Όταν το φαγητό καταλήγει στις χωματερές

1,3 δις τόνοι τροφίμων χάνονται κάθε χρόνο σε όλη τη Γη, εντείνοντας τις επισιτιστικές κρίσεις

Στα σκουπίδια καταλήγει το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, τουλάχιστον 1,3 δις τόνοι παγκοσμίως κάθε χρόνο, σύμφωνα με έρευνα που έδωσε στη δημοσιότητα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων, ποσότητα που θα ήταν αρκετή για να διασφαλίσει την ικανοποιητική σίτιση όλου του πληθυσμού της Γης. Η διαπίστωση αυτή αναδεικνύει με δραματικό τρόπο όχι μόνο τις ανισότητες μεταξύ αναπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου, αλλά και τα συχνότερα λάθη στην παραγωγή, την τυποποίηση, τη διανομή και την κατανάλωση, τα οποία συχνά οδηγούν σε επισιτιστικές κρίσεις και λιμούς με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα, κυρίως παιδιά.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Σουηδικό Ινστιτούτο Διατροφής και Βιοτεχνολογίας, υπό την εποπτεία της καθηγήτριας Τζένι Γκούσταφσον, από τον Αύγουστο του 2010 μέχρι τον Ιανουάριο του 2011. Η βασική διαφορά μεταξύ αναπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου είναι το ότι στον μεν πρώτο η μερίδα του λέοντος των τροφίμων που καταλήγουν στις χωματερές είναι τυποποιημένα, ενώ στο δεύτερο τα περισσότερα είναι αγροτικά προϊόντα που καταστρέφονται λόγω ανεπαρκών μεθόδων συγκομιδής, συντήρησης και διανομής.

Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα που παρουσιάζονται, η κατά κεφαλήν σπατάλη στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική κυμαίνεται μεταξύ 95 και 115 κιλών τροφίμων ετησίως, τη στιγμή που στην υποσαχάρια Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ασία είναι μεταξύ 6 και 11 κιλών. Η συνολική παραγωγή αντίστοιχα είναι περίπου 900 και 460 κιλά ετησίως κατ’ άτομο. Στις βιομηχανοποιημένες χώρες της Ευρώπης 222 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων καταλήγουν στις χωματερές, τη στιγμή που η γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής ανέρχεται στους 230 εκατομμύρια τόνους.

Η καθηγήτρια Γκούσταφσον σημείωσε ότι στην Ευρώπη, μεγάλες ποσότητες τροφίμων δεν φτάνουν ποτέ στον καταναλωτή, καθώς δεν «περνούν» τον οπτικό έλεγχο: «Παρουσιάζεται το φαινόμενο της… δικτατορίας της κόκκινης ντομάτας. Βομβαρδιζόμαστε με εικόνες τέλειων φρούτων και λαχανικών σε τέτοιο σημείο ώστε όταν βλέπουμε κάποιο με ατέλειες, οι οποίες όμως δεν επηρεάζουν τη διατροφική του αξία, θεωρούμε ότι δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές εμφάνισης που αυθαίρετα έχουμε θέσει».

Το ζήτημα της σπατάλης τροφίμων προκαλεί και μια σειρά παράπλευρων επιπτώσεων, στο εισόδημα των καλλιεργητών, στο πορτοφόλι των καταναλωτών, αλλά και στην περιβαλλοντική επιβάρυνση που προκαλείται. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τουλάχιστον το 15% των αλιευμάτων καταλήγει και πάλι στη θάλασσα, καθώς δεν είναι εμπορικά αξιοποιήσιμο. Σε απόλυτους αριθμούς, το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 8 εκατομμύρια τόνους ψαριών κάθε χρόνο.

Στην έρευνα προτείνονται μια σειρά από μέτρα που θα τιθασεύσουν την παράλογη αυτή σπατάλη. Στον αναπτυγμένο κόσμο έμφαση πρέπει να δοθεί στον εξορθολογισμό των καταναλωτικών συνήθειών και στην ενημέρωση της κοινής γνώμης για την ποιότητα των τροφίμων και τη διατροφική τους αξία, ανεξάρτητα από την εξωτερική τους εμφάνιση. Για τον αναπτυσσόμενο κόσμο προτείνεται ο καλύτερος έλεγχος της παραγωγής, ο σεβασμός στις διατροφικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής,  η συντομότερης διάρκειας επεξεργασία και αποθήκευση των τροφίμων.

ΑΡΙΘΜΟΙ

1,3 δις τόνοι τροφίμων παγκοσμίως καταλήγουν στα σκουπίδια

222 εκ. τόνοι τροφίμων στις χωματερές ετησίως στην Ευρώπη.

8 εκατομμύρια τόνοι ψαριών πετιούνται πίσω στη θάλασσα

95-115 κιλά κατά κεφαλήν πετιούνται στην Ευρώπη και τη Β. Αμερική

6-11 κιλά στην υποσαχάρια Αφρική και τη ΝΑ Ασία