Τέλος στη "δικτατορία" της photoshop-ομορφιάς

Τέλος στις διαφημιστικές φωτογραφίες της τέλειας ομορφιάς και των αψεγάδιαστων σωμάτων, που παραπλανούν αλλά και τυραννούν εκατομμύρια γυναίκες, αλλά και άνδρες, ιδίως στην εφηβική ηλικία, θέλει να βάλει ένα ζευγάρι Αμερικανών. Ο Σεθ και η Ευα Μάτλινς ξεκίνησαν μια εκστρατεία με στόχο να ψηφιστεί νομοθεσία, που θα θέτει όρια στη χρήση προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα οποία μεταμορφώνουν ακόμα και τα… ασχημόπαπα σε κύκνους, δίνοντας με αυτό τον τρόπο μια ψευδή εικόνα της ομορφιάς και δημιουργώντας πρότυπα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Επειδή όμως δεν είναι εύκολο να ρυθμιστεί μια βιομηχανία αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ, όπως είναι εκείνη των καλλυντικών και των προϊόντων περιποίησης προσώπου και σώματος, προτείνουν επίσης να υπάρχει σημείωση στις διαφημίσεις ότι οι φωτογραφίες έχουν υποστεί ψηφιακή επεξεργασία, αντίστοιχη με τη σήμανση που υπάρχει στα τσιγάρα για τις συνέπειες του καπνίσματος.

«Η κυρίαρχη κουλτούρα της βιομηχανίας ομορφιάς έχει πολύ αρνητικές συνέπειες στα νεαρά κορίτσια και τις γυναίκες», σημειώνει κ. Μάτλινς, εξηγώντας τους λόγους οι οποίοι την ώθησαν να λάβει τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία και συμπληρώνει: «Τα σύγχρονα πρότυπα, όπως παρουσιάζονται στις διαφημίσεις, δημιουργούν μη ρεαλιστικές προσδοκίες, με αποτέλεσμα οι επιπτώσεις να αρχίζουν από το κυνήγι της άπιαστης ομορφιάς και να φτάνουν μέχρι τις σοβαρές ψυχολογικές και διατροφικές διαταραχές, όπως η ανορεξία, που ευθύνονται για δεκάδες θανάτους νεαρών κοριτσιών στις ΗΠΑ κάθε χρόνο».

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, το 80% των γυναικών νιώθει ανασφάλεια για την εξωτερική τους εμφάνιση και το 71% έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, λόγω του τρόπου με τον οποίο «χειραγωγούνται» οι φωτογραφίες μοντέλων και ηθοποιών. Ένας επιπλέον λόγος, σύμφωνα με την κ. Μάτλινς, είναι ότι τα παιδιά τους, ηλικίας τεσσάρων και πέντε ετών, θα αρχίσουν σύντομα να ρωτούν για τις διαφημίσεις προϊόντων που βλέπουν στα περιοδικά: «Θέλουμε τα παιδιά να διαχωρίζουν τι είναι αληθινό και τι όχι, με τη βοήθεια των γονέων τους, αλλά και ενός κώδικα δεοντολογίας στη διαφήμιση».

Ο Ιωάννης Κούρος, πρόεδρος της Εταιρίας Ψυχολογικής-Ψυχιατρικής Ενηλίκου & Παιδιού (ΕΨΨΕΠ), σημειώνει στον «Ε.Τ.» ότι «το ότι αυτή η ωραιοποίηση είναι ψευδής είναι κάτι που πολλά παιδιά καταλαβαίνουν από μόνα τους. Τα μικρότερα σε ηλικία, όμως, επηρεάζονται πιο εύκολα και οι γονείς πρέπει να τους εξηγήσουν ότι αυτό που θαυμάζουν είναι απλώς ένα προϊόν βελτίωσης της εικόνας, και όχι κάτι το οποίο υπάρχει από φυσικού. Είναι σημαντικό να πούμε στα παιδιά ότι πολλά πράγματα μπορεί να φαίνονται εντυπωσιακά, αλλά αυτό είναι αποτέλεσμα κάποιας τεχνικής διαδικασίας. Δεν πρέπει λοιπόν ούτε να απογοητεύονται βλέποντας αυτές τις εικόνες αλλά ούτε να τις θαυμάζουν».

Από την άλλη πλευρά, ο κ. Κούρος εξηγεί πως «είναι φυσιολογικό οι άνθρωποι να θέλουν να αρέσουν. Σε περίπτωση που αυτό γίνεται εντός ορίων, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αντίθετα, όταν υπερβούν τα όρια τότε ο άνθρωπος μπορεί να γίνει ξιπασμένος, εγωκεντρικός ή ωραιοπαθής. Τα ελαττώματα είναι ανθρώπινα αλλά…εντός ορίων. Μετά περνάμε στο όριο της γελοιοποίησης».

Στην Ελλάδα

Ο Δημήτρης Φωτόπουλος, γραφίστας με μεγάλη εμπειρία στη χρήση προγραμμάτων επεξεργασίας εικόνας, όπως το photoshop, εξηγεί: «Με τα προγράμματα που κυκλοφορούν μπορεί ο οποιοσδήποτε να μεταμορφώσει μια εικόνα σε κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που ήταν αρχικά. Το θέμα έχει να κάνει με την ηθική της διαφήμισης. Είναι μια κουβέντα που πρέπει να κάνει η ίδια η βιομηχανία της εικόνας, ώστε να επιστρέψει στην ουσία της, που είναι η ενημέρωση και όχι ο εντυπωσιασμός. Δεν πιστεύω πάντως ότι η λύση βρίσκεται στους νόμους ή τις απαγορεύσεις».

Το «έθιμο» αυτό ευδοκιμεί και στη χώρα μας, όπως σημειώνει η δημοσιογράφος και τηλεπαρουσιάστρια Βίκυ Χατζηβασιλείου: «Το βρίσκω πολύ δίκαιο να σταματήσει η χρήση του photoshop για προληπτικούς λόγους, αφού έχουμε χάσει πολλά νεαρά κορίτσια από υπερβολικές δίαιτες και αγωνία να μοιάσουν σε κάποια λανθασμένα πρότυπα, γιατί πραγματικά κανείς δεν είναι τέλειος, όλοι έχουμε τα ψεγάδια μας. Έχω κάνει φωτογράφηση για εξώφυλλο χωρίς ψηφιακή επεξεργασία και ήταν η πρώτη που έγινε “χωρίς ίχνος ρετούς”. Είμαι σίγουρα υπέρ του να σταματήσει όλο αυτό».

«Το photoshop είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο εφόσον χρησιμοποιείται σωστά. Διαφωνώ με το να καταργηθεί. Υπήρξε μία έξαρση μέχρι πριν από δύο χρόνια, αλλά τελευταία δεν γίνεται υπερβολική χρήση. Κρίνοντας από τις δικές μου, αλλά και από τις δουλειές των υπόλοιπων συναδέλφων, δεν μας αρέσει πια όλη αυτή η υπερβολή που γινόταν παλιότερα», λέει ο φωτογράφος Γιώργος Καλφαμανώλης.