάνουν τους σημερινούς να μοιάζουν με… αρχαιολογικά ευρήματα μιας περασμένης εποχής. «Περπατούσα με τη σύζυγό μου όταν είδα στο κινητό μου αριθμό κλήσης με σουηδικό πρόθεμα», δήλωσε στο BBC ο Σερζ Αρός και συμπλήρωσε χαριτολογώντας: «Ευτυχώς υπήρχε κοντά ένα παγκάκι και κάθισα αμέσως μόλις κατάλαβα ότι κέρδισα το Νομπέλ μαζί με τον Ντέιβιντ».

Ήδη οι παρατηρήσεις των δύο επιστημόνων εφαρμόστηκαν στην κατασκευή ρολογιών που είναι 100 φορές πιο ακριβή από τα υπάρχοντα ατομικά ρολόγια καισίου, τα οποία χρησιμοποιούνται για τον ορισμό του δευτερολέπτου από το Διεθνές Σύστημα Μονάδων. «Μέσω της ευφυούς πειραματικής προσέγγισής τους, οι Αρός και Ουάινλαντ ίσως να αλλάξουν τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο που οι σημερινοί υπολογιστές προκάλεσαν επανάσταση στην καθημερινότητά μας», σημειώνει το Ίδρυμα Νομπέλ.

Τι είναι η κβαντική φυσική

Η κβαντομηχανική, η μελέτη δηλαδή των νόμων της Φυσικής όταν παύουν να… ισχύουν σε μοριακό, ατομικό και υποατομικό επίπεδο είναι εδώ και δεκαετίες ένα πεδίο έρευνας και θεωρητικής προσέγγισης που συναρπάζει την επιστημονική κοινότητα με τα πολλές φορές αντικρουόμενα ευρήματα. Ακόμα και αν δύο κβαντικά σωματίδια βρίσκονται σε απόσταση εκατομμυρίων χιλιομέτρων μεταξύ τους, εξακολουθούν να «επικοινωνούν», ενώ μπορούν να υφίστανται σε διαφορετικές καταστάσεις ταυτόχρονα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ήταν σχεδόν ακατόρθωτη η μελέτη τους μέχρι σήμερα, καθώς όταν διαχωρίζονταν από το περιβάλλον τους, έχαναν τις ιδιότητές τους. Αν και οι δύο νομπελίστες επιστήμονες κινήθηκαν από διαφορετική αφετηρία, ο μεν Αρός μελετώντας φωτόνια, μικροσκοπικά δηλαδή σωματίδια φωτός, ο δε Ουάινλαντ παγιδεύοντας ιόντα, ηλεκτρικά φορτισμένα δηλαδή άτομα, κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα, την καταγραφή δηλαδή των κβαντικών ιδιοτήτων τους.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΝΟΜΠΕΛΙΣΤΕΣ

Ο Δρ. Αρός γεννήθηκε το 1944 και είναι καθηγητής στο Κολλέγιο της Γαλλίας και στην Ανωτέρα Σχολή των Παρισίων. Ο Δρ. Ουάινλαντ, συνομίλικος του Δρος Αρός, είναι φυσικός στο Εθνικό Ινστιτούτο Μέτρων και Τεχνολογίας του υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπόλντερ στο Κολοράντο.

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ… ΔΕΝ ΠΗΓΕ ΣΤΟ ΜΠΟΖΟΝΙΟ

Όλοι σχεδόν περίμεναν και στοιχημάτιζαν για ένα Νομπέλ… μποζονίου, η Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας όμως αποφάσισε διαφορετικά. Ο Χίγκς και το μποζόνιό του θα πρέπει να περιμένουν για έναν ακόμα χρόνο τουλάχιστον, μέχρι τις βραβεύσεις του 2013. Οι λόγοι; Οι υποψηφιότητες, σύμφωνα με τους τυπολάτρες Σουηδούς, «κλειδώνουν» το Φεβρουάριο κάθε έτους και η επίσημη ανακοίνωση του Χιγκς από το CERN έγινε μόλις τον Ιούλιο. Έτσι η επιτροπή των Νομπέλ δε μπορούσε να συμπεριλάβει το μποζόνιο. Επίσης, η ταυτοποίησή του δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί πέραν πάσης αμφιβολίας, γεγονός που κατά τους Σουηδούς αφήνει πάντοτε περιθώριο αμφισβήτησης.