"Ιστός" από χρυσάφι με κέρδη δις ευρώ

Χρυσοφόρο αποδεικνύεται το Διαδίκτυο για τις εταιρείες ηλεκτρονικών τεχνολογιών, προσφέροντας τη δυνατότητα αστρονομικών κερδών στους έξυπνους επενδυτές, αλλά και στους πρωτοπόρους που βλέπουν το μέλλον… σήμερα.

Εταιρείες-κολοσσοί που ξεκίνησαν από ένα φοιτητικό δωμάτιο ή ένα γκαράζ, όπως το Facebook ή η Apple, σήμερα βρίσκονται στην κορυφή των ταμπλό, καταμετρώντας τη χρηματιστηριακή τους αξία σε δεκάδες ή ακόμα και εκατοντάδες δις ευρώ.

Χαρακτηριστικό της διείσδυσης της τεχνολογίας στην καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας είναι ότι το 1990 υπήρχαν μόλις 2,8 εκατομμύρια προσωπικές συνδέσεις στο Διαδίκτυο, δηλαδή μόλις το 0,05% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε πρόσβαση. Το 2010 οι «δικτυωμένοι» έφτασαν στα 1,8 δις ανθρώπους, δηλαδή σχεδόν στο 30% όλων των κατοίκων της Γης. Η κινητή τηλεφωνία γνώρισε ακόμα μεγαλύτερη άνθηση την τελευταία εικοσαετία: Από 12 εκατομμύρια κατόχους το 1990, φτάσαμε αισίως στα 4 δισεκατομμύρια το 2010, δηλαδή 7 στους 10 διαθέτουν κινητό.

Η φημολογούμενη κυκλοφορία ενός νέου προϊόντος ή εφαρμογής, αρκεί για να εκτινάξει τις τιμές των μετοχών τους σε δυσθεώρητα ύψη και κατατάσσει πλέον τις εταιρείες αυτές πάνω από τις «παραδοσιακές» δυνάμεις της καπιταλιστικής Οικονομίας, όπως οι πετρελαϊκές και οι τραπεζικές πολυεθνικές.

Ο χορός των δισεκατομμυρίων έχει όμως δύο όψεις: Από τη μία πλευρά, τα περιθώρια ανάπτυξης των εταιρειών αυτών φαίνονται ανεξάντλητα, ιδίως αν ακολουθούν ή ακόμα περισσότερο θέτουν τους κανόνες της αγοράς. Στρατηγικές επιλογές, με παράδειγμα τη μετάβαση από την κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών στην ανάπτυξη λογισμικού, όπως έκανε η Microsoft, εξασφαλίζουν εγγυημένα κέρδη και σημαντικό μερίδιο από την πίτα της αγοράς. Από την άλλη όμως, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι διαδικτυακές εταιρείες που κυριαρχούσαν, βρέθηκαν στο κενό, πολλές από αυτές κατέρρευσαν και χρεοκόπησαν, συμπαρασύροντας στο διάβα τους επενδυτικές απώλειες που ξεπέρασαν τα 5 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2002. Η φούσκα «τελεία κομ», όπως αποδίδεται το κραχ «dot com», αντιστοιχούσε το 2001 στο 10% σχεδόν του συνόλου των χρηματιστηριακών δραστηριοτήτων των ΗΠΑ. Συντηρητικές εκτιμήσεις ανέβαζαν το 2000 την αποτίμηση των 400 σχεδόν εταιριών στα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, πριν ξεκινήσει το βίαιο «ξεφούσκωμα». Μέσα σε μια διετία, όχι μόνο εξανεμίστηκαν, αλλά οι επενδυτές είδαν τα χαρτοφυλάκιά τους να γίνονται… κουρελόχαρτα χωρίς καμία αξία.

Στις ημέρες μας, οι δέκα κορυφαίες εταιρείες έχουν κεφαλαιοποίηση που αγγίζει το 1 τρις ευρώ, περίπου αντίστοιχη δηλαδή με αυτή που πριν μια δεκαετία νέμονταν οι 400 εταιρείες που «έπαιζαν» στους πίνακες. «Αυτό που στην ουσία βλέπουμε σήμερα είναι η συγκέντρωση μεγάλου όγκου κεφαλαίων σε πολύ λιγότερες εταιρείες, σε σύγκριση με το 2000», παρατήρησε ο Μαρκ Τζόνσον, χρηματιστηριακός σύμβουλος επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες και συμπλήρωσε: «Μια παρόμοια κατάρρευση δε φαίνεται πολύ πιθανή, αν και η αγορά είναι ευμετάβλητη και πολλές φορές απρόβλεπτη. Αυτό που έχει σημασία, είναι να εστιάζουμε στις προοπτικές που προσφέρει μια επένδυση και όχι στο τι έχει πετύχει μέχρι τώρα».

Η επανάσταση της σύγχρονης τεχνολογίας, εκτός από πακτωλό ρευστού και εξωφρενικών κερδών πάντως κρύβει και κάποιους… σκελετούς στο ντουλάπι. Το ζήτημα της περιστολής συνταγματικών ελευθεριών, ακόμα και της καταπάτησης βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων έχει πλέον αποκτήσει μεγάλες διαστάσεις. Η αμεσότητα της διαδικτυακής επικοινωνίας δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη διαπροσωπική επαφή. Ακόμα και η πνευματική παραγωγή αποκτά μια διαφορετική υφή, καθώς ένα ηλεκτρονικό αρχείο λογοτεχνίας ή μουσικής είναι… άυλο, σε σύγκριση με μερικές δεκαετίες πριν και ζητήματα ιδιοκτησίας και πρόσβασης δημιουργούν ανισότητες που παλιότερα ήταν αδιανόητες.

ΠΡΟΣΩΠΑ                          

Διάσημοι και ζάμπλουτοι πριν φτάσουν στα 30 τους, οι κύριοι «παίκτες» του Διαδικτύου και της ηλεκτρονικής… επανάστασης, επενδύουν τα κέρδη τους στην ανάπτυξη των εταιρειών τους, αλλά και στη… ντόλτσε βίτα.

Η περιουσία τους σήμερα αποτιμάται, σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς, ως εξής:

Μαρκ Ζάκερμπεργκ -facebook 5 δις ευρώ

Τζακ Ντόρσι-twitter 400 εκ. ευρώ

Άντριου Μέισον – groupon 320 εκ. ευρώ

Μαρκ Πίνκους – zynga 250 εκ. ευρώ